ශාක වර්ගීකරණය
ජීවීන් වර්ගීකරණය
ජීවයක් පවතින සියළුම වස්තූන් ජීවීන් ලෙස දැක්විය හැකිය. ජීවීන් විවිධ ආකාරයන්ගෙන් වර්ග කළ හැකිය. එක් ආකාරයක් නම් මහා ජීවීන් හා ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ය. මෙහිදී මහා ජීවීන් යනුවෙන් හදුන්වනු ලබන්නේ පියවි ඇසට පෙනෙන ජීවී කාණ්ඩයන්ය. ශාක හා සතුන් මේ සදහා උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැකිය. ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් යනු තනිතනිව ගත් කළ පියවි ඇසට නොපෙනෙන ජීවීන්ය. වෛරස්, බැක්ටීරියා, දිලීර වැනි කොටස් මේ සදහා උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැකිය.ජීවීන්ගේ තැනුම් ඒකකය සෛලයි. එම නිසා එක් සෛලයක් ගතහොත් එයද ජීවියෙකි. එම නිසාවෙන් එක් සෛලයකින් පමණක් නිර්මාණය වූ ජීවීන් ඒක සෛලික ජීවීන් ලෙස හදුන්වනු ලබයි. මෙහි සදහන් කළ ආකාරයට ජීවීන් ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් තුනකට බෙදා දැක්විය හැකිය.
- ශාක කාණ්ඩය
- සත්ව කාණ්ඩය
- ක්ෂුද්‍ර ජීවී කාණ්ඩය
ජීවියෙකු සතු ජීවී ලක්ෂණ කිහිපයක් දැකිය හැකිය. එනම්,
- වර්ධනය වීම
- ආශ්වාස ප්‍රස්වාස කිරීම (ස්වසනය)
- සංචරණය කිරීම
- පිළිවෙළ හා සංවිධානය;
- පරිණාමය
- ආවේණිය
- අනුවර්තනය
- ප්‍රජනනය කිරීම
- උත්තේජ වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීම
එසේම ශාක ලෝකයේ සහ සත්ව ලෝකයේ සමානකම් මෙන්ම වෙනස්කම් ද දක්නට ලැබේ. එනම්,
සමාන කම්
- ප්‍රජනනය කිරීම
- ආශ්වාස ප්‍රස්වාස කිරීම (ස්වසනය)
- උත්තේජ වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීම
අසමාන කම්
- වර්ධනය සීමිතය
- ආහාර නිපදවයි
- අපද්‍රවය ගබඩා කිරීම
මෙයම වගුවක දැක්වුවහොත් මෙසේ දැක්විය හැකිය.
|
සතුන් |
ශාක |
|
වර්ධනය සීමිතය |
වර්ධනය සීමාවකින් තොරය |
|
ආහාර නිපදවයි |
ආහාර ලබාගනී |
|
අපද්‍රවය ගබඩා කිරීම |
අපද්‍රවය බැහැර කරයි |
ශාක වර්ගීකරණය
ශාක වර්ගීකරණයේ ප්‍රධානතම නිර්නායකය වන්නේ පුෂ්ප තිබීම හෝ පුෂ්ප නොතිබීමයි. පුෂ්ප හටගන්නා ශාක සපුෂ්ප ශාකයන් ලෙසත් පුෂ්ප හට නොගන්නා ශාක අපුෂ්ප ශාකයන් ලෙසත් කොටස් දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකිය.
සපුෂ්ප ශාක
පුෂ්ප හටගන්නා ශාක සපුෂ්ප ශාකයන් යනුවෙන් හැදින්විය හැකිය. මුලක්, කදක්, පත්‍රයන් යනාදියෙන් සමන්විත බීජ හටගන්නා ශාක සපුෂ්ප ශාක යනුවෙන් හදුන්වා දිය හැකිය. සපුෂ්ප ශාක ආවෘතීය බීජක ශාක ලෙසද හදුන්වනු ලැබේ. එසේ සදහන් කරනු ලබන්නේ මේවායේ හටගන්නා බීජ ඵලයකින් ආවරණය වී තිබීමයි. මේවා ජලජ, භෞමික මෙන්ම අපි ශාකද දැකිය හැකි පැතිරුණු ශාක විවිධත්වයක් දැකිය හැකිය. මෙම සපුෂ්ප ශාක නැවතත් කොටස් දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකිය. එනම්,
- ද්විබීජ පත්‍රී ශාකයන්
- ඒකබීජ පත්‍රී ශාකයන් ලෙසයි.
