පොදු මිල මට්ටම
- පොදු මිල මට්ටම යනු?
පොදු මිල මට්ටම සාමන්‍ය මිල මට්ටම ලෙසද හදුන්වයි. පොදු මිල මට්ටම යන්න අපහට සරලව මෙසෙ හැදින්විය හැක.
පොදු මිල මට්ටම යනු සියලුම භාණ්ඩ හා සේවාවල මිල ගණන් නිරූපනය කරන දර්ශකයකි.
රටක සාර්ව ආර්ථික අරමුණක් ලෙස පොදු මිල මට්ටම ස්ථාවරව පවත්වාගෙන යාම හදුන්වා දිය හැක. එසෙ හැදින්වීමට හේතුව වන්නෙ, පොදු මිල මට්ටම හා මුදලෙ ක්‍රය ශක්තිය අතර පුතිලෝම සම්බන්ධයක් පැවතීමයි.
එනම්, පොදු මිල මට්ටම ඉහල යන විට ක්‍රයශක්තිය පහල යන අතර, පොදු මිල මට්ටම පහළ යනවිට ක්‍රයශක්තිය ඉහල යයි.
මෙහිදී එක් එක් භාණ්ඩවල මිල ගණන්වල හැසිරීම වෙන වෙනම සැලකිල්ලට නොගෙන සමස්ත මිල ගණන්වල හැසීරීම සැලකිල්ලට ගත යුතුය.
සමස්ත මිල ගණන්වල හැසිරීම අධ්‍යනය සදහා යොදාගන්න ක්‍රමවේදය වන්නෙ මිල දර්ශකයි.
2.ශ්‍රී ලංකාවෙ පොදු මිල මට්ටම මැනීමට භාවිතා කරන මිල දර්ශක
ශ්‍රී ලංකාවෙ පොදු මිල මට්ටම මැනීම සදහා භාවිතා කෙරෙන දර්ශක කීපයක් පැවතියද වර්තමානයෙ ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිතා කරනු ලබන දර්ශක පහත දැක්වෙ.
- කොලඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය(නව)
- තොග මිල දර්ශකය
- දළ ජාතික නිශ්පාදිතයේ අවධමනකය
- මෙම මිල දර්ශකය මගින් පොදු මිල මට්ටම ගණනය කිරීමට පෙර භාවිතා කරනු ලැබුවෙ කොලඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකයයි. එය 1952 සිට 2007 දක්වා පැවති අතර 2007 දී ශ්‍රී ලංකාවෙ නිල ජීවන වියදම් දර්ශකය ලෙස කොලඹ නව පාරිභෝගික මිල දර්ශකය භාවිතා කරයි. මෙය යොදා ගැනීමට හේතුව වන්නෙ පැරනි මිල දර්ශකයෙ විශාල අඩුපාඩු පැවතීමයි.
ඒවා නම්,
- පාදක වර්ශය(1952) ඉතා පැරනි කාලයක් වීමත්,
- සමහර අලුත් භාණ්ඩ වෙලදපලට ප්‍රවේශ වී තිබීමත්,
- පැරණි භාණ්ඩ වෙලදපලින් ඉවත්ව තිබීමත් හැදින්විය හැක.
ලක්ෂණ
- පාදක වර්ශය ලෙස 2002 භාවිතා කිරීම
- පැරණි මිල දර්ශකය මගින් කොලඹ නගර සභා සීමාව තුල ජීවත් වූ කම්කරු පවුල් 455 යොදාගත්තද, මෙමගින් කොලඹ නාගරික කුටුම්බ 1300කට අධික ප්‍රමාණයක් ඇතුලත් කර ඇත.
- වියදම් රටාව නියැදි සමීක්ශනයක් ඔස්සෙ සැලකිල්ලට ගෙන දර්ශකයට අදාල බර තැබීම් මගින් මෙහි දි පොදු මිල මට්ටම ගණනය කරනු ලබයි.
- මේ සදහා පැරණි මිල දර්ශකයට භාවිතා කල භාණ්ඩවලට වඩා විශාල භාණ්ඩ ප්‍රමාණයක් යොදා ගැනීම
ii.තොග මිල දර්ශකය
කොලඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකයෙ පැවති දුර්වලතා නිසා විකල්ප මිල දර්ශකයක් ලෙස 1977දී මෙම මිල දර්ශකය හදුන්වා දෙන ලදී.
තොග මිල දර්ශකය පිලියෙල කිරීමට නිශ්පාදන වෙලදපලට ප්‍රවේශ වන පලමු අවස්ථාවෙදී පවත්නා මිල ගණන් සැලකිල්ලට ගත යුතුයි.
පාදක වර්ශය ලෙස 1974 යොදාගනිමින් ලැස්පියර් සූත්‍රය භාවිතා කොට තොග මිල දර්ශකය මාස්පතා ගණනය කරනු ලබයි.
iii.දළ දේශිය නිශ්පාදිතයෙ අවධමනකය හෙවත් ආරෝපිත මිල දර්ශකය
මෙය ගණනය කිරීමට ප්‍රවේශ 2ක් භාවිතා කරයි.
- පවතින මිල යටතෙ නිමවුමෙ වටිනාකම ගණනය කිරීම පවත්නා මිල හෙවත් වර්තන මිල යටතෙ ගණනය කරන ලද දළ දේශිය නිශ්පාදිතය ලෙසද මෙය හදුන්වයි.
- නිශ්පාදිතයෙ වටිනාකම ස්ථාවර මිල යටතේ ගණනය කිරීමයි.මෙහිදී මිල මට්ටම ස්ථාවර බැවින් නිශ්පාදිතයෙ අගය වෙනස් වන්නෙ නිශ්පාදන ප්‍රමාණයේ හටගන්නා වෙනස් වීම මතය.
මෙම ක්‍රම දෙක අනුව ගණනය කිරීම නිසා වටිනාකම් දෙකක් ලැබෙන අතර ඒ වටිනාකම් 2 අතර වෙනසක්ද හටගනියි. එම වෙනසට හේතුව වන්නෙ, මිල ගණන් වල හටගෙන ඇති මිල ගණන් වල වෙනස බව සැලකිය යුතුයි.
මෙම ක්‍රමය අනෙකුත් ක්‍රම 2න් වෙනස් වන්නෙ, මෙම මිල දර්ශකය පාරිභෝගික මිල දර්ශකය මෙන් තෝරාගත් භාණ්ඩ වල මිල ගණන් මත පාදක නොවී දේශිය නිශ්පාදිතය තුල ඇතුලත් සියලුම අවසාන භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල ගණන් නිරූපනය කිරීම නිසාය.
