ගොවිපල සතුන් ඇති කිරීමේ ක්‍රම
සත්ත්ව පාලනයේ දී භාවිතා කෙරෙන විවිධ නිෂ්පාදන පද්ධති
|
සත්ව පාලනයේ දී භාවිතා කෙරෙන විවිධ නිෂ්පාදන පද්ධති (සුක්ෂම, අර්ධ සුක්ෂම සහ නිදැලි ක්‍රමය)පිලිබඳව සවිස්තරාත්මක තොරතුරු ඇතුලත් කර වාර්තාවක් සකස් කරන්න. ඔබ සකස් කරනු ලබන වාර්තාවේ පහත කරුණු පිලිබඳව සාකච්චා කරන්න.
|
එ‍ඬේර යුගයේ සිට මේ දක්වා ගොවිපල සතුන් ඇති කිරීමේ ක්‍රම භාවිතා කර ඇත. එ‍ඬේර යුගය කාලයේ වන සතුන් හීලෑ කර ඔවුන්ගෙන් ප්‍රයෝජන ගැනිමට ඔවුන් පුරුදු වුණි.එම සතුගෙන් තම දෛනික අවශ්‍යතාවයන් හා කෘෂීකාර්මික කටයුතු සාර්ථක කර ගැනීමටයොදා ගෙන ඇත. මෙසේ ඇති දැඩි කරන සතුන් සඳහා ආහාර සපයනවා මෙන්ම ඔවුනට අවශ්‍ය ඉඩ කඩ සැපයීම මෙන්ම වාසස්ථාන සැපිමද කළ යුතුවේ.නැති නම් එම සතුන් නැවත වල් වැදීම සිදුවේ.මෙම මුලීක සිද්ධාන්ත උපයෝගී කර ගනිමින් වර්ථමානය වන විට මිනිසාගේ උපරිම ලාබය අපේක්ෂාවෙන් නවීන තාක්ෂණය යොදාගෙන සතුන් විවිධ නිෂ්පාදන සඳහා ගැලපෙන ලෙස මුහුන් කර නව සතුන් බිහි කර ඇත. ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍ය යහපත් කර ගැනීම හා උපරිම නිෂ්පාදනය සඳහා නව නිවාස ක්‍රම සැලසුම් කර ඇත.ඒ අනුව දැනට ලොකයේ ගොවිපල සතුන් ඇති කිරීමේ නිවාස ක්‍රම ප්‍රධාන ආකාර තුනකි.
- නිදැලි ක්‍රමය
- අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමය
- සූක්ෂම ක්‍රමය
නිදැලි ක්‍රමය
ඉපැරණිම ගොවිපල සතුන් ඇති කරන ක්‍රමය වේ.නමුත් මෙම ක්‍රමය වර්තමානයේදි වැඩි වශයෙන් භාවිතයට නොගැනේ. මෙම ක්‍රමයේදී සතුන්ට නිදහසේ ජීවත් වීමට ඉඩ දී ඇත. දහවල් කාලයේ එලිමහනේ සිටින්නට හැර රාර්‍ත්‍ර කාලයට පමණක් නිවාස සපයයි.එනම් මිනිසාගේ නිෂ්පාදන අවශ්‍ය තවයන්ට සතුන් මිනිසාගේ කිට්ටුවට රැගෙන එන අතර අනෙකුත් අවස්ථාවලදී නිදැල්ලේ හැරීම සිදු කරයි.
නිදැලි ක්‍රමයේ විශේෂ නිදැලි ක්‍රමයේ විශේෂ වු ලක්ෂණවු ලක්ෂණ
- නිෂ්පාදන පද්ධති අතර නිදැලි ක්‍රමය ඉතාම ඉපැරණිම ක්‍රමය වේ.
- සතුන්ට නිදහසේ ජීවත් වීමට ඉඩ දීම.
- මිනිසාගේ නිෂ්පාදන අවශ්‍යතාවයන්ට පමණක් සතුන් මිනිසාගේ කිට්ටුවට රැගෙන එන අතර අනෙකුත් අවස්ථාවලදී නිදැල්ලේ හැරීම සිදු කිරීම.
- මෙහිදී සතුන් කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් නොදක්වන අතර නිදහසේ තම රැලත් සමඟ ජීවත් වීමට අවස්ථාව ලබා දීම
නිදැලි ක්‍රමයේ නිෂ්පාදන අරමුණු
මෙම ක්‍රමයේ ප්‍රධානම අරමුණ වන්නේ ස්භාවික පැවැත්මට බාදා නොකොට මිනසාගේ අවශ්‍යතාවයන්ට පමණක් සතුන් ලංකර ගැනීමයි.ඒ මඟින් සතුන් සඳහා වැය වන ශ්‍රමය,මුදල්,කාලය වැනි සම්පත් ඉතිරි කර ගැනීමයි.
නිදැලි ක්‍රමයේ වාසී
- සතුන්ට තම රැලත් සමඟ නිදහසේ ජීවත් වීමට ඉඩ සැලසීම නිසා ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා වීම
- ආහාර සඳහා යන වියඳම අඩු වීම
- සතුන් සඳහා වැය වන කාලය හා ශ්‍රමය අඩු වීම
- සතුන් පිරිසිදු කිරීම හා නිවාස පිරිසිදු කිරීමක් සිදු නොවීම මඟින් කාලය ශ්‍රමය ඉතිරි කර ගැනීමට හැකි වීම
- සතුන් නඩත්තු වියඳම් හා සේවක වියඳම් සෞඛ්‍ය වියඳම් අවම වීම
නිදැලි ක්‍රමයේ අවාසි
- නිෂ්පාදන අපතේ යාම හා එක් රැස් කිරිමේ අපහසුතා
- ගවයින් කිරි ලබා ගැනීම සඳහා ඇති කරන්නේනම් මිනිසාට ලැබෙන කිරි ප්‍රමාණයට වඩා ඩැඩි ප්‍රමාණයක් පැටවා ලබා ගනී.
