ශාක හා සත්ත්ව සෛලවල ව්‍යුහය හා කෘත්‍ය තුන්වන කොටස
ගොල්ගි සංකීර්ණ
- ප්ලාස්මා පටලයට සමාන පටල වලින් සෑදුනු පැතලි තැටි වැනි කෝෂ රාශියක් එකිනෙක මත පිළියෙළ වීමෙන් ගොර්කි සංකීර්ණය සෑදේ.
- මෙම එක් එක් පැතලි තැටියක් ගොල්ගි දේහ යක් ලෙස හැඳින්වේ.
- ගොල්ගි සංකීර්ණ වල අවතල පෘෂ්ඨයක් හා උත්තල පෘෂ්ඨයක් ඇත .
ගොල්ගි දේහ වල කාර්ය භාරය
- ස්‍රාවි ද්‍රව්‍ය නිපදවීම සහ අසුරා තැබීමත් ස්‍රාවී කෘත්‍යයත් ය.
රයිබසෝම
- රයිබසෝම යනු පටල නො දරන ඉතා කුඩා සෛල ඉන්ද්‍රිකා වකි.
- උප ඒකක දෙකකින් සෑදී ඇත.
- එකක් විශාල උප ඒකකයක් වන අතර අනෙක කුඩා උප ඒකකය වේ.
රයිබසෝම වල කාර්යභාරය
- ප්‍රෝටීන සංස්ලේෂණය කිරීම සඳහා ස්ථාන සැපයීම.
රික්තකය
- රික්තකය යනු ශාක සෛලවල පවතින පටලයකින් වටවූ තරලයකින් පිරුණු විශාල ඉන්ද්‍රිකා වක් වේ.
- රික්තකයේ පටලය රික්ත පටලය හෙවත් තානප්ලස්ටය ලෙස හඳුන්වයි.
- රික්තකයේ යුශය සෛල යුෂය ලෙස හඳුන්වයි.
- සෛල යුෂයේ සීනි අයන වර්ග වර්ණක ඇත.
කාර්යභාරය
- සෛලවල ජල තුල්‍යතාවාරණය පවත්වා ගැනීම
- සන්ධාරනය පවත්වා ගැනීම
- වර්ණක මගින් සෛල වලට වර්ණයක් ලබා දීම.
සෛල වර්ධනය
සෛල වර්ධනය යනු සෛලයක වියළි බරෙහි සිදුවන අප්‍රතිවර්ත වැඩිවීම. සෛලකට වර්ධනය විය හැකි උපරිම සීමාවක් පවතින අතර ඉන් ඔබ්බට සෛලයේ වර්ධනය නොවන අතර වර්ධනය වූ සෛල ඉන්පසු විභාජනය වේ.
සෛල විභාජනය
සෛල විභාජනය යනු නව සෛල සෑදෙන පරිදි යම් සෛලයක සිදුවන සෛලිය ද්‍රව්‍ය බෙදීමේ ක්‍රියාවලිය ය.
සත්‍යය න්‍යෂ්ටික සෛලයක සෛල විභාජනය සම්පූර්ණ වීම සඳහා පළමුව න්‍යෂ්ටි විභාජනය සිදු වී අනතුරුව සෛල ප්ලාස්ම විභාජනය විය යුතුය.
පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ආවේණික ලක්ෂණ උරුම කර දෙන ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍ය අඩංගු වනුයේ වර්ණදේහ තුලයි. න්‍යෂ්ටි විභාජනයට පෙර chromatin ඝනීභවනය වී ළඟ ඇතිරීමෙන් වර්ණදේහ බවට පත්වේ.
යම් ජීවී විශේෂයක් සඳහා සාමාන්‍ය දෛනහික සෛලයක වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව නියතයකි. එම විශේෂයට ආවේනික වේ .
