කතකලි නර්තනය
කතකලි නර්තනය වූ කලි භාරතයේ අනෙකුත් නර්තන සම්ප්රදායන් තුනෙන් ම සුවිශේෂී ව විකාශය වී ඇති නර්තන සම්ප්රදායක් ලෙස අර්ථ දැක්විය හැකි ය. කේරලයෙහි උපන් කතකලි නර්තනය වටා මුලික අභ්යාස ක්රම රැසක් අන්තර්ගත වී ඇති අතර එය සතර අභිනයෙන් ද උපලක්ෂිත වූ කළා අංගයක් ලෙස හදුන්වා දිය හැකි ය. ඒ අනුව නර්තනය හදාරන ශිල්පියා මෙකී මුලික අභ්යාස පමණක් නොව සතර අභිනය පිළිබදව ද මනා පුහුණුවක් ලැබිය යුතු ය.
ඒ අනුව සතර අභිනය වන ආංගික අභිනය කතකලි නර්තන ශිල්පියාට අවශ්ය වන ආකාරයට විමසා බැලීම වැදගත් කරුණකි. ආංගික අභිනය යනු අංග, ප්රත්යංග, උපාංග උපයෝගී කොට ගෙන කිසියම් කතාවක් සිද්ධියක් ප්රේක්ෂකයන් හමුවේ ඉදිරිපත් කිරීමයි. කතකලි නර්තයේ දී ද කතාවක් ඉදිරිපත් කරනුයේ මෙකී අභිනය යොදා ගනිමිනි. සාමාන්යයෙන් කතකලි නර්තනයෙහි ස්වරූපය වන්නේ ආගමික කතා රග දැක්වීමයි. එම කතා තුළ විවිධ චරිත ඇති අතර එකී සෑම චරිතයක් ම ඉතා සූක්ෂම ආකාරයෙන් අධ්යනය කොට ප්රේක්ෂකයා වෙත ඉදිරිපත් කිරීම කතකලි නර්තන ශිල්පියාගේ සුවිශේෂී ලක්ෂණයකි. එකී චරිත නිරූපණයන් ලෙස දෙවිවරුන්, අසුර,රාක්ෂ,වානර,ස්ත්රී චරිත හා දුෂ්ට චරිත හා මුද්රා භාවිතකර ඇති බව කිව යුතු ය. රාක්ෂ,වානර,ස්ත්රී චරිත හා දුෂ්ට චරිත හා මුද්රා භාවිතකර ඇති බව කිව කිව යුතු ය. එයට කදිම දසුනකි.මේ රජ චරිතය කතකලි නර්තනය තුළ වූ සුවිශේෂී අවස්ථාවකි. එකී චරිතය දැක්වීමට පතාක මුද්රාව බාවිතා කරන අතර හතරැස් අඩිය පාද චලනය සදහා යොදා ගනී.මෙමගින් ගම්ය වන්නේ නර්තනය හා මුද්රා භාවිතය එකට බැදී ඇති බවයි. එපමණක් ද නොව ඒ ඒ චරිතවලට ආවේණික පද සහ මුද්රා සම්මිශ්රණය වීමෙන් චරිතය තීව්රකර දැක්වීමට ද හැකියාව ලබේ.
කතකලි නර්තන සම්ප්රදාය හා සම්බන්ධ මුද්රා 24 ක් ඇත. මේවා සංයුක්ත, අසම්යුක්ත, මිශ්ර හා සමාන වශයෙන් වර්ගීකරණය වේ. කතකලි නර්තනයෙහි ඇතුලත් කතා කීම සදහා ඔවුන් ආංගික අභිනයේකොටසක් වන මුද්රා බාවිතා කොට ඇති අතර යම් යම් සම්මත මුද්රා මගින් කතකලි නර්තන ශිල්පීන් ඔවුන්ගේ අදහස් ප්රේක්ෂකයාට ගෙනහැර දක්වයි. මෙකී හස්ත මුද්රා සදහා මනා පුහුණුවක් ලබා දීම කතකලි නර්තනයෙහි අත්යවශ්ය අංගයකි. මෙසේ මුද්රා බාවිතා කරමින් ආංගික අභිනය මනා සේ යොදා ගන්නා අයුරු ඉහත තොරතුරු වලින් හෙළිදරවු කරයි. මීලගට සාත්වික අභිනය කතකලි නර්තනය තුළ අන්තර්ගත වී ඇති ආකාරය විමසා බලමු. කතකලි නර්තනය ප්රගුණ කරන ආධුනික ශිල්පියෙකු අනිවාර්යෙන් ම මෙකී සාත්වික අභිනය ප්රගුණ කළ යුතු ය. එම කාල සටහනට අනුව වර්ග කොට දක්වා ඇත. ඒ අනුව දෘෂ්ඨි භෙද, ග්රිවා බේද, ශිරෝ බේද, ශිර්ෂ බේද ආදී අභ්යාස ප්රගුණ කරනු ලබයි. පෙ. ව .8.00 ට අරඹන උපාංගයන්හි අභ්යාස ක්රම පස්වරු 4.00 ට අවසන් කෙරේ. එහි දී අක්ෂි අභ්යාස ඇහි බැම, තොල්, නිකට වැනි උපාංග සදහා පුහුණුවීම් කෙරෙන අතර ඇස් හා සම්බන්ද අභ්යාස ක්රම ද පුහුණු කෙරෙති. එසේ ම සාත්වික අභිනය මගින් කතාව ගලාගෙන යාම සදහා මනා පිටිවහලක් ලබා දෙන හෙයින් ශෘංගාරය, හාස්ය කරුණා, වීර, භයානක අදී රසයන් මුහුණට අරූඩ කර ගනිමින් ඒ ඒ චරිත නිරූපණ අවස්ථාවන්හි දී චරිතයට අදාල ව හැගීම් ප්රකාශ කිරීමට ද මනා පුහුණුවක් ලබා දෙයි.
ඒ අනුව කතකලි නර්තනයෙහි ඇතුලත් කතා රග දැක්වීම උදෙසා සාත්වික අභිනය ද මනා සේ ප්රගුණ කළ යුතු බව ඉහත තොරතුරු ශාක්ෂි දරයි. කතකලි නර්තන ශිල්පියාට අවශ්ය ඊලග අභිනය වන්නේ වාචික අභිනය යි.