- ඊට අමතරව කෘෂි කර්මාන්තයට අවශ්‍යය වන ගොම වැනි අමතර සම්පත් අපතේ යෑම
- කිකිලියන් බිත්තර තැන තැන දැමීම නිසා බිත්තර අපතේ යාම හා ඒවා නිසි පරිදි එක් රැස් කිරීමට අපහසු වීම හා සමහර විට බිත්තර මඟ හැරී අතපසුවීමෙන් අපතේ යාම සිදු වේ
- සතුන් පාලනය කිරීමේ අපහසු තාවය
සතුන්ගෙන් නිෂ්පාදන ලබා ගැනීමට හා රෝගයකට ප්‍රතිකාර කිරීම හෝ වෙනත් නඩත්තු කටයුත්තකදී සතුන් අල්ලා ගැනීමට අපහසු වීම.
උදා - මඳයට පැමිණි වස්සකු කළබලකාරී වීම නිසා බෝග වගාවන්ට හානි කිරීම,අනෙකුත් සතුන්ට හිරිහැර වීම හා එවැනි සතුන් අල්ලා ගැනීම බොහෝ දුෂ්කර වීම
- බෝග වගාවන්ට හානි වීම
නිදැල්ලේ හැර ඇති සතුන් ( කුකුලන්,ගවයින් , එළුවන් ) වැනි සතුන් ගොවීන්ගේ වගාවන්ට කඩා වැදී බෝගවලට හානි සිදු කරයි.එම නිසා ගොවීන් අතරද ගැටළු ඇති වේ
- පාංශු ඛාදනය සිදු වීම
එළුවන් ගවයින් වැනි සතුන් උලා කෑම හා ලෑටි ගෑම නිසා සිදු වන පාංශු ඛාදනය ඉතා ඉහලය.එනම් වර්ශාව රහිත කාල වලදී සතුන් ට ඇති ආහාර අවම වීමත් සමඟ පසේ ඇති සියලුම තෘණ උලා කයි.ඉන් අනතරුව එකවර ඇතිවන වර්ශාව නිසා පාංශු ඛදනය සිදු වේ.වර්ශාව අධික වූ විට පාංශූ ඛදනය සීඝ්‍රයන් සිදු වේ.ඊට අමතරව කුර සහිත සතුන් විශාල සංඛ්‍යාවක් එක් ස්ථායක ඇවිදන විටදීද පාංශු ඛදනය සිදු වේ.මෙය වියලි කලාපයේ මෙන්ම කදුකර ප්රංදේශ වල බහුලව දැකිය හැකි දෙයකි.
- ජල දූෂණය ඇති වීම
මී ගවයින් වැනි සතුන් ජලයට වැඩි කැමැත්තක් දක්වන අතර දහවල් කාලයේදී අධික උෂ්ණත්වය නිසා සතුන් ජල පෝෂක ප්රලදේශ කරා ඇදි යයි.පසුව ජලාශ වල වැඩි වේලාවක් රැදී සිටින අතර ගංගා,ඇල දොල,පොකුණු,වැවු,අමුණු,ජලාශ ආදිය සීඝ්රුයෙන් අපවිත්රා වීම සිදු වේ.ඉන් පසුව එම ජලය ප්රුයෝජනයට ගන්නා මිනිසුන් මෙන්ම සතුන්ද විවිධ රෝග ආසාදන වලට ලක්වී විශාල සෟඛ්‍ය ගැටළු ඇති වේ.
මෙම ක්‍රමය දියුණු කළ හැකි ක්‍රම.
- නිදැලි ක්‍රමය දියුණු කරන්නේ නම් කළ යුත්තේ ඒ සඳහාම වූ භූමියක් වෙන් කිරීමයි.එය හොඳින් තෘණ වගා කළ වෙනත් වගාවන්ගෙන් තොර භූමියක් විය යුතුයි.භූමිය වැටවල් වලින් වෙන් කර කෘතීම ජලාශ ඉදි කිරීමද කළ හැකිය. සතුන්ගේ සනීපාරක්ෂාවද තහවුරු කල යුතුය.
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමය
නිදැලි ක්‍රමයට පසු බිහි වු ලෙස මෙය හඳුනා ගත හැකිය. අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමයේදී සිදු වන්නේ යම් භූමි සීමාවකදී සතුන්ට නිදැල්ලේ සිටීමට හැර රාත්‍රී හීදී නිවාස තුලට ගෙන විත් ඇති කිරීමයි.මෙම ක්‍රමය දැනට ලොකයේ බහුලව සිදු වන ක්‍රමයක් වේ. මහා පරිමාණයෙන් සතුන් ඇති කරන ගොවිපලවල් වල මෙම ක්‍රමය දැක ගත හැකි වේ.නමුත් මෙම ක්‍රමය සෑම ගොවිපල සතකුටම යොදා ගැනීම ආර්ථික වශයෙන් පාඩු වේ.ලංකාව වැනි රටවල සුළු පරිමාණයෙන් සතුන් ඇති කරන්නන් ද මෙම ක්‍රමය බහුලව යොදා ගනී.
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමය යටතේ ඇති කරන සතුන්
- ගවයින්
- එළුවන්
- බැටළුවන්
- අශ්වයින්
- ඌරන්
- කුකුළන්
- තාරවන්
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමයේ විශේෂ වූ ලක්ෂණ
- සතුන් දවසේ එක් කාලයක් (දහවල් ) නිදැල්ලේ හරින අතර හවස් වරුවේ නිවාස කරා රැගෙන එයි.
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව සතුන්ගේ සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ වැඩි අවදානයක් යොමු කරයි.
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව සතුන්ගෙන් ලැබෙන නිෂ්පාදන හොඳින් කළමානාකරණය කර ගනී.
