ඉන්දියානු සංචිත බැංකුව හෙවත් ඉන්දීය මහ බැංකුව

විවිධ රට වලදී මහ බැංකුව විවිධ නම් වලින් හදුන්වනු ලැබේ.ශ්‍රී ලංකාවේ දී එය ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව ලෙසද,ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ දී එය සංධිය සංචිත මණ්ඩලය ලෙසද ජපානයේ දී එය ජපාන බැංකුව ලෙස ද හදුන්වයි.ඉන්දියාවේ දී එය ඉන්දීය සංචිත බැංකුව ලෙස ද හදුන්වයි.

පළමුවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ඉන්දියාවේ මුල්‍ය ක්‍රමයේ ඇති වූ ගැටළු සහගත තත්වයන් මග හරවා ගැනීමට ස්වාධින මුල්‍ය ක්‍රමයක අවශ්‍යතාවය දැනෙන්නට පටන් ගත්තා.මුල් කාලයේ දී ඉන්දියාව ඉංග්‍රීසින්ගේ යටත් විජිත රජයක් ලෙස පැවතුනු බව අපි හැමෝම දන්නවා.ඒ අනුව ඉන්දියාව නිදහස ලබන තෙක්ම ඉන්දියාවේ ගනු ලබන බොහෝ ක්‍රියාමාර්ග වලට මෙන්ම ආරම්භ කරන ආයතන වලටද ඉංග්‍රීසින්ගේ බලපෑම් තිබුනා.

ඉන්දියාවේ මහ බැංකුවක් එහෙමත් නැත්නම් සංචිත බැංකුවක් පිහිටුවන තෙක් මහ බැංකුවේ කාර්යභාරය යම්තාක් දුරට හරි සිදු කලේ 1921 පිහිටවපු ඉම්පීරියල් බැංකුව විසින්.එමෙන්ම 1920 දී බ්‍රසල්වල පැවති අන්තර්ජාතික සම්මේලනයකදී ද රටක මහා බැංකුවක් පැවතීමේ අවශ්‍යතාවය අවධාරණය කළා.මෙයත් ඉන්දියාවේ මහ බැංකුවේ ආරම්භයට හේතුවක් උනා.මේ අනුව ඉන්දියාවට මහා බැංකුවක අවශ්‍යතාවක් පවතීද යන්න පිළිබද සොයා බැලීමට 1925 දී කමිටුවක් පත් කළා.ඒ කමිටුව තමා හිල්ටන් යන්ග් කමිටුව.මෙම කමිටුව 1926 දී වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරමින් පෙන්නා දුන්නේ ඉන්දියාවට මහ බැංකුවක අවශ්‍යතාවක් පවතින බවයි.මෙම වාර්තාව අනුව 1934 අංක 2 දරන සංචිත පනත යටතේ ඉන්දීය සංචිත බැංකුව පිහිට වූ අතර 1935 අප්‍රේල් 1 දා සිට එහි මෙහෙයුම් කටයුතු ආරම්භ කළා.ඉන්දීය මහ බැංකුව ආරම්භ කරන අවස්ථාවේ එහි ආරම්භක ප්‍රාග්ධනය රුපියල් කොටි 5 ක් වුනු අතර එය පුද්ගලික කොටස් හිමියන්ගේ බැංකුවක් ලෙස ආරම්භ වුණා.එමෙන්ම මෙකි කොටස් වල වැඩි කොටස් ප්‍රමාණයක් හිමි උනේ යුරෝපා ජාතිකයින්ටයි.

1948 දී ඉන්දියාව නිදහස ලබා ගත් පසුව ඉන්දීය සංචිත බැංකුව ජනසතුකරණය කළා.

සමස්තයක් ලෙස ගත්තම ඉන්දීය සංචිත බැංකුව ආරම්භ කිරීමට තුඩු දුන් හේතු කිහිපයක්ම තියෙනවා.