සමාන ප්‍රවේණික තොරතුරු දන්න දන්න වර්ණදේහ යුගලක් සමජාතිය වර්ණදේහ යුගලක් ලෙස හැඳින්වේ.මෙම සමජාතිය වර්ණදේහ යුගල් ඒ ඒ එක් වර්ණදේහයක් මවගෙන්ද අනෙක් වර්ණදේහය පියාගෙන් ද පියාගෙන්ද වශයෙන් ජනයාට උරුම වේ.
සෛල විභාජනය සිදුවන ප්‍රධාන ක්‍රම දෙකකි
අනූනන විභාජනය
ඌනන විභාජනය
අනූනන විභාජනය
සරිලන ගෙයක පවතින වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව නියතව තබා ගනිමින් සෛල සංඛ්‍යාව වැඩිකර ගැනීම අනූනය විභාජනය ලෙස හඳුන්වයි.අනුනන විභාජනයේ දී මාතෘ සෛලය වර්ණ වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව ටම ට ම සමාන වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව දුහිතෘ සෛල ලැබෙන අතර සර්ව සම සෛල දෙකක් ඇති වේ. අනූනන විභාජනය ඇතිවන ඇතිවන දුහිතෘ සෛල 2 එක එකිනෙකට සර්ව සම වන අතර එම සෛල දෙකම මාතෘ සෛලය ට ද සර්ව සම වේ.
අනූනන විභාජනයේ වැදගත්කම
- බහු සෛලික ජීවීන් ජීවීන්ගේ දේහ වර්ධනය සඳහා වැදගත් වේ.
- අලිංගික ප්‍රජනන ක්‍රමයක් ලෙස සැලකේ.
- තුවාල සුව වීම සහ මැරුණු සෛල වෙනුවට නව සෛල ලබා දීම.
- ජීවියකුගේ දේහ තුළ සෛල ල සෛල සංඛ්‍යාව වැඩිවීමේදී ප්‍රවේනික සංයුතිය නොවෙනස්ව පවත්වා ගැනීම සඳහා අනුනන විභාජනය වැදගත් වේ.
- ජීවීන් ගේ පුනර් වර්ධනය සඳහා අනූනන විභාජනය වැදගත් ව.
ඌනන විභාජනය
වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව අඩක් බවට පත්කරන විභාජනය ඌනන විභාජනය ලෙස හඳුන්වන යි. මේය ජීවී විශේෂයක වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට නියතව පවත්වා ගෙන යාම සඳහා වැදගත් වේ. 2n වර්ණදේහ සංඛ්‍යාවක් සහිත ජීවීන් විශේෂයක ඌනන විභාජනයේදී n වර්ණදේහ සංඛ්‍යාවක් සහිත සෛල බවට විභාජනය වේ. මේ නිසා ඌනන විභාජනය සෑදෙන නව සෛල දෙකක් සංසේචනය වීමෙන් නැවතත් 2n වර්ණ දේහ සංඛ්‍යාවක් සහිත සෛල සෑදේ . ඌනන විභාජනය පියවර දෙකකින් සිදු වන අතර සිදුවන අතර එහිදී පළමුව ඌනන විභාජනය කුත් පසුව අනූනය විභාජනය කුත් සිදුවේ. ඌනන විභාජනයේ දී දුහිතෘ සෛල හතරක් සෑදෙන අතර එම දුහිතෘ සෛල හතරම එකිනෙකට වෙනස් වේ.එසේම එම දුහිතෘ සෛල හතරම මාතෘ සෛල ද එකිනෙකට වෙනස් වේ. නව ප්‍රවේණික ප්‍රභේද නැති ප්‍රභේද ඇති කිරීමටද මෙය වැදගත් වේ.
ඌනන විභාජනය වැදගත්කම
- පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට වර්ණදේහ සංඛ්‍යාව නියතව පවත්වා ගැනීම.
- වර්ණදේහ වල ඇතිවන වෙනස්කම් හෙවත් ප්‍රභේදන හටගන්නා නිසා පරිණාමයේ දී ද වැදගත් වීම.