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව අපද්‍රව්‍යන කළමණාකරණය යහපත් වේ.
- සතුන්ට නිදහසේ කාලය ගත කිරීමට එලිමහනක් දැකය හැකියි.
- ගොවිපල වටා ආරක්ෂිත වැටක් දැකිය හැකිය.
- නිවාස තුල රාත්‍රී කාලයේදී ආහාර හා ජලය ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය භාජන ඇත. නිෂ්පාදන අරමුණු
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව වියඳම වැඩිය
- වියදම අවම කර නිෂ්පාදනය උපරිම කර ගැනීම අපේක්ෂා කරයි.
- දහවල් කාලයේ සතුන් ස්භාවික ආහාර ලබා ගන්නා අතර රාත්‍රී කාලයේදී පමණක් ආහාර හා ජලය නිවාස වලදී ලබා දේ.එම නිසා අහාර සඳහා යන වියඳම අවම වේ.
- නිවාස පිරිසිදු කිරීම් වලදී ශ්‍රමය අවම වේ.
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමයේ වාසි
- සූක්ෂම ක්‍රමයට සාපේක්ෂව අවශ්‍ය ශ්‍රමිකයින් අවම වේ.
- අහාර සඳහා යන වියඳම අවම වේ
- සතුන් නිවාස තුල ඇති කිරීම තුලින් ඇතිවන කලකිරීම මඟ හරවා ගැනීමට හැකිය.
- අවශ්‍යක පෝෂණය ක්‍රමවත්ව ලබා දිය හැකිය.
- නිෂ්පාදන ක්රයමවත්ව ලබා ගැනීමට හැකිය.
- කාල සටහනකට අනුව ගොවිපලේ කටයුතු සිදු කළ හැකිය.(පුරුද්දක් ලෙස කල විට සතුන් එයට හුරු වේ.)
- සතුන්ගේ විවිධ රෝග ලක්ෂණ නිවැරදිව හඳුනා ගත හැකිය.
- පාද වල ආබාද ඇතිවූ සතුන් ඇවිදීමට සැලැස් වීම තුලින් හඳුනාගත හැකිය
- සතුන්ගේ මානසික රෝග පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකිය.(උමතු ගව රෝගය වැනි)
- සතුන්ට ඇති වන ඌණතා ලක්ෂණ පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකිය.
- සතුන්ගේ ද්විතීක ලිංගික ලක්ෂණ ඇති කිරීමට දායක වේ.
මෙම ක්‍රමයේ අවාසි
- බාහිර සතුන්ගෙන් රෝග බෝ වීමේ අවධානමක් තිබීම.
- දහවල් කාලයේදී සතුන්ට නිසි පෝෂණයක් ලැබේද යන්න සෙවීමට අපහසු වීම.
- වර්තමානයේ ඇති ඉඩම් හිඟය නිසා මෙම ක්‍රමයට සතුන් ඇති කිරීමට ඉඩම් සඳහා විශාල වියඳමක් දැරීමට සිදු වීම.
- අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් වීම් සිදු වීම.
- දහවල් කාලයේ සතුන් එලිමහනේ ගැවසෙන බැවින් සතුන්ගේ මළ ද්‍රව්‍ය නිසි පරිදි බැහැර කිරීමට නොහැකිය.
- සතුන්ට බාහිර පරිසරයත් සමඟ ගැටීම නිසා විවිධ ආසාඳන ඇතිවිය හැකිය
- අපද්‍රව්‍යස කළමනාකරණය දුර්වල වේ
- එලිමහනේ පවතින අපද්‍රව්‍යය නිසි පරිදි ඉවත් කිරීමට අපහසු වීම හා ඉවත් නොකල විට පරිසරය දූෂණය වීම.
- දහවල් කාලයේදී සතුන් අතර ගැටුම් ඇති වූ විට ඒවා පාලනය කිරීම අපහසු වීම.
- මඳයට පැමිණි සතකු නිසා අනෙකුත් සතුන්ට හිරිහැර සිදු වීම.
- තර කරන සතුන් සඳහා සුදුසු නොවීම.(ඌරන්)
- හදිසියේ රෝගී වු සතුන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම අපහසු වීම.
මෙම ක්‍රමය දියුණු කළ හැකි ක්‍රම.
- මෙම ක්‍රමය පිළිබඳ පුද්ගල දැනුවත් කිරීම් සිදු කිරීම.
- ලංකාව වැනි රටවල අත්හැර දැමූ ඉඩම් මේ සඳහා ප්‍රයෝජනයට ගැනීම.
වී වගා කර අත්හැර දැමූ ඉඩම්
වගුරු බිම්
- ඉඩම්වල තෘණ වගා කර ගොවිපල සතුන් කාණ්ඩ වශයෙන් පාලනය කල හැකිය.
- දහවල් කාලයේද සතුන්ට ආහාර ලබා දීම සඳහා එලිමහනේ කුඩා නිවාස ඉදි කිරීම.
- ජල අවශ්‍යතාවයන් සඳහා කෘතීම පොකුණු හෝ ස්වයංක්‍රීය ජල නල පද්ධති සවි කිරීම.
- ගොවිපල සතුන්ගේ චර්යාවන් එක් ස්ථානයක සිට අධ්‍යනය කිරීම සඳහා CCTV කැමරා පද්ධති සවි කිරීම.එවිට ඹවුන් පාලනය කිරීම පහසුවේ.