1.ව්‍යවහාර මුදල් නිකුත් කිරීම

2.ඉන්දීය රුපියලේ මිල ස්ථායිතාවය රක ගැනීම

3.ව්‍යවස්ථාමය සංශෝධන මගින් ඉන්දියාවට මහ බැංකු ක්‍රමයක අවශ්‍යතාවය පෙන්වා දීම

4.වාණිජ බැංකු ක්‍රමයේ ව්‍යුහාත්මක අස්ථාවරත්වය ඉවත් කිරීමට

5.යෝග්‍ය ණය ක්‍රමයක් පවත්වා ගෙන යාමට

ආරම්භක අවස්ථාවේ ඉන්දීය සංචිත බැංකුවේ කාර්යයන්

1.ව්‍යවහාර මුදල් නිකුත් කිරීම

2.මුල්‍ය ක්‍රමයේ ස්ථායිතාවය පවත්වා ගැනීම

3.ඵලදායි ලෙස ණය හා මුදල් ක්‍රමය හැසිරවීම

ඉන්දීය සංචිත බැංකුවේ අරමුණු

1.මිල ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීම

2.මුල්‍ය ක්‍රමයේ ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීම

3.ආර්ථික වෘද්ධිය උදෙසා ප්‍රමාණවත් ණය පහසුකම් සැපයීම

1934 දී ඇති කල සංචිත බැංකු පනත මගින් ඉන්දීය මහ බැංකුව තුන් ආකාරයක කාර්යයන් සිදු කරනවා.

1.බැංකු කටයුතු

2.සුපරීක්ෂක කටයුතු

3.ප්‍රවර්ධන කටයුතු

වර්තමානය වන විට ඉන්දීය සංචිත බැංකුවේ කලාප කාර්යාල 4 ක් ද,ප්‍රාදේශීය කාර්යාල 21 ක් ද,උප කාර්යාල 11 ක් ද තිබේ.

ඉන්දීය සංචිත බැංකුවේ සංවිධාන ව්‍යුහය

ඉන්දීය සංචිත බැංකුවේ සංවිධාන ව්‍යුහය සාමාජිකයින් 20 දෙනෙකුගෙන් යුක්ත වේ.එය ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකින් යුක්තයි.

1.මධ්‍යම අධ්‍යක්ෂක මණ්ඩලය

2.දේශීය මණ්ඩලය

මධ්‍යම අධ්‍යක්ෂක මණ්ඩලය සැදී තිබෙනුයේ නිල අධ්‍යක්ෂකවරු 5 දෙනෙකුගෙන් ද නිල නොවන අධ්‍යක්ෂකවරු 14 දෙනෙකුගෙන්ද වේ.නිල අධ්‍යක්ෂකවරු 5 සමන්විත වනුයේ මහ බැංකු අධිපතිත් නියෝජ්‍ය අධිපතිවරු 4 දෙනාගෙනුත් වේ. නිල නොවන අධ්‍යක්ෂකවරු 14 දෙනා තුල අධ්‍යක්ෂකවරු 10 දෙනෙක්ද දේශීය මණ්ඩලය නියෝජනය කරමින් අධ්‍යක්ෂකවරු 4 දෙනෙක්ද සිටී.මෙම අධ්‍යක්ෂකවරු 10 දෙනාගෙන් 9 දෙනෙකුම රටේ විවිධ අංශ නියෝජනය කරන අතර 1 කෙනෙකු රාජ්‍ය අංශය නියෝජනය කරනු ලබයි.එසේම මහ බැංකු අධිපති සහ නියෝජ්‍ය අධිපතිවරු 4 දෙනා වසර 4 කට සැරයක් රජය විසින් පත් කරනු ලබයි.මෙම මධ්‍යම අධ්‍යක්ෂක මණ්ඩලය වසරකට 6 වතාවක් හමු විය යුතුය.

උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)

(විශ්ව විද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)