මුල්‍ය උපකරණ පාඩම සම්බන්ධ කෙටි සටහන්
උසස් පෙළ ජය ගන්න පහසු කෙටි සටහන්
මුල්‍ය පද්ධතියේ සංරචක
1.මධ්‍යම බැංකුව
2.මූල්‍ය වෙළදපල
3.මූල්‍ය ආයතන
4.මූල්‍ය යටිතල පහසුකම්
5.මූල්‍ය උපකරණ
6.අනෙකුත් නියාමන අධිකාරීන්
මූල්‍ය උපකරණ කොටස් 3 කි
1.තැන්පතු
2.ණය
3.සමාගමික කොටස්
රජයේ ණය උපකරණ
1.භාණ්ඩාගාර බිල්පත්
කෙටි කාලීනව රජයට ණය ලබා ගැනීමට ණයක් සටහන් කරමින් දෙන ලද සහතිකයකි
දින 91 /182/364 යන කාලවලදී ගෙවයි
පොලිය මුහුනතේ වටිනාකමේ ඇත
මුහුණතේ වටිනාකමට අඩුවෙන් මිලදී ගත හැකි නිසා මිලදී ගන්නා දිනයේම පොළිය ලැබේ
අතිශයින්ම ද්‍රවශීලී නිසා ද්විතීක වෙළදපලේදී මුදල් බවට පෙරලා ගත හැක.
2.භාණ්ඩාගාර බැදුම්කර ( පිළිණපත්)
ණය ගැනුම්කරු විසින් ණය දෙනු ලබන්නාට අදාළ ණය මුදල නියමිත දිනයේදී ගෙවන බව සදහන් කර දෙන සහතිකයකි.
මධ්‍යම හා දිගු කාලීන ණය ගැනීමට ( අවු 2- 10 දක්වා)
මෙහි සමාන කාල පරිච්ජේදවලදී ණය හිමියාට පොලිය ගෙවන අතර ඒවා කූපන් ලෙස හදුන්වයි.
3.රුපියල් ණය සුරුකුම්පත්
- මධ්‍යම හා දිගු කාලීන ණය ලබා ගැනීමට භාවිතා කරයි
- ණය මුදල මුහුනත වටිනාකමට සමාන වේ
- මහ බැංකුවේ ලියාපදිංචි කළ යුතුය
- පොළිය අර්ධ වාර්ෂිකව ගෙවයි
සමාගම් වල ණය උපකරණ
1.වාණිජ පත්‍රිකා
- කෙටි කාලීන ණය ලබා ගැනීමට පෞද්ගලික අංශ භාවිතා කරන උපකරණයකි
- ඉහල වටිනාකම් වලින් නිකුත් කරයි
- වට්ටමක් සහිතව හෝ ස්ථාවර පොළියක් සහිතව නිකුත් කරයි
2.ණයකර
- මධ්‍යම කාලීනව ණය ලබා ගැනීමට පෞද්ගලික අංශ පොළී අනුපාතිකයක් සමග නිකුත් කරන මූල්‍ය පත්‍රිකාවකි
- කිසිදු ඇප සුරැකුමක් නැත
- සමාගමේ විශ්වාසනීත්වය පමණි
- ස්ථාවර හෝ උපරිම / අවම පොළී අනුපාතිකයක් ලබා දේ
- විශාල මූල්‍ය සමාගම් නිකුත් කරයි
- 1949 - මහ බැංකුව ආරම්භ කළේය
වානිජ බැංකු වල ණය උපකරණ
1.තැන්පතු සහතික
- මධ්‍ය කාලීනව ණය ලබා ගැනීමට
- වට්ටමක් සහිතව නිකුත් කරයි
- තැන්පත්කරුගේ නම සහතිකයේ සදහන් නොකරන අතර සහතිකය බැංකුවට ඉදිරිපත් කරන්නාට මුදල් ගෙවනු ලැබේ.
- එම කාලය තුල තැන්පතු සහතිකය පුද්ගලයින් අතර ගනුදෙනු කිරීමට යොදා ගත හැක
2.වත්කම් පදනම් කරගත් සුරැකුම්පත්
- තමන් සතු වත්කම්(ශිෂ්‍ය ණය/මෝටර් රථ මිලදී ගැනීමට දුන් ණය)ඇප සුරැකුම් වශයෙන් පවත්වා ගනිමින් ඒවාට සුරැකුම්පත් නිකුත් කරයි.
- ඒවා මූල්‍ය වෙළදපලේ අලෙවි කිරීමෙන් අරමුදල් උපයා ගනී.