සූක්ෂම ක්‍රමය
සත්ව පාලනයේදී තාක්ෂණිකව දියුණුම ක්‍රමය ලෙස සූක්ෂම ක්‍රමය හඳුනා ගත හැකිය.මෙහිසී සතුන් නිවාස තුලම රඳවා අිහාර ජලය වැනි අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය නිවාස තුලටම ලබා දීමේ ක්‍රමයයි.ලංකාව තුළ කුකුළු පාලන,ඌරු පාලනය,හා පාලනය කිරීමේදී වැඩි වශයෙන් යොදා ගන්නේ මෙම ක්‍රමයයි.මෙම ක්‍රමය යටතේ සත්ව පාලනය කිරීම වර්ථමානය වන විට ඇති වී තිබෙන ඉඩ කඩ ප්‍රෂ්ණයට ඉතා හොඳ විසඳුමකි.නිෂ්පාදනයේ ගුණාත්මයද අනෙක් ක්‍රම වලට වඩා ඉතාමත් හොඳ වන අතර එම නිසා අස්වනු හානියද අවම වන අතර ආර්ථිකව ඉතාම වාසි දයකය.
සූක්ෂම ක්‍රමයේ ලක්ෂණ
- සියලුම සතුන් නිවාස තුලදී පාලනය කෙරේ.
- ආහාර ජලය නිවාස තුලදීම සැපයේ.
- සතුන්ගේ අභිජනන ක්‍රියා ද නිවාසය තුලදී සිදු කෙරේ.
- අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ ක්‍රම වේදයක් පවතී.
- සතුන්ට ඉතා සීමිත ඉඩ ප්‍රමාණයක් ඇත.
- සතුන්ට උපරිම සනීපාර්ෂාවක් පවතී.
- සතුන්ට අවශ්‍ය උෂ්ණත්වය,ආර්දතාවය හා වාතය විවිධ යන්ත්‍ර මඟින් සවයංතක්‍රීයව සිදුවේ.
- අඩු නඩත්තු ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වේ.
- පිටස්තර පුද්ගලයින්ට හා සතුන්ට ඇතුළු වීමට අවසර නැත.
- සතුන්ට අවශ්‍ය සෞඛ්‍ය පහසුකම් නිවාසය තුලදීම ලැබේ.
නිෂ්පාදන අරමුණු
- ගුණාත්මයෙන් යුතු ඉහල අස්වැන්නක් ලබා ගැනීම.
- ඵලදායීතාවය වැඩි කර ගත හැකි වීම
- අස්වැන්න අපතේ යාම අවම කර ගැනීම.
- පාලනය පහසු කිරීම.
- අඩු ශ්‍රමයක් භාවිතා කිරීම.
- භුමියෙන් උපරිම ප්‍රයයෝජන ගැනීම.
- ආහාර හා ජලය වැනි සම්පත් අපතේ යාම වලකා ගැනීම.
- සතුන්ට ඉතා හොඳ සෞඛ්‍යාධාර ලබා දීම.
- පාරසරික ගැටළු මඟහරවා ගැනීම.
- පරිසර දූෂණය අවම කිරීම.
- පාලන කටයුතු අඛන්ඩව නොනවත්වා චක්‍රයක් ලෙස පවත්වා ගැනීමට හැකි වීම.
- සතුන් සඳහා වැය වන කාලය ඉතිරි කර ගැනීම.
- අස්වනු එකතු කිරීමේ පහසුව සඳහා.
සූක්ෂම ක්‍රමයේ වාසි
- නිෂ්පාදනයේ ගුණාත්මය වැඩියි.
- අඩු ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය වීම.
- සතුන් පහසුවෙන් පාලනය කළ හැකිය.
- සතුන් ඇන කොටා ගැනීම අවමය.
- අස්වැන්න පිරිසිදුව ලබා ගත හැකිය.
- සතුන්ගේ අපද්‍රව්‍ය නිසි කළමනාකරණයකට ලක් කර ප්‍රයෝජනයට ගත හැකිය.
- ආහාර හා ජලය අපතේ යාම අවමයි.
- කුඩා භූමියකින් විශාල ප්‍රයෝජන ලබා ගත හැකිය.
- සතුන්ගේ වෙනත් නඩත්තු කටයුතු(කර ඇඹීම,සලකුණු කිරීම,එන්නත් කිරීම්,අං සිඳීම,වල්ග කැපීම,කුර කැපීම)වැනි දෑ පහසුවෙන් සිදු කල හැකී වීම.
- රෝග වැළදීම අවමයි.
- අයහපත් කාළගුණික තත්ව වලදී අවශ්යග පාරසරික සාධක පහසුවෙන් ලබා දිය හැකි වීම.
- තර කරන සතුන්ට ඉතාම යෝග්යී වේ.
සූක්ෂම ක්‍රමයේ අවාසි
- අවශ්‍ය මූලික ප්‍රග්ධනය වැඩියි.
- නඩත්තු වියඳම වැඩියි.
- සෑම සතකුටම යොග්‍ය නැත.(මී ගවයින්)
- එක් ස්තානයකම රැදී සටීම නිසා සතුන් කලකිරීමට ලක්වේ.එවිට නිෂ්පාදනය අඩු වේ.(කිරි ගවයින්)
- සමහර සතුන් වර්ග එකම ස්ථානයක පාලනය කල නොහැක.
- ගවයින් හා එළුවන් එකම ස්ථානයක නඩත්තු කිරීම අවදානම්ය.ඊට හේතුව නම් ගවයින්ට වැළදෙන ගව රක්තපාතය එළුවන්ටද වැළදෙන නිසාවෙනි.
- රෝග වැළදුන අවස්තාවක ඉක්මණින් පැතිරීම සිදුවේ.(රැනිකට්/ගම්බරෝ)
දියුණු කළ හැකි ක්‍රම
- නිවාස තට්ටු ක්‍රමයට ඉදි කිරීම (කුකුල් නිවාස),
නිවාසය තට්ටු කිහිපයකින් යුක්ත වන අතර පහල තට්ටුවේ සිටිනා සතුන් ගණනම අනෙකුත් තටිටු වලට දැමීම කල හැකිය.මෙසේ සතුන් 20000ක් එක තට්ටුවක ඇති කල හැකි නම් නිවාසය තට්ටු 03 ක් තිබේ නම් සතුන් 60000ක් පාලනය කල හැකිය.එයින් විශාල ඉඩකඩක් ඉතිරි කල හැකිය.
