ජෛව විවිධත්ව විවිධ පරිසර පද්ධති

ජෛව විවිධත්වය සංරක්ෂණය කිරීම

“පරිසරය සුන්දරය ය

පැහැබර ය පිවිතුරුය

ගසක් මලක් වැලක් මවයි සොබා ලොවක්”

මිනිසා ජීව ලෝකයේ කොටසකි පරිසරයේ තුල්‍යතාව පවත්වාගැනීම මත මිනිසාගේ පැවැත්ම පවතී.

සුන්දර පරිසරය ජිවත් වීම කෙතරම් වාසනාවක්ද .පරිසයක විවිධ ලක්ෂණ පිහිටන්නේ කෙසේද  අපි  ඒ ගැන මදක් විමසිල්ලෙන් බලමු.

 

පරිසර පද්ධතියක ජෛව විවිධත්වය.

පරිසරයට පැහැබර පෙනුමක් ලැබෙන්නේ එහි වැඩෙන තුරුලතා වලින් බව ඔබ දන්නවා ඇති.

එම තුරුලතාවල හටගන්නා පුෂ්ප හා ඵල වර්ග එම පරිසරයේ පැහැබර බව වැඩිදියුණු කරයි.

මෙවැනි දර්ශන ඔබගේ සිත ප්‍රබෝධයට පත් වනු නියතය.

තමුත් පරිසරයට සුනදරත්වය ලබාදෙන්නේ තුරුලතාවලින් පමණද ?

 

පරිසරය පසට ඉහලින්ද පස තුලද විවීධ ජීවින් ජිවත් වෙයි.

 

  

                                 පසට ඉහලින්

          ශාක                                   පෘෂ්ඨවංශි සතුන්                                  අපෘෂ්ඨවංශි සතුන්

ගස්        වැල්        පදුරු              සිවුපා     පක්ෂීන්     උරගයින්                       

කොස්   බිම්තබරු  බෝවිටියා      ලේනා      ගිරවා        ගැරඩියා               සමනලයා

මාර      පෙනෙල   තෘණ             වදුරා        කපුටා       නයා                     මකුළුවා

රබර්     ගිරිතිල්ල   හබරල           හරකා      මයිනා       සිකනලා               කුරුමිණියා

 

                           පසට පහලින්

ශාක                  සතුන්                       අන්වික්ෂිය ජිවින්

ශාක මුල්          ගැඩවිලා                     ඒක  සෛල ජීවින් / බහු සෛල  ජීවින්

භූගත කදන්       වේයා                        ඇමීබා/ හයිඩා

 (ඉගුරු )            බිම්කුන්ඩා                 දීලීර / බැක්ටීරියා

        

පරිසර පද්ධතියයක ජිවත් වන ශාක, සතුන් හා අන්වික්ෂිය සතුන් හැඩය, ප්‍රමාණය, වර්ණය අතින් විවිධ වීම ජෛව විවිධත්වය නම් වේ.

 

මිරිදිය පොකුණු / වැව් පරිසරයේ ජෛව  විවිධත්වය

ස්ථානය                                        ශාක                              සතුන්                         අන්වික්ෂිය ජීවින්

ජල පෘෂ්ඨය මත                          ජපන් ජබර                      දියකාවන්                      ජලයේ පාවෙන ඒක සෛල  සතුන්

                                                 දිය පරදැල්                      තාරාවන්

ජලය තුල                                  හයිඩ්‍රිල්ලා                        මිරිදිය මසුන්

                                                නිල්මොනරැස්ස                මිරිදිය බෙල්ලන්

පොකුණු වැව් / පත්ල                නෙළුම්, ඕලු                      කොරලි මසුන්                හරිත වර්ණ ඒක සෛල හා

                                              වැලිස්නේරියා                    කකුළුවන්                      සුත්‍රිකාකාර ඇල්ගී වර්ග

පොකුණු / වැව් ඉවුර                  පන් වර්ග                         මැඩියන්

                                              කිකිරිදීය                           කොකුන්

 

ජීවින් වෙසන නොයෙක් පරිසර පද්ධති තුල ඇති විවිධත්වය පිලිබදව කතා කිරීමේදී ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටා ඇති විශාලතම

නිවර්තන තෙත් වනාන්තරය වන සිංහරාජ වනාන්තරය ජෛව වීවිධත්වය පිළිබද පරියේක්ෂන කරන අයකු හට අමතක කල නොහැකිම ස්ථානයකි.