3.කල් බදු
- කල් පවත්නා ප්‍රාග්ධන උපකරණ සදහා ණය ලබා දීමට වාණිජ බැංකු වලට පුලුවනි.ඒවායේ නීත්‍යානුකූල හිමිකරු වනුයේ ණය සපයන ආයතනයයි.ණය මුදල හා පොලිය ගෙවූ පසු භාණ්ඩයේ පූර්ණ අයිතිය ලබා ගත් පුද්ගලයාට හිමි වේ.
4.ඒක්ෂණ ණය
- වානිජ බැංකු වලට එදිනෙදා ඇතිවන හදිසි මුදල් අවශ්‍යතා වලට මුදල් වෙළදපලින් ණය ලබා ගැනීමයි.
- මේ සදහා ගෙවන පොලිය අන්තර් බැංකු පොළී අනුපාතිකය ලෙස හදුන්වයි.
- මේවා දිනක් හෝ දින 7 කට ලබා ගනී.
මූල්‍ය ව්‍යුත්පන්න උපකරණ වෙළදපල යනු අරමුදල් වෙළදාම සම්බන්ධ මූල්‍ය උපකරණ වල වටිනාකම අනාගතයේදී වෙනස් වීම නිසා අලාභ ලැබීමට ඇති අවධානම ආවරණය කිරීමට යොදා ගනු ලබන ගිවිසුම්ය.
මූල්‍ය ව්‍යුත්පන්න උපකරන
1.ඉදිරි ගිවිසුම්
2.හුවමාරු ගිවිසුම්
3.පොළී අනුපාතික හුවමාරු ගිවිසුම්
4.ඔප්ෂන්ස්
5.අනාගත ගිවිසුම්
ශ්‍රී ලංකාවේ මූල්‍ය ආයතන
1.ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව
2.අතරමැදි මූල්‍ය ආයතන
3.මූල්‍ය සේවා සපයන ආයතන
4.මූල්‍ය නියාමන ආයතන
විවට වෙළදපලේ ලක්ෂණ
1.පොලී අනුපාතික කොරිඩෝව
2.නිත්‍ය පහසුකම්
3.වට්ටම් හා ප්‍රති වට්ටම් පවත්වා ගෙන යාම
මහ බැංකුවේ මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තියේ සඵල්‍යතාව සීමා කරන සාධක
1.ඉහල අයවැය හිගය
2.වානිජ බැංකු අධි සංචිත පවත්වා ගෙන යෑම
3.මූල්‍ය හා ප්‍රාථමික වෙළදපලේ නොදියුණු බව
4.මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක කරන කාලය තුල ඇතිවන බාහිර කම්පන
ණය ශේනිගත කිරීම යනු පුද්ගලයෙකුට සමාගමකට හෝ රටකට ණය ලබා ගැනීමට ඇති යෝග්‍යතාව තක්සේරු කිරීමයි.
ණය ශ්‍රේණිගත කිරීමක් ලබා ගත් ආයතනයකට
1.ආයතනයේ කීර්ති නාමය වර්දනය වේ
2.අරමුදල් පිරිවැය අඩු වේ
3.මූල්‍ය සම්පාදනය පහසු වේ
4.බැංකු වගේ ආයතන වලට තැන්පතු ගලා ඒම වැඩිවේ.
ආණ්ඩුවක් ණය ශ්‍රේණි ගත කිරීම සෛරී ණය ශ්‍රේණිගත කිරීමයි.ඒ සදහා
1.ආර්ථික වෘද්ධිය
2.ජාත්‍යන්තර ණය බර
3.දේශපාලනික ස්ථාවරත්වය
4.ඒක පුද්ගල ආදායම ආදිය සලකා බලයි.
ණය ශ්‍රේනිගත කිරීමේ විදේශ ආයතන
1.ස්ටෑන්ඩර්ඩ් ඇන්ඩ් පුවර්
2.මුඩිස්
3.ෆිජ් රේටීන්
උද්ධමනයකින් හා අවධමනයකින් තොරව මිල මට්ටම පවත්වා ගෙන යාම මිල ස්ථායීතාවයයි.
මිල ස්ථායීතාවයේ වැදගත්කම
1.ආර්ථික වර්ධනය වේගවත් වීම
2.ආර්ථික කාරකයන්ට විශ්වාසයෙන් තීරණ ගත හැකි වීම
3.දිගුකාලීන ඉතුරුම් ආයෝජන ධෛර්යමත් වීම
4.ආර්ථිකයේ සම්පත් කාර්යක්ෂම වීම
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