- නව තාක්ෂණය භාවිතා කිරීම
- නව ක්‍රමෝපායන් භාවිතා කිරීම.
සත්ත්ව පාලනයේ දී භාවිතා කෙරෙන විවිධ නිෂ්පාදන පද්ධති
එ‍ඬේර යුගයේ සිට මේ දක්වා ගොවිපල සතුන් ඇති කිරීමේ ක්‍රම භාවිතා කර ඇත. එ‍ඬේර යුගය කාලයේ වන සතුන් හීලෑ කර ඔවුන්ගෙන් ප්‍රයෝජන ගැනිමට ඔවුන් පුරුදු වුණි.එම සතුගෙන් තම දෛනික අවශ්‍යතාවයන් හා කෘෂීකාර්මික කටයුතු සාර්ථක කර ගැනීමටයොදා ගෙන ඇත. මෙසේ ඇති දැඩි කරන සතුන් සඳහා ආහාර සපයනවා මෙන්ම ඔවුනට අවශ්‍ය ඉඩ කඩ සැපයීම මෙන්ම වාසස්ථාන සැපිමද කළ යුතුවේ.නැති නම් එම සතුන් නැවත වල් වැදීම සිදුවේ.මෙම මුලීක සිද්ධාන්ත උපයෝගී කර ගනිමින් වර්ථමානය වන විට මිනිසාගේ උපරිම ලාබය අපේක්ෂාවෙන් නවීන තාක්ෂණය යොදාගෙන සතුන් විවිධ නිෂ්පාදන සඳහා ගැලපෙන ලෙස මුහුන් කර නව සතුන් බිහි කර ඇත. ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍ය යහපත් කර ගැනීම හා උපරිම නිෂ්පාදනය සඳහා නව නිවාස ක්‍රම සැලසුම් කර ඇත.ඒ අනුව දැනට ලොකයේ ගොවිපල සතුන් ඇති කිරීමේ නිවාස ක්‍රම ප්‍රධාන ආකාර තුනකි.
- නිදැලි ක්‍රමය
- අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමය
- සූක්ෂම ක්‍රමය
නිදැලි ක්‍රමය
ඉපැරණිම ගොවිපල සතුන් ඇති කරන ක්‍රමය වේ.නමුත් මෙම ක්‍රමය වර්තමානයේදි වැඩි වශයෙන් භාවිතයට නොගැනේ. මෙම ක්‍රමයේදී සතුන්ට නිදහසේ ජීවත් වීමට ඉඩ දී ඇත. දහවල් කාලයේ එලිමහනේ සිටින්නට හැර රාර්‍ත්‍ර කාලයට පමණක් නිවාස සපයයි.එනම් මිනිසාගේ නිෂ්පාදන අවශ්‍ය තවයන්ට සතුන් මිනිසාගේ කිට්ටුවට රැගෙන එන අතර අනෙකුත් අවස්ථාවලදී නිදැල්ලේ හැරීම සිදු කරයි.
නිදැලි ක්‍රමයේ විශේෂ නිදැලි ක්‍රමයේ විශේෂ වු ලක්ෂණවු ලක්ෂණ
- නිෂ්පාදන පද්ධති අතර නිදැලි ක්‍රමය ඉතාම ඉපැරණිම ක්‍රමය වේ.
- සතුන්ට නිදහසේ ජීවත් වීමට ඉඩ දීම.
- මිනිසාගේ නිෂ්පාදන අවශ්‍යතාවයන්ට පමණක් සතුන් මිනිසාගේ කිට්ටුවට රැගෙන එන අතර අනෙකුත් අවස්ථාවලදී නිදැල්ලේ හැරීම සිදු කිරීම.
- මෙහිදී සතුන් කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් නොදක්වන අතර නිදහසේ තම රැලත් සමඟ ජීවත් වීමට අවස්ථාව ලබා දීම
නිදැලි ක්‍රමයේ නිෂ්පාදන අරමුණු
මෙම ක්‍රමයේ ප්‍රධානම අරමුණ වන්නේ ස්භාවික පැවැත්මට බාදා නොකොට මිනසාගේ අවශ්‍යතාවයන්ට පමණක් සතුන් ලංකර ගැනීමයි.ඒ මඟින් සතුන් සඳහා වැය වන ශ්‍රමය,මුදල්,කාලය වැනි සම්පත් ඉතිරි කර ගැනීමයි.
නිදැලි ක්‍රමයේ වාසී
- සතුන්ට තම රැලත් සමඟ නිදහසේ ජීවත් වීමට ඉඩ සැලසීම නිසා ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා වීම
- ආහාර සඳහා යන වියඳම අඩු වීම
- සතුන් සඳහා වැය වන කාලය හා ශ්‍රමය අඩු වීම
- සතුන් පිරිසිදු කිරීම හා නිවාස පිරිසිදු කිරීමක් සිදු නොවීම මඟින් කාලය ශ්‍රමය ඉතිරි කර ගැනීමට හැකි වීම
- සතුන් නඩත්තු වියඳම් හා සේවක වියඳම් සෞඛ්‍ය වියඳම් අවම වීම
නිදැලි ක්‍රමයේ අවාසි
- නිෂ්පාදන අපතේ යාම හා එක් රැස් කිරිමේ අපහසුතා
- ගවයින් කිරි ලබා ගැනීම සඳහා ඇති කරන්නේනම් මිනිසාට ලැබෙන කිරි ප්‍රමාණයට වඩා ඩැඩි ප්‍රමාණයක් පැටවා ලබා ගනී.