 

සිංහරාජ අඩවිය

පෘථිවියේ ජීවින් ඇති වුන මුල්ම යුගයේ සිට පැවත එන වසර මිලියන ගණනාවක් පැරණි. මෙම වනාන්තරය ශ්‍රී ලංකාවේ නිරිතදිගින් පිහිටා ඇත.

රත්නපුරය, ගාල්ල, කළුතර දිස්ත්‍රික්ක පුරා පැතිරුණු මෙය හෙක්ටාර 11,000ක් පමණ විශාලත්වයකින් යුක්තය.

අපුරු ජෛව  විවිධත්වයක් දැකගත හැකි සිංහරාජ අඩවිය 1989 දී යුනෙස්කෝ සංවිදානය මගින් “ලෝක උරුමක්”  ලෙස නම් කරන ලද  ආරක්‍ෂිත වනාතරයකි.

මෙහි ඉතා උසට වැදුණු විවිධ ස්තර වලින් සමන්විත වෘක්ෂ ඇත. ඒවා එකිනෙකට ලගින් පිහිටනසේ අහැරි වැඩි ඇත.

වෘක්ෂයේ කදන් වටා එතෙමින් ආලෝකය ලබාගැනීම සදහා ඉහලට වැඩෙන ආරෝහණ ශාක ද වෘක්ෂයේ අතුමත් වැඩෙන අපිශාකද බහුලව දක්නට ඇත.

උස වෘක්ෂවල ඉහළ පිහිටා ඇති විහිදුන අතු නිසා හිරු එළිය පොලව මතට ලැබෙන්නේ ඉතා අඩු ප්‍රමාණයකි.

ඒ නිසා පොලොව මත වැඩෙන යටිපදුරු හා පැලැටි (භු ශාක) සංඛ්‍යාව ඉතා අල්පය.

 

 

විවිධ වර්ගයේ පක්ෂින්ද ක්ෂීරපායි සතුන් ද උරගයින්ද අන්වික්ෂිය ජිවින්ද විශාල සංඛ්‍යාවක් මෙම වනාන්තරය තුල ජිවත් වේ.

 

මෙහි දක්නට ලැබෙන ශාක හා සතුන් අතුරින් ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් ආවේණික ජීවින් විශාල සංඛ්‍යාවක් ඇත.

යම් දේශයකට පමණක් ආවේණික ජීවින් ඒකදේශික ජීවින් ලෙස හදුන්වයි.

 

සිංහරාජ වනාන්තරයේ දක්නට ලැබෙන ශාක විශේෂ කිහිපයක් හදුනා ගනිමු

නෙරුශාක  : හොර, බු හොර,  කළු බදුල්ල මෙම ශාක තුනම එක දේශික වේ.

වියන සාදන ශාක : දෙරන, ,නා ,මිල්ල, දවටදුන්, ඇටබ ඒකදේශික ශාකයකි.

වියනය පහල ස්තරයේ ශාක  : ගල් කරද , දියපර හා ගොඩපර ඒක දේශික ශාක වේ.

පදුරු ශාක : බට, පිනිබරු, කුරුදු.

යටි ශාක : පර්නාංග, වල් එන්සාල්

ආරෝහණ ශාක : වෙනිවැල්, වල්ගම්මිරිස්,රසකිද.

අපි ශාක : ඕකිඩ් වර්ග, ලයිකන.

 

සිංහරාජ වනයේ දක්නට ලැබෙන සත්ත්ව විශේෂ  කිහිපයක්

ගෝනා, රිලවා, තිත් පොළගා

(වලිකුකුළා, හැලිවදුරා, පලාපොලගා, හබන්කුකුළා, කැහිබෙල්ලා, ලංකාපිලලිචිචා යන සතුන් ඒක දේශිය වේ).

 

කඩොලාන පරිසරය

වෙරලබඩ පිහිටි මුහුද බොකු කලපු ගoමෝය කඩොලාන පරිසරය ඇති පෙදෙස්ය.

