බලශක්ති අර්බුදය සහ ඊට පිළියම් (1)
බලශක්ති අර්බුදය සහ ඊට පිළියම් (1)
(විද්‍යාව පෙළ පොත් ,විජය පුවත්පත හා අන්තර්ජාලය අැසුරෙනි)
- පෘතිවිය මතුපිට අැති ශක්ති සම්පත් ප්‍රධාන කොටස් දෙකක ට බෙදේ.
- ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත්
- ද්විතීයික ශක්ති සම්පත්
- ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් යනු ස්වාභාවිකව ම පෘතිවිය මත පවතින ශක්ති සම්පත් වේ. මේවා පුනර්ජනනීය හා පුනර්ජනනීය නො වන ලෙස ප්‍රධාන කොටස් දෙකකි. නැවත පහසුවෙන් නිපදවා ගත හැකි ශක්ති පුනර්ජනනීය ශක්ති වේ.
- ද්විතීයික ශක්ති සම්පත් යනු ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් භාවිත කරමින් නිපදවා ගනු ලබන ශක්ති සම්පත් වේ. මෙහි දී සිවන ශක්ති පරිවර්තනය නිසා ශක්තිය යම් ප්‍රමාණයක් අපතේ යයි.
ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත්
- බොරතෙල්
පුනර්ජනනීය නො වන ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් විශේෂයකි. මේවා පෙට්‍රෝලියම් ලෙස ද හැදින් වේ. බොරතෙල් ඍජු ව ශක්තිය නිපද වීම ට භාවිත නො කරන අතර එහි අැති සංඝටක භාගික අාසවනය මගින් වෙන් කරගනු ලැබේ. මෙහිදී බොරතෙල් මිශ්‍රණය රත් කරනු ලබන අතර එහි දී පළමු ව පෙට්‍රෝලියම් වායුව වෙන් කරගත හැකි ය. මෙසේ පෙට්‍රල් (ගැසොලීන්) ,ඩීසල් ,භූමිතෙල් , දැවි තෙල් වැනි හයිඩ්‍රොකාබන වෙන් කර ගනු ලබයි. මේවා තුළ ප්‍රධාන වශයෙන් හයිඩ්‍රජන් හා කාබන් යන මූල ද්‍රව්‍ය අඩංගු වේ.
- ගල් අගුරු
පුනර්ජනනීය නො වන ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් විශේෂයකි. මේවා කාබන්වල එක් බහු රූපී අවස්ථාව කි. මේවා භාවිතය කාර්මික විප්ලවය සමයේ දී ශීඝ්‍ර ලෙස ඉහළ ගිය අතර එකල යන්ත්‍ර සූත්‍ර ක්‍රියා කර වීම ට හා දුම්රිය ධාවනය සදහා යොදා ගෙන අැත. වර්තමානයේ ගල් අගුරු බහුල වභාවිත වන්නේ විදුලි නිෂ්පාදනය සදහා තාපය ජනනය කර වීමට යි.
- ස්වාභාවික වායුව
පෘථිවි අභ්‍යන්තරයේ ස්වාභාවික ව පවතින වායු නිධිවලින් ලබා ගන්නා වායු මෙනම් වේ. මේවා ද පුනර්ජනනීය නො වන ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් විශේෂයකි. මේවා තුළ ද ප්‍රධාන වශයෙන් හයිඩ්‍රජන් හා කාබන් යන මූල ද්‍රව්‍ය අඩංගු වන නිසා හයිඩ්‍රොකාබන නම් වේ. මේවා තුළ මීතේන් වායුව ප්‍රධාන ලෙස අන්තර්ගත වේ. මැද පෙරදිග ප්‍රදේශවල භූමිය තුළ මෙම වායු නිධි ලෙස පවතී. මේවායින් සිදුවන පරිසර හානිය සාපේක්ෂ ව තරමක් අඩු ය.
- ජෙෙව ස්කන්ධ
පුනර්ජනනනීය ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් විශේෂයකි. සත්ත්ව හෝ ශාක කාබනික ද්‍රව්‍ය මේවා නිපදවීම ට යොදා ගනී. මේවායේ ද ප්‍රධාන සංඝටකය මීතේන් වායුව යි. පරිසර හිතකාමී ය.
- සූර්යය ශක්තිය
සූර්ය අාලොක ශක්තිය බොහෝ විට විදුලිය නිපද වීම ට යොදා ගන්නා අතර පරිසර හිතකාමී පුනර් ජනනීය ශක්ති විශේෂය කි.
- සුළග
ශක්තිය බොහෝ විට විදුලිය නිපද වීම ට යොදා ගන්නා අතර පරිසර හිතකාමී පුනර් ජනනීය ශක්ති විශේෂය කි. වෙරළ බඩ ප්‍රදේශවල ට නිතර ම සුළං හමන බැවින් ලේවායන් සදහා ද භාවිත වේ.
- ජලයේ විභව ශක්තිය
මේවා ස්වාභාවික පුනර්ජනනනීය ප්‍රාථමික ශක්ති සම්පත් විශේෂ වේ. ලංකාව තුළ විදු ලිය නිපදවීම ට බහුල ව භාවිත වන්නේ ජලයේ විභව ශක්තිය යි.