- ඊට අමතරව කෘෂි කර්මාන්තයට අවශ්‍යය වන ගොම වැනි අමතර සම්පත් අපතේ යෑම
- කිකිලියන් බිත්තර තැන තැන දැමීම නිසා බිත්තර අපතේ යාම හා ඒවා නිසි පරිදි එක් රැස් කිරීමට අපහසු වීම හා සමහර විට බිත්තර මඟ හැරී අතපසුවීමෙන් අපතේ යාම සිදු වේ
- සතුන් පාලනය කිරීමේ අපහසු තාවය
සතුන්ගෙන් නිෂ්පාදන ලබා ගැනීමට හා රෝගයකට ප්‍රතිකාර කිරීම හෝ වෙනත් නඩත්තු කටයුත්තකදී සතුන් අල්ලා ගැනීමට අපහසු වීම.
උදා - මඳයට පැමිණි වස්සකු කළබලකාරී වීම නිසා බෝග වගාවන්ට හානි කිරීම,අනෙකුත් සතුන්ට හිරිහැර වීම හා එවැනි සතුන් අල්ලා ගැනීම බොහෝ දුෂ්කර වීම
- බෝග වගාවන්ට හානි වීම
නිදැල්ලේ හැර ඇති සතුන් ( කුකුලන්,ගවයින් , එළුවන් ) වැනි සතුන් ගොවීන්ගේ වගාවන්ට කඩා වැදී බෝගවලට හානි සිදු කරයි.එම නිසා ගොවීන් අතරද ගැටළු ඇති වේ
- පාංශු ඛාදනය සිදු වීම
එළුවන් ගවයින් වැනි සතුන් උලා කෑම හා ලෑටි ගෑම නිසා සිදු වන පාංශු ඛාදනය ඉතා ඉහලය.එනම් වර්ශාව රහිත කාල වලදී සතුන් ට ඇති ආහාර අවම වීමත් සමඟ පසේ ඇති සියලුම තෘණ උලා කයි.ඉන් අනතරුව එකවර ඇතිවන වර්ශාව නිසා පාංශු ඛදනය සිදු වේ.වර්ශාව අධික වූ විට පාංශූ ඛදනය සීඝ්‍රයන් සිදු වේ.ඊට අමතරව කුර සහිත සතුන් විශාල සංඛ්‍යාවක් එක් ස්ථායක ඇවිදන විටදීද පාංශු ඛදනය සිදු වේ.මෙය වියලි කලාපයේ මෙන්ම කදුකර ප්රංදේශ වල බහුලව දැකිය හැකි දෙයකි.
- ජල දූෂණය ඇති වීම
මී ගවයින් වැනි සතුන් ජලයට වැඩි කැමැත්තක් දක්වන අතර දහවල් කාලයේදී අධික උෂ්ණත්වය නිසා සතුන් ජල පෝෂක ප්රලදේශ කරා ඇදි යයි.පසුව ජලාශ වල වැඩි වේලාවක් රැදී සිටින අතර ගංගා,ඇල දොල,පොකුණු,වැවු,අමුණු,ජලාශ ආදිය සීඝ්රුයෙන් අපවිත්රා වීම සිදු වේ.ඉන් පසුව එම ජලය ප්රුයෝජනයට ගන්නා මිනිසුන් මෙන්ම සතුන්ද විවිධ රෝග ආසාදන වලට ලක්වී විශාල සෟඛ්‍ය ගැටළු ඇති වේ.
මෙම ක්‍රමය දියුණු කළ හැකි ක්‍රම.
- නිදැලි ක්‍රමය දියුණු කරන්නේ නම් කළ යුත්තේ ඒ සඳහාම වූ භූමියක් වෙන් කිරීමයි.එය හොඳින් තෘණ වගා කළ වෙනත් වගාවන්ගෙන් තොර භූමියක් විය යුතුයි.භූමිය වැටවල් වලින් වෙන් කර කෘතීම ජලාශ ඉදි කිරීමද කළ හැකිය. සතුන්ගේ සනීපාරක්ෂාවද තහවුරු කල යුතුය.
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමය
නිදැලි ක්‍රමයට පසු බිහි වු ලෙස මෙය හඳුනා ගත හැකිය. අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමයේදී සිදු වන්නේ යම් භූමි සීමාවකදී සතුන්ට නිදැල්ලේ සිටීමට හැර රාත්‍රී හීදී නිවාස තුලට ගෙන විත් ඇති කිරීමයි.මෙම ක්‍රමය දැනට ලොකයේ බහුලව සිදු වන ක්‍රමයක් වේ. මහා පරිමාණයෙන් සතුන් ඇති කරන ගොවිපලවල් වල මෙම ක්‍රමය දැක ගත හැකි වේ.නමුත් මෙම ක්‍රමය සෑම ගොවිපල සතකුටම යොදා ගැනීම ආර්ථික වශයෙන් පාඩු වේ.ලංකාව වැනි රටවල සුළු පරිමාණයෙන් සතුන් ඇති කරන්නන් ද මෙම ක්‍රමය බහුලව යොදා ගනී.
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමය යටතේ ඇති කරන සතුන්
- ගවයින්
- එළුවන්
- බැටළුවන්
- අශ්වයින්
- ඌරන්
- කුකුළන්
- තාරවන්
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමයේ විශේෂ වූ ලක්ෂණ
- සතුන් දවසේ එක් කාලයක් (දහවල් ) නිදැල්ලේ හරින අතර හවස් වරුවේ නිවාස කරා රැගෙන එයි.
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව සතුන්ගේ සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ වැඩි අවදානයක් යොමු කරයි.
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව සතුන්ගෙන් ලැබෙන නිෂ්පාදන හොඳින් කළමානාකරණය කර ගනී.
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව අපද්‍රව්‍යන කළමණාකරණය යහපත් වේ.
- සතුන්ට නිදහසේ කාලය ගත කිරීමට එලිමහනක් දැකය හැකියි.
- ගොවිපල වටා ආරක්ෂිත වැටක් දැකිය හැකිය.
