ප්‍රත්‍යස්ථතාවය (සරලව)
රබර් පටියක් ගෙන එහි කොන්දෙකෙන් අල්ලා ඇද්දහම එය දිග් ගැසේ. කොන්දෙක අත ඇරිය විට එක නැවත තිබු තත්වයට පැමිනේ මෙය ප්‍රත්‍යස්ථතාවය ලෙස හැදින්වේ. ඇත අතිතයෙදි පටන් මෙ ප්‍රත්‍යස්ථතාවය උපයොගි කරගෙන ගොඩක් දේ නිර්මානය කර ඇත උදා: දුන්න, කැටපොලය වැනි දැ.
ප්‍රත්‍යස්ථතාව හැදැරිමෙදි මුලින්ම වස්තුවක් කෙරෙහි ක්‍රියා කරන බලය ප්‍රත්‍යාබලය ලෙසද එහි ප්‍රතිඵලය වික්‍රියාව යන්නෙන් දැක්වේ. යම් නිශ්තිත බලයක් යොදා කම්බියක් ඇතට ඇදිමෙදී හට ගන්න විතතිය එ කම්බියේ ගන කම අඩු වැඩි වන බව පැහැදිලි වේ. එකම දිග සහිත ගනකමින් වෙනස් කම්බියකට එකම විත්තියක් ගෙන එමට අවශ්‍ය නම් ඝන වැඩි කම්බියට වැඩි බරක්ද අනිත් කම්බියට අඩු බරක්ද දැමිය යුතු බව හැගේ.
මෙ අවස්තාවෙදි ප්‍රත්‍යස්ථතා බලය ලෙස අර්ථ දැක්වෙන්නේ හරස් කඩෙහි එකීය ක්ෂ්‍රේත්‍ර ප්‍රමාණයක් කෙරෙහි ක්‍රියා කරන බලය ලෙසයි.
කම්බිය දිගේ බලය සම්ප්‍රේෂණය වේ. එ හෙයින් කම්බියේ සැම ඒකකයක් ම යම් ප්‍රමාණයෙකින් දිග් ගැසේ. එම නිසා කම්බිය දිග් ගැස්සෙන ප්‍රමාණය එහි මුල් දිග ප්‍රමාණය අනුව නිශ්චය වන බව මෙයින් හැගේ. එබැවින් වික්‍රියාවට අර්ථ දැක්වෙන්නේ, මුල් දිග ප්‍රමාණයේ ඒකකයක් පසා ඇතිවන විතතිය ලෙස වේ.
හූක් නියමය
ප්‍රත්‍යාස්ථ ද්‍රව්‍ය පිළිබද ව වික්‍රියාව ප්‍රත්‍යාබලයට සමානු ජාතික බව රොබර්ට් හූක් දැක්විය.
එ නම් ප්‍රත්‍යාබලය බෙදිම වික්‍රියාව සමාන නියතයකි. යම් වික්‍රියා විශේෂයක් ගැන සැලකිමෙදි එම ද්‍රව්‍යයේ ප්‍රත්‍යාස්ථා මාපාංකය ලෙස හැදින්වේ.
මාපාංකය = යම් ද්‍රව්‍යක් දිග් ගැසිමෙදි ලැබෙන නියතය.
ප්‍රත්‍යාස්ථතා සීමා
වස්තුවක් කෙරෙහි ක්‍රියා කරන ප්‍රත්‍යාස්ථතා බලය වැඩි වු විට හූක් නියම්මය යෙදිය නොහැකි අවස්තාවක් එළැබේ. මෙ අවස්තාව ලගා උ විට හූක් නියමය යෙදිය නොහැක.
සියලුම දේ සරලව ලියා තිබේ වැඩි විස්තර අවශ්ෂ නම් පහත ඇති ලින්ක් වලින් ගිහින් බලන්න
