ශාක හා සත්ත්ව සෛලවල ව්‍යුහය හා කෘත්‍ය පලවන කොටස
අජීවී ද්‍රව්‍ය විසින් නොපෙන්වන, ජීවීන් පමණක් පෙන්වන ගුණාංග රැසක් ඇත.උදාහරණ වර්ධනය ප්‍රජනනය පරිවෘත්තය ආදිය.
මෙම ගුණාංග පෙන්වන කුඩාම ඒකකය වන්නේ සෛලයයි. එබැවින් සෛලය ජීවයේ කුඩාම ස්වාධීන ඒකකය වේ.
සෛලයේ යනු ජීවයේ ව්‍යුහමය හා කෘත්‍යමය තැනුම් ඒකකයයි .
මුලින්ම සෛල නිරීක්ෂණය
රොබට් හුක් විසින් 1665 දී මුලින් ම සෛල නිරීක්ෂණය කරන ලදී. වල්ක පටකයක තුනී ඡේදයක් අන්වීක්ෂය තුලින් පරීක්ෂාකරන විට හිස් කුටීර සමූහයක් ලෙස සෛල නිරීක්ෂණය කරන ලදී. රොබට් හුක් විසින් ඝන ද්‍රව්‍යයක් වන වල් කයට පාවීමට හැකියාවක් ඇත්තේ කෙසේද කෙසේ ද යන්න තේරුම් ගැනීමට උත්සාහ කිරීමේදී වල්ක පටකයක තුනී ඡේදයක් අන්වීක්ෂයෙන් නිරීක්ෂණය කරන ලදී .එහිදී එය කුහර සමූහයකින් යුක්ත බව නිරීක්ෂණය කර ඒවා සෛල ලෙස නම් කරන ලදී.
සෛල වාදය
1838 දි ශ්ලයිඩන්, ශ්වාන් , සහ වර්කෝච් යන විද්‍යාඥයන් විසින් සෛල වාදය ඉදිරිපත් කරන ලදී. සෛල වාදය කරුණු තුනකින් සමන්විත ය. ඒවා නම් ,
- ජීවයේ ව්‍යුහමය හා කෘත්‍යමය ඒකකය සෛලයයි ..
- සියළුම ජීවීන් සෑදී ඇත්තේ එක සෛලයකින් හෝ සෛල කිහිපයකිනි.
- සෛල ඇති වන්නේ කලින් පැවති සෛල වලිනි .
තනි සෛලයකින් සෑදී ඇති ජීවීන් ඒක ඒකසෛලික ජීවීන් ලෙස ද සෛල රාශියකින් සෑදී ඇති ජීවීන් බහු සෛලික ජීවීන් ලෙස ද හැඳින්වේ.සියළු ජීවී ආකාරවල කුඩාම ඒකකය සෛලයයි.
ශාක ශාක සෛල වලින් සෑදී ඇති අතර සතුන් සත්ත්ව සෛල වලින් සෑදී ඇත . ශාක සෛල හා සත්ත්ව සෛල අතර ව්‍යුහමය වශයෙන් සුළු වෙනස්කම් පවතී.
සෛල ඉටුකරන කෘත්‍යයන් වුව පවතින ඉන්ද්‍රිකා ව වර්ග හා සංඛ්‍යාව වෙනස් වේ.
දර්ශීය ශාක සෛලයක දැකිය හැකි ඉන්ද්‍රියිකා හා ව්‍යුහ
- සෛල බිත්තිය - cell wall
- ප්ලාස්ම පටලය- plasma membrance
- හරිතලව - chloroplasta
- මයිටොකොන්ඩ්‍රියා - mitachondria
- රයිබසෝම- ribosome
- ගොල්ගි සංකීර්ණ- golgi apparatus
- අන්ත්ංප්ලාස්මීය ජාලිකා - endoplasmic reticulum
- රික්තය - vacuole
- න්‍යෂ්ටිය - nucieolus
දර්ශීය සත්ත්ව සෛලයක දැකිය හැකි ඉන්ද්‍රයිකා හා ව්‍යුහ
- ප්ලාස්ම පටලය
- මයිටොකොන්ඩ්‍රියා
- රයිබසෝම
- ගොල්ගි සංකීර්ණ
- අන්තඃප්ලාස්මීය ජාලිකා
- න්‍යෂ්ටිය
සෛල බිත්තිය
- ශාක සෛල වල පමණක් සෛල බිත්තියක් පවතී.
- සෛල බිත්තිය බිත්තියේ අජීවී දෘඩ ව්‍යුහයක් වේ.
- සෛල බිත්තිය තැනී ඇති ප්‍රධානතම ද්‍රව්‍ය වන්නේ සෙලියුලෝස් ය.මීට අමතරව හෙමිසෙලියුලෝස් පෙක්ටීන් වැනි ද්‍රව්‍යද පිහිටනු ලබයි.
- ශාක සෛල බිත්තිය කොටස් තුනකින් යුක්ත ය. එනම්, මධ්‍ය සූස්තරය ප්‍රාථමික සෛල බිත්තිය හා ද්වීතීක සෛල බිත්තියයි.
- මධ්‍ය සූස්තරය සෛල බිත්තියේ පිටතම ස්ථරය වන අතර එය තැනී ඇත්තේ පෙක්ටීන් වලින් යි.පලතුරු ඉදෙන විට ඒවා මෙළෙක් මුදු මුදු වීමට හේතු වන්නේ හේතුවන්නේ pectinase එන්සයිම මගින් මධ්‍ය සූස්තරය ස්ථ දියවී සෛල ලිහිල් වීමයි .
- ප්‍රාථමික සෛල බිත්තිය මධ්‍ය සුස්තරයට ඇතුළතින් පිහිටයි. සතුන්ගේ සෛල බිත්තිය ප්‍රධාන වශයෙන්ම සෑදී ඇත්තේ සෙලියුලෝස් වලිනි .අමතරව පෙක්ටීන් ද හෙමිසෙලියුලෝස් සුළු වශයෙන් ඇත . ප්‍රාථමික සෛල බිත්තිය නම්‍යශීලී දැඩි බවෙන් අඩු ප්‍රත්‍යස්ථ බවක් දරන තුනී ව්‍යුහයක් වේ .
- ද්විතියික සෛල බිත්තිය වෙස් සමහර ඕක සෛලවල පමණි ඒක සෛල බිත්තිය දැඩි ,ඝනකමින් වැඩි ,ප්‍රත්‍යස්ථ බව අඩු ව්‍යුහයක් වේ.ද්වීතීක සෛල බිත්තිය අපාරගම්‍ය වේ.
සෛල බිත්තිය කාර්යයන්
1.ආරක්ෂාව සැපයීම
ශාක සෛල වල සෛලවල පිටතින්ම සෛල බිත්තියේ ඇති නිසා එමගින් සෛල ඇතුළු කොටස්වලට ආරක්ෂාව සැපයේ.
2.සන්ධාරණය
සෛලවලට සන්ධානයක් ලැබීම මගින් ශාක දේහයට ද සන්ධානයක් ලැබේ.
3.ශාක සෛල වලට හැඩයක් ලබා දීම
සෛල බිත්තිය දෘඩ ව්‍යුහයක් නිසා ශාක සෛල වලට ස්ථිර හැඩයක් ලබා දීම සිදු කරයි.
4.ශුන වීමකදී ශාක සෛල පිපිරී යාම වැලැක්වීම.