- නිවාස තුල රාත්‍රී කාලයේදී ආහාර හා ජලය ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය භාජන ඇත. නිෂ්පාදන අරමුණු
- නිදැලි ක්‍රමයට සාපේක්ෂව වියඳම වැඩිය
- වියදම අවම කර නිෂ්පාදනය උපරිම කර ගැනීම අපේක්ෂා කරයි.
- දහවල් කාලයේ සතුන් ස්භාවික ආහාර ලබා ගන්නා අතර රාත්‍රී කාලයේදී පමණක් ආහාර හා ජලය නිවාස වලදී ලබා දේ.එම නිසා අහාර සඳහා යන වියඳම අවම වේ.
- නිවාස පිරිසිදු කිරීම් වලදී ශ්‍රමය අවම වේ.
අර්ධ සූක්ෂම ක්‍රමයේ වාසි
- සූක්ෂම ක්‍රමයට සාපේක්ෂව අවශ්‍ය ශ්‍රමිකයින් අවම වේ.
- අහාර සඳහා යන වියඳම අවම වේ
- සතුන් නිවාස තුල ඇති කිරීම තුලින් ඇතිවන කලකිරීම මඟ හරවා ගැනීමට හැකිය.
- අවශ්‍යක පෝෂණය ක්‍රමවත්ව ලබා දිය හැකිය.
- නිෂ්පාදන ක්රයමවත්ව ලබා ගැනීමට හැකිය.
- කාල සටහනකට අනුව ගොවිපලේ කටයුතු සිදු කළ හැකිය.(පුරුද්දක් ලෙස කල විට සතුන් එයට හුරු වේ.)
- සතුන්ගේ විවිධ රෝග ලක්ෂණ නිවැරදිව හඳුනා ගත හැකිය.
- පාද වල ආබාද ඇතිවූ සතුන් ඇවිදීමට සැලැස් වීම තුලින් හඳුනාගත හැකිය
- සතුන්ගේ මානසික රෝග පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකිය.(උමතු ගව රෝගය වැනි)
- සතුන්ට ඇති වන ඌණතා ලක්ෂණ පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකිය.
- සතුන්ගේ ද්විතීක ලිංගික ලක්ෂණ ඇති කිරීමට දායක වේ.
මෙම ක්‍රමයේ අවාසි
- බාහිර සතුන්ගෙන් රෝග බෝ වීමේ අවධානමක් තිබීම.
- දහවල් කාලයේදී සතුන්ට නිසි පෝෂණයක් ලැබේද යන්න සෙවීමට අපහසු වීම.
- වර්තමානයේ ඇති ඉඩම් හිඟය නිසා මෙම ක්‍රමයට සතුන් ඇති කිරීමට ඉඩම් සඳහා විශාල වියඳමක් දැරීමට සිදු වීම.
- අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් වීම් සිදු වීම.
- දහවල් කාලයේ සතුන් එලිමහනේ ගැවසෙන බැවින් සතුන්ගේ මළ ද්‍රව්‍ය නිසි පරිදි බැහැර කිරීමට නොහැකිය.
- සතුන්ට බාහිර පරිසරයත් සමඟ ගැටීම නිසා විවිධ ආසාඳන ඇතිවිය හැකිය
- අපද්‍රව්‍යස කළමනාකරණය දුර්වල වේ
- එලිමහනේ පවතින අපද්‍රව්‍යය නිසි පරිදි ඉවත් කිරීමට අපහසු වීම හා ඉවත් නොකල විට පරිසරය දූෂණය වීම.
- දහවල් කාලයේදී සතුන් අතර ගැටුම් ඇති වූ විට ඒවා පාලනය කිරීම අපහසු වීම.
- මඳයට පැමිණි සතකු නිසා අනෙකුත් සතුන්ට හිරිහැර සිදු වීම.
- තර කරන සතුන් සඳහා සුදුසු නොවීම.(ඌරන්)
- හදිසියේ රෝගී වු සතුන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම අපහසු වීම.
මෙම ක්‍රමය දියුණු කළ හැකි ක්‍රම.
- මෙම ක්‍රමය පිළිබඳ පුද්ගල දැනුවත් කිරීම් සිදු කිරීම.
- ලංකාව වැනි රටවල අත්හැර දැමූ ඉඩම් මේ සඳහා ප්‍රයෝජනයට ගැනීම.
වී වගා කර අත්හැර දැමූ ඉඩම්
වගුරු බිම්
- ඉඩම්වල තෘණ වගා කර ගොවිපල සතුන් කාණ්ඩ වශයෙන් පාලනය කල හැකිය.
- දහවල් කාලයේද සතුන්ට ආහාර ලබා දීම සඳහා එලිමහනේ කුඩා නිවාස ඉදි කිරීම.
- ජල අවශ්‍යතාවයන් සඳහා කෘතීම පොකුණු හෝ ස්වයංක්‍රීය ජල නල පද්ධති සවි කිරීම.
- ගොවිපල සතුන්ගේ චර්යාවන් එක් ස්ථානයක සිට අධ්‍යනය කිරීම සඳහා CCTV කැමරා පද්ධති සවි කිරීම.එවිට ඹවුන් පාලනය කිරීම පහසුවේ.
සූක්ෂම ක්‍රමය
සත්ව පාලනයේදී තාක්ෂණිකව දියුණුම ක්‍රමය ලෙස සූක්ෂම ක්‍රමය හඳුනා ගත හැකිය.මෙහිසී සතුන් නිවාස තුලම රඳවා අිහාර ජලය වැනි අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය නිවාස තුලටම ලබා දීමේ ක්‍රමයයි.ලංකාව තුළ කුකුළු පාලන,ඌරු පාලනය,හා පාලනය කිරීමේදී වැඩි වශයෙන් යොදා ගන්නේ මෙම ක්‍රමයයි.මෙම ක්‍රමය යටතේ සත්ව පාලනය කිරීම වර්ථමානය වන විට ඇති වී තිබෙන ඉඩ කඩ ප්‍රෂ්ණයට ඉතා හොඳ විසඳුමකි.නිෂ්පාදනයේ ගුණාත්මයද අනෙක් ක්‍රම වලට වඩා ඉතාමත් හොඳ වන අතර එම නිසා අස්වනු හානියද අවම වන අතර ආර්ථිකව ඉතාම වාසි දයකය.
