සංගීත භාණ්ඩ 06
සංගීත භාණ්ඩ - 06 කොටස
7. බට නලාව
බට නළාව යනු ඉතා මිහිරි ලෙස වාදනය කළ හැකි සංගීත භාණ්ඩයකි. මෙය පෙර අපර දෙදිග ම ඉතා ජනප්‍රිය සංගීත භාණ්ඩයකි.
බටනලාවෙන් නිකුත් වන මියුරු සංගීතය හදවත් රෝගීන් ට ගුණ දායක බව වෛද්‍යවරු පවා පවසති.
මෙය එඩේර යුගයේ සිට ම පැවත එන බව ට මතයක් පවතින අතර එය පිළි ගැනීම ට විවිධ සාක්ෂ්‍යය ද ඇත. මුල් කාලයේ බට නළා
බට භාවිතයෙන් සකසා අැති අතර එ නිසා ඒවා බට නලා ලෙස නම් කරනු ලැබිණි. නවීන බට නළා ලෝහ වර්ග යොදා සකසා අැත.
වාතය අැතුළු කරන සිදුර ත් සමග බට නළාවේ සිදුරු හයක් දක්නට අැත.
හින්දුස්ථානී සංගීත භාණ්ඩ වර්ගීකරණයේ දී හා දේශීය සංගීත භාණ්ඩ වර්ගීකරණයේ දී බට නලාව ‘‘ෂුසිර’’ වර්ගය යටත ට වර්ග කර
දක්වයි.
බට නළා වාදනය කිරීමේ දී තබා ගන්නා ආකාරය අනුව ප්‍රධාන වර්ග දෙකක ට බෙදේ.
- තිරස් අත ට පිහිටි බට නළා
- සිරස් අත ට පිහිටි බට නළා
බටනලා බංසුරි සහ මුරලි ලෙස ද වර්ග දෙකක ට බෙදා දක්වයි.
බටනළා විවිධ ප්‍රමාණයෙන් අැති අතර සාපේක්ෂ ව දිගින් අඩු බට නළාවලින් ඉහළ නාදයක් ද සාපේක්ෂ ව දිගින් වැඩි බටනළාවලින්
පහළ නාදයක් ද නිකුත් කරයි. බටනළාවක සිදුරු සියල්ල ම විවෘත කිරීමෙන් තීවුර මධ්‍යමය (ම’ ස්වරය )ද සිදුරු සියල්ල ම වැසීම
තුළින් මධ්‍ය පංචමය (ප ස්වරය) ද උප දී.
වාදනයේ දී පිඹින සුළගේ වේගය මත ස්වරයේ මන්ද්‍ර, මධ්‍ය හා උච්ච භාවය වෙනස් වේ. එනම් වයලීනයක ,ඕගනයක මෙන් නිවැරදි
ව ම මධ්‍ය ,මන්ද්‍ර ,උච්ච ස්වර වාදනය බට නලාවේ දී තරමක් අසීරු ය.
8. සිතාරය
මෙය හින්දුස්ථානී සංගීතයේ ප්‍රධානතම ස්වර වාද්‍ය භාණ්ඩයක් වේ. වාදනය කිරීම ට මිස්රාජ් නම් උපකරණය භාවිත කරයි. එය දකුණු
අතේ දබර අැගිල්ලේ පැළද බ්‍රිජ් එක අසලින් තත් පෙළමින් හඩ නිපදවයි. සිතාරය තත් හතකින් යුතු වාද්‍ය භාණ්ඩයකි. එහෙත් ප්‍රධාන
වශයෙන් හඩ නිපදවනුයේ ප්‍රධාන තත භාවිතයෙනි. එය නායකී තාර් නම් වේ. සිතාරය දාන්ඩ් දැවයෙන් නිම කර අැති අතර තුම්බාව
වට්ටක්කා විශේෂයකින් නිම කර අැත.
මෙහි ප්‍රධාන තත් වල ට අමතර ව ඉතා සිහින් තත් පෙළක් අැත. එ්වා තරබ්වය හෙවත් අනුනාද තත් නම් වේ.
උතුරු ඉන්දියාවේ ලක්නවුන් ,අග්‍රා, දිල්ලි හා බරණැස වැනි ප්‍රදේශ වල සිතාරය වඩාත් ප්‍රචලිත ය. සිතාරය මෝගල් යුගයේ විසූ අමීර් ඛුෂ්රු
නැමති පර්සියන් ජාතික සංගීතඥයා විසින් නිපද වූ බව ප්‍රචලිත ය.
සිතාරය මෙරට සරල සංගීතය ට අයත් සරල ගී සදහා බහුල ලෙස භාවිත වන සංගීත භාණ්ඩයකි.
පණ්ඩිත් රවිශංක ලොව දක්ෂ ම සිතාර් වාදකයා ලෙස ප්‍රසිද්ධ ය. පණ්ඩිත් නිකිල් බැනර්ජි ,උස්තාද් විලායත්ඛාන් අාදී ශිල්පීන් ද දක්ෂ සිතාර්
වාදකයින් ය.
විශාරද ලයනල් එදිරිසිංහ, විශාරද බී. එස්. විජේරත්න ,කේ. දයාරත්න ,ධර්මසිරි පෙරේරා වැනි ශිල්පීන් ලාංකීය දක්ෂ සිතාර් වාදකයින් ය.
වර්තමානයේ දක්ෂ ශාස්ත්‍රීය සිතාර් වාදකයින් ලෙස අාචාර්ය නිර්මලා රුද්‍රිගෝ හා ප්‍රදීප් රත්නනායක වැනි අය දැක්විය හැකි ය.