ඒකබීජ පත්‍රී ශාකය
බීජවල බීජපත්‍ර එකක් පමණක් දැකිය හැකි ශාක ඒකබීජ පත්‍රි ශාක ලෙස හදුන්වනු ලබයි. මේ සදහා උදාහරණ වශයෙන් පොල්, තල්, පුවක් වැනි ශාකයන් දැක්විය හැකිය. මේ ශාකයන්ගේ දැකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණ කිහිපයක් ඇත. එනම්,
- තන්තු මූල පද්ධතියක් තිබීම
- බීජයේ පියළි එකක් පමණක් තිබීම
- කද අතු වලට නොබෙදීම
- ත්‍රී අංකික පුෂ්ප තිබීම
- කදේ පහළ සිට ඉහළට යන තුරුම එකම සමාන තත්වයෙන් පැවතීම
- පත්‍රවල සමාන්තර නාරටි දක්නට තිබීම
ද්විබීජ පත්‍රී ශාකය
බීජවල බීජපත්‍ර දෙකක් දැකිය හැකි ශාක ද්විබීජ පත්‍රි ශාක ලෙස හදුන්වනු ලබයි. මේ සදහා උදාහරණ වශයෙන් රඹුටන්, ඇපල්, කොස් , අලිගැටපේර වැනි ශාකයන් දැක්විය හැකිය. මේ ශාකයන්ගේ දැකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණ කිහිපයක් ඇත. එනම්,
- මුදුන් මූල පද්ධතියක් තිබීම
- බීජයේ පියළි දෙකක් තිබීම
- කද අතු වලට බෙදීම
- චතුර්ණී අංකික පුෂ්ප තිබීම
- කදේ පහළ සිට ඉහළට යනවිට සිහින් වීම
- පත්‍රවල ජාලාභ නාරටි දක්නට තිබීම
අපුෂ්ප ශාක
පුෂ්ප හට නොගන්නා ශාක අපුෂ්ප ශාක ලෙස හදුන්වනු ලබයි. මෙම අපුෂ්ප ශාක නැවත වතාවක් කොටස් දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකිය. එනම්,
- බීජ හටගන්නා අපුෂ්ප ශාක
- බීජ හට නොගන්නා අපුෂ්ප ශාක
බීජ හටගන්නා අපුෂ්ප ශාක
බීජ හට ගන්නා අපුෂ්ප ශාක විවෘත බීජක ශාක ලෙස හදුන්වනු ලබයි. එනම් එහි බීජය ඵලයකින් ආවරණය වී නොමැත. එම නිසාවෙන් විවෘත බීජක ශාක ලෙස හන්වනු ලබයි. මේවායේ බීජ හට ගන්නේ කේතුවල තිබෙන්නා වූ මහා බීජාණු පත්‍ර වලය. උදාහරණ වශයෙන් මඩු ශාකය දැක්විය හැකිය. විවෘත බීජක ශාක කාෂ්ඨ ශාකයන් වන අතර බොහෝ ඒවා ගස් වන අතර ඇතැම් ඒවා පදුරු වේ. පැහැදිළි කේතුවල බීජ හට ගන්නා ශාක කේතුධර ශාක ලෙස හදුන්වනු ලබයි. මේවාට උදාහරණ වශයෙන් නත්තල් ගස දැක්විය හැකිය.
බීජ හට නොගන්නා අපුෂ්ප ශාක
බීජ හට නොගන්නා අපුෂ්ප ශාක බීජාණු මගින් ප්‍රචාරණය වේ. මේවාද කොටස් කිහිපයටකට බෙදා දැක්විය හැකිය. එනම්,
පර්ණාංග - මීමන
අක්මා ශාක - මාකැන්ටියා
ගදා පාසි - සෙලෙජානෙල්ලා
ශුකී පාසි - පො‍ගොනාටුම්