සූක්ෂම ක්‍රමයේ ලක්ෂණ
- සියලුම සතුන් නිවාස තුලදී පාලනය කෙරේ.
- ආහාර ජලය නිවාස තුලදීම සැපයේ.
- සතුන්ගේ අභිජනන ක්‍රියා ද නිවාසය තුලදී සිදු කෙරේ.
- අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ ක්‍රම වේදයක් පවතී.
- සතුන්ට ඉතා සීමිත ඉඩ ප්‍රමාණයක් ඇත.
- සතුන්ට උපරිම සනීපාර්ෂාවක් පවතී.
- සතුන්ට අවශ්‍ය උෂ්ණත්වය,ආර්දතාවය හා වාතය විවිධ යන්ත්‍ර මඟින් සවයංතක්‍රීයව සිදුවේ.
- අඩු නඩත්තු ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වේ.
- පිටස්තර පුද්ගලයින්ට හා සතුන්ට ඇතුළු වීමට අවසර නැත.
- සතුන්ට අවශ්‍ය සෞඛ්‍ය පහසුකම් නිවාසය තුලදීම ලැබේ.
නිෂ්පාදන අරමුණු
- ගුණාත්මයෙන් යුතු ඉහල අස්වැන්නක් ලබා ගැනීම.
- ඵලදායීතාවය වැඩි කර ගත හැකි වීම
- අස්වැන්න අපතේ යාම අවම කර ගැනීම.
- පාලනය පහසු කිරීම.
- අඩු ශ්‍රමයක් භාවිතා කිරීම.
- භුමියෙන් උපරිම ප්‍රයයෝජන ගැනීම.
- ආහාර හා ජලය වැනි සම්පත් අපතේ යාම වලකා ගැනීම.
- සතුන්ට ඉතා හොඳ සෞඛ්‍යාධාර ලබා දීම.
- පාරසරික ගැටළු මඟහරවා ගැනීම.
- පරිසර දූෂණය අවම කිරීම.
- පාලන කටයුතු අඛන්ඩව නොනවත්වා චක්‍රයක් ලෙස පවත්වා ගැනීමට හැකි වීම.
- සතුන් සඳහා වැය වන කාලය ඉතිරි කර ගැනීම.
- අස්වනු එකතු කිරීමේ පහසුව සඳහා.
සූක්ෂම ක්‍රමයේ වාසි
- නිෂ්පාදනයේ ගුණාත්මය වැඩියි.
- අඩු ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය වීම.
- සතුන් පහසුවෙන් පාලනය කළ හැකිය.
- සතුන් ඇන කොටා ගැනීම අවමය.
- අස්වැන්න පිරිසිදුව ලබා ගත හැකිය.
- සතුන්ගේ අපද්‍රව්‍ය නිසි කළමනාකරණයකට ලක් කර ප්‍රයෝජනයට ගත හැකිය.
- ආහාර හා ජලය අපතේ යාම අවමයි.
- කුඩා භූමියකින් විශාල ප්‍රයෝජන ලබා ගත හැකිය.
- සතුන්ගේ වෙනත් නඩත්තු කටයුතු(කර ඇඹීම,සලකුණු කිරීම,එන්නත් කිරීම්,අං සිඳීම,වල්ග කැපීම,කුර කැපීම)වැනි දෑ පහසුවෙන් සිදු කල හැකී වීම.
- රෝග වැළදීම අවමයි.
- අයහපත් කාළගුණික තත්ව වලදී අවශ්යග පාරසරික සාධක පහසුවෙන් ලබා දිය හැකි වීම.
- තර කරන සතුන්ට ඉතාම යෝග්යී වේ.
සූක්ෂම ක්‍රමයේ අවාසි
- අවශ්‍ය මූලික ප්‍රග්ධනය වැඩියි.
- නඩත්තු වියඳම වැඩියි.
- සෑම සතකුටම යොග්‍ය නැත.(මී ගවයින්)
- එක් ස්තානයකම රැදී සටීම නිසා සතුන් කලකිරීමට ලක්වේ.එවිට නිෂ්පාදනය අඩු වේ.(කිරි ගවයින්)
- සමහර සතුන් වර්ග එකම ස්ථානයක පාලනය කල නොහැක.
- ගවයින් හා එළුවන් එකම ස්ථානයක නඩත්තු කිරීම අවදානම්ය.ඊට හේතුව නම් ගවයින්ට වැළදෙන ගව රක්තපාතය එළුවන්ටද වැළදෙන නිසාවෙනි.
- රෝග වැළදුන අවස්තාවක ඉක්මණින් පැතිරීම සිදුවේ.(රැනිකට්/ගම්බරෝ)
දියුණු කළ හැකි ක්‍රම
- නිවාස තට්ටු ක්‍රමයට ඉදි කිරීම (කුකුල් නිවාස),
නිවාසය තට්ටු කිහිපයකින් යුක්ත වන අතර පහල තට්ටුවේ සිටිනා සතුන් ගණනම අනෙකුත් තටිටු වලට දැමීම කල හැකිය.මෙසේ සතුන් 20000ක් එක තට්ටුවක ඇති කල හැකි නම් නිවාසය තට්ටු 03 ක් තිබේ නම් සතුන් 60000ක් පාලනය කල හැකිය.එයින් විශාල ඉඩකඩක් ඉතිරි කල හැකිය.
- නව තාක්ෂණය භාවිතා කිරීම
- නව ක්‍රමෝපායන් භාවිතා කිරීම.
Ishara Kaushalya