ජීවීන්ගේ ලාක්ෂණික 1 වන කොටස
ජීවය යනු කුමක්ද?
ජීවය යන්න අර්ථ දැක්වීමට බොහෝ විද්‍යාඥයන් සහ උත්සාහ දරා ඇතත් නිසි අර්ථ දැක්වීමක් මේ දක්වා ඉදිරිපත් වී නැත.එහෙත් අජීවී ද්‍රව්‍ය සමඟ සැසඳීමේ දී ජීවීන් පෙන්නුම් කරන ජීව බවයේ ලක්ෂණ සැලකිල්ලට ගෙන ජීවය යනු කුමක් දැයි වටහා ගත හැක .
ජීවීන් පෙන්වන ජීව බවයේ ලක්ෂණ
අජීවී ද්‍රව්‍ය සමඟ සසඳන විට ජීවීන් විසින් පෙන්නුම් කරන ජීව බවයේ ලක්ෂණ සමුහයකි. ඒවා මෙසේය.
- සෛලීය සංවිධාන
- පෝෂණය
- ශ්වසනය
- උද්දීප්‍යතාව හා සමායෝජනය
- බහිශ්‍රාවය
- චලනය
- ප්‍රජනනය
- වර්ධනය හා විකසනය
සෛලීය සංවිධානය
ඒක සෛලික අවස්ථාවේ සිට ජීවයේ ලක්ෂණ ගති ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරයි. බහු සෛලික ජීවියකුගේ නිර්මාණය ආරම්භ වන්නේ වන්නේද තනි සෛලයකිනි. එනම් ඩිම්බයක් හා ශුක්‍රාණුවක් සංසේචනය වීමෙන් ඇතිවන යුක්තානු වෙනි.බහු සෛලික ජීවියෙකුගේ විවිධ වර්ගයේ සෛල පවතී . එම සෛල විවිධ කෘත්‍යයන් සඳහා වැදගත් වේ . පරිණාමිකව උසස් බහු සෛලික ජීවීන් තුළ පටක හා පද්ධති මට්ටමේ සංවිධානයක් ඇති අතර එම ජීවීන්ගේ අවයව පවා දියුණු මට්ටමකින් අදාළ කාර්යය කිරීමට අවශ්‍ය පරිදි නිර්මාණය වී ඇත.
උප පරමාණුක අංශු එකතුවීමෙන් පරමාණුව ,පරමාණු එකතුවීමෙන් අණු ව ද ,අනු එකතු වීමෙන් ඉන්ද්‍රියිකාව ද , ඉන්ද්‍රයිකා එකතුවීමෙන් සෛල ද සෑදේ. සජීවී තත්ත්වය පවතින කුඩාම ව්‍යුහමය හා කෘත්‍යමය ඒකකය සෛලය වේ. නිශ්චිත කාර්යයක් හෝ කාර්යයන් කිහිපයක් ඉටුකිරීම සඳහා විශේෂණය වූ සෛල සමූහයක් පටකයක් ලෙස හැඳින්වේ . පටක කිහිපයක් එකතු වීමෙන් අවයව යක් සෑදෙන අතර අවයව සමූහනය වීමෙන් පද්ධතියක් සෑදෙයි . පද්ධති එකතු වීමෙන් ජීවියකු ගොඩනැගේ.
සෛලය→ පටක → අවයව → පද්ධති → ජීවිය
පෝෂණය
ජීවය පවත්වා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය ශක්තිය හා කාබන් ලබාගැනීමේ ලබා ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය පෝෂණය ලෙස හඳුන්වයි. ශරීරයේ සෛල වර්ධනය ගෙවී ගිය කොටස් අලුත්වැඩියා වැනි ජීව ක්‍රියා සඳහා කාබන් හා ශක්තිය අවශ්‍ය වේ.
ආහාර තමා විසින්ම නිපදවා ගැනීම ස්වයංපෝෂී පෝෂණය ලෙස හඳුන්වන අතර ඒ සඳහා භාවිතා වන ශක්තිය අනුව ප්‍රභා ස්වයංපෝෂි හා රසායනික ස්වයංපෝෂි ලෙස වර්ග දෙකක් ඇත. ශක්ති ප්‍රභවයන් ලෙස සූර්යාලෝකය භාවිතා කරන විට ප්‍රභා ස්වයංපෝෂි ලෙස හැඳින්වේ.ශක්ති ප්‍රභව ලෙස රසායනික ශක්තිය භාවිතා කරන විට රසායනික ස්වයංපෝශී ලෙස හැඳින්වේ.
බොහෝ ශාක ප්‍රභා ස්වයංපෝෂි වන අතර ප්‍රභාසංස්ලේෂණය මගින් කාබනික ආහාර නිපදවය. එහි දී කාබන්ඩයොක්සයිඩ් හා ජලය අමුද්‍රව්‍ය ලෙස ගෙන ආලෝක ශක්තිය උපයෝගී කර ගනිමින් ග්ලූකෝස් හා ඔක්සිජන් නිපදවයි .
ස්වයංපෝෂින් නිපදවන කාබනික ආහාර ප්‍රයෝජනයට ගැනීම විෂමපෝෂී පෝෂණය ලෙස හඳුන්වයි
ශ්වසනය
සියලුම ජීවීන්ට තම ජීව ක්‍රියා සිදුකිරීමට සිදු කිරීමට ශක්තිය අවශ්‍ය වේ. අවශ්‍යය ශක්තිය නිපදවා ගනු ලබනුයේ ඔවුන් නිපදවන ආහාර හෝ වෙනත් ආකාරයකින් ලබා ගන්නා ආහාර සෛලය තුළදී බිඳ හෙලීමෙනි.
ජීව සෛල තුළ දී සංචිත ආහාර මඟින් ශක්තිය නිපදවනු ලබන ක්‍රියාවලිය සෛලීය ශ්වසනය ලෙස හඳුන්වයි. සෛලීය ශ්වසනය ජෛව රසායනික ප්‍රතික්‍රියා දාමයකි.එහිදී ග්ලූකෝස් ඔක්සිජන් මගින් කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ජලය හා ශක්තිය බවට බිඳ හෙලයි.
උද්දීප්‍යතාව හා සමායෝජනය
බාහිර හා අභ්‍යන්තර පරිසර වලින් පැමිණෙන උත්තේජන ප්‍රතිචාර ප්‍රතිචාර දැක්වීමට ඇති හැකියාව උද්දීප්‍යතාව ය . යම් ක්‍රියාවක් සිදු කිරීමේදී දේහය පද්ධති කිහිපයක් එකිනෙක සම්බන්ධව හා එකිනෙකට අනුකූලව ක්‍රියා කිරීම සමායෝජන යයි.
උද්දීප්‍යතාව හා සමායෝජනය ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජීවීන් තුළ චලන ඇති වේ .සතුන්ගේ මේ චලන ක්‍රියා ස්නායු අස්ථි පේශි රුධිර සංසරණ යන පද්ධති වල සමායෝජනය මගින් සිදුවේ .
ශාක තුල ද ද උද්දීප්‍යතාව හා සමායෝජනය දැකිය හැක.
නිදසුන්
නිදිකුම්බා ශාක පත්‍ර ස්පර්ශ කළවිට විට හැකිවේ. එනම් එම පත්‍ර ස්පර්ශ සංවේදී වේ .
තෝර සියඹලා සහ කතුරුමූරුංගා යන ශාක වල පත්‍ර රාත්‍රිය වන විට හැකිලී යයි .එනම් ශාක පත්‍ර ආලෝක සංවේදී වේ