ශ්‍රීලංකාවේ මුහුදු තිරයේ බිහෝ ස්ථාන වල කඩොලාන පරිසරය දක්නට ලැබේ. මිගමුව කලපුව,කළුතර, බෙන්තොට, හිරිගල් බොක්ක, පුත්තලම්

බොක්ක ඉන් කිහිපයකි. මෙහි පසට ගංගා ජලය උරා ගැනීම පාංශු ජලයේ ලවණතාවය වැඩිවේ. නිතර ජලයෙන් වැඩි තිබෙන නිසා පසේ නිර්වායු තත්වයක් පවතී.

මෙම පරිසරයේ බහුල ව දක්නට ලැබෙන ශාක හා සත්ව විශේෂ කිහිපයක්.

 

ශාක                               සතුන්

මහ කඩොල්               කකුළුවන්

මල් කාඩොල්             ඉස්සන්

කිරල                         පොකිරිස්සන්

කදුරු                         බෙල්ලන්

කදටුඉකිලි

කැරන්කොකු 

ගිංපොල්

 

තන බිම් පරිසරය

මේවා තෘණ හා පන් ශාක බහුල ව ඇති පරිසර පද්ධතිය වේ. අතරින් පතර පැළෑටි, කුඩා පදුරු  හා මිටි වෘක්ෂ ස්වල්ප වශයෙන් පිහිටා ඇත.

අඩු වාර්ශික වර්ශාපතනයක් ලැබීම පස ආම්ලික නිසා වෘක්ෂ උස්ව හා මහතට නොවැඩේ.

වියලි පතන,තෙත් පතන,විල්ලු තලා හා දමන තන පරිසර කිහිපයක් ලංකාව තුල ඇත.

මෙහි වැඩෙන ශාක හා සත්ව විශේෂ කිහිපයක්.

සතුන්                   තෘණ හා පන්වර්ග           පැලෑටි                පදුරු                වෘක්ෂ

ගෝනා                 තුත්තිරි                         ඇත් අඩි               ඇත් තෝර        මහ රත්මල්

හාවා                     ඊතණ                           ගැටතුබ                ගදපාන            රුක් අත්තන

හික්මියා                මානා                            හීන් උදුපියලිය                             කහට

බකමුනා                කලාදුරු                        නිදිකුම්බා                                    නෙල්ලි

වේයා                    බැනත්න

උකුස්සා                 හාල්පන්

 

කොරල් පර සහිත මුහුදු වෙරල පරිසරය

නොගැබුරු  මුහුද ජලය ඇති වෙරල පරිසරය කොරල්පර දක්නට ලැබේ. ගල්පරවලට සවි වී වැඩෙන කුඩා

මුහුදු ජීවියකු වන “කොරල් හුබෑවා” තම ආරක්ෂාව සදහා කැල්සියම් කාබනේට් ආවර්ණයක්  ශරීරය වටා සාදා ගනී.

මොහුන් සමුහ වශයෙන් එක් තැනකට බෝවීම නිසා කොරල් පර ඇතිවේ.

ඉතා මත විචිත්‍රවත් නිසා මේවා මුහුදු මල් ලෙස හැදින්වේ.

කොරල් බුහුබාවුන් උෂ්නත්වයට හා ලවන සාන්ද්‍රණයට ඉතා සංවේදිවේ. උවුන්ගේ වර්දනය සදහා 20 – 24 C උෂ්ණත්වයක් අවශ්‍යවේ.

ජලයේ  ලවනතාව  සියයට 30 -35 අතර විය යුතුය.

ලංකාවේ කොරල් බුහුබාවන් 171 පමණ හදුනා ගෙන ඇත.

කොරල් පර ආශිතව ජිවත් වන සතුන් හා ශාක විශේෂ

 

සතුන්                                   ශාක

විසිතුරු කරදිය මසුන්          මුහුදු ඇල්ගී විශේෂ

ඉස්සන්

පොකොරිසන්

මුහුදු බෙල්ලන්

පසැගිල්ලන්

මුහුදු ඉකිරියන්

 

ජෛව විවිධත්වය පරිසර පද්ධතියකට සම්පතකි.

ලිපියේ යම් දෝෂයක් ඇති නම් සමාවෙන්න. සුභදවසක්.