යුරෝපය තුල ක්‍රියාත්මක වූ වාණිජවාදය
17 වන සියවසේ යුරෝපය තුල ක්‍රියාත්මක වූ වාණිජවාදයේ මූලික ලක්ෂණ හා එය බිඳවැටීමට බලපෑ හේතු සහ ආරක්ෂණවාදී ප්‍රතිපත්ති වාණිජවාදයෙන් වෙනස් වන්නේ කෙසේ ද යන්න මෙම ලිපිය හරහා විමසා බලමු
ඕනෑම රටක ඕනෑම කාලයක දී ආර්ථිකකටයුතු වල ස්වභාවය කෙරෙහි කිසියම් ආර්ථික මතයක් බලපාන බව අපට ආර්ථික ඉතිහාසය හැදෑරීමේ දී පැහැදිලි කරගත හැකි ය. යුරෝපීය රාජ්‍යයක් වන බ්‍රිතාන්‍යයේ රාජ්‍ය ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති පිලිබඳ සලකා බලන විට වාණිජවාදය යන සංකල්පය ආර්ථික විපර්‍යාස ගණනාවක් සිදු කල සිදුවීමක් ලෙස හදුන්වා දිය හැකි ය.
කාර්මික විප්ලවය යටත් විජිත ව්‍යාප්තිය වැනි ආර්ථික සිදුවීම් සඳහා අවශ්‍ය බලය ශක්තිය ලබාදෙන ලද්දේ දහසය දාහත් අන සියවස්වල අනුගමනය වාණිජවාදී ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියන් සා ය. ඇත්තෙන් ම යුරෝපය තුල පැවති වැඩවස්ම් සමාජය ක්‍රම ක්‍රමයෙන් බිඳවැටීමට පත් වන්නේ වාණිජ ආර්ථිකයක් බිහි වීම හේතු කරගන ය. එය පහලොස් වන සියවසේ අගභාගයේ දී සිට දහ හත්වන සියවස දක්වා ක්‍රියාත්මක වේ. වර්ෂ එක්දහස් හාරසිය අනූ දෙකේ ඉට ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් අනුගමනය කල දේශගවේෂණ කටයුතු වල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නව ලෝකය හා ආසියා, අප්‍රිකා රටවල් සමඟ වෙළෙඳාම් කටයුතු ව්‍යාප්ත වූ තර වාණිජවාදය මගින් එම කටයුතු වඩාත් සාර්ථක ව කරගන යාමට උපදෙස් දෙනු ලැබීය.
වාණිජවාදීන් විසින් එහි මූලධර්ම හා ප්‍රතිපත්ති සකස් කොට තිබුණේ මුදල් හා ධනය යන කරුණු පදනම් කරගන ය. මුදල් ආර්ථික කටයුතු පහසු කරවන උපකරණයක් බව ඔවුන් විසින් පිලිගනු ලැබිණි . පොහොසත් බවේ මිම්මක් ලෙස සලකනු ලැබුවේ ද වැඩි මුදල් හිමිකමක් තිබීම, ගනුදෙනු මාධ්‍යයක් ලෙස මුදල් වලට වැදගත් තැනක් ආර්ථිකය තුල හිමි වන බව අවධාරණය කල වාණිජවේදීන් රටක් ජාත්‍යන්තර ලෙස කරන ගනුදෙනු වල දී මුදල් වලින් ඉටු කරන කාර්‍යභාරය පිළිබඳව දැඩි අවධානය යොමු කරනු ලැබීය.
මුදල් වලින් ගනුදෙනු කාර්යක්ෂමව සිදු වන විට නිෂ්පාදන ශක්තිය වර්ධනය වන බව හා මුදල් සඳහා වන පොදු පිලිගැනීම ආයාත නිර්‍යාත කටයුතු වඩාත් කාර්යක්ෂම වන බවත් ඔවුන්ගේ පිළිගැනීම විය. නව යටත් විජිතවාදී රටවල්වලින්ම් ලබාගන්නා රත්තරන් හා රිදී රාශීකරණය කිරීමෙන් ආර්ථික බලය හා ධනවත් වීමට අපේක්ෂා කල අතර තම රටවල නිෂ්පාදන කටයුතු යටත් විජිත වලට විකිණීමෙන් වෙළෙඳ අතිරික්තයක් පවත්වා ගන යාමට ද කටයුතු කරනු ලැබීය.
වාණිජවේදීන් ඉදිරිපත් කරන ලද ආර්ථික දර්ශනයේ මූලික ලක්ෂණයන් තුනකි.
1. ජාතිකවාදය (Nationalism)
2. ස්වයංපෝෂිතතාවය (Self sufficiency)
3. ජාතික බලය (National power )
ජාතිකවාදය යනු යම් පුද්ගලයකුගේ ජාතිය හා ඇති බැදීම හෝ ජාතික අනන්‍යතාව මත පදනම් වූ දේශපාලනික දෘෂ්ටිවාදය යි. මය හා ස්වයංපෝෂිතබවත් ජාතියක් වශෙන් එක් අ කටයුතු කිරීමත් යන ලක්ෂණ එක් වූ තැන වාණිජවාදය ක්‍රියාත්මක වන අයුරු විද්වතුන් විග්‍රහ කර ඇත. වාණිජවාදය දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් ලෙස සිය බලය යටත්විජිතවල ව්‍යාප්ත කිරීම මෙන් ම ආර්ථික දර්ශනයක් ලෙසද ක්‍රියාත්මක විය. ඒ අනුව රාජ්‍ය බලය හා හමුදා බලය යොදවා දේශීය වෙළෙඳපොළ කටයුතු ආරක්ෂා කර ගැනීමට හා බාහිර සෙපයුම් මාර්ග නතර කිරීමට කටයුතු කර ඇත.
වෙළෙඳ අතිරික්තයක් පවත්වා ගැනීම අනිවාර්ය වූ අතර ඒ අනුව ආනයනය සීමා කල අතර අපනයනය පමණක් සිදු කල යුතු විය. වාණිජවාදීන් වශයෙන් රජයට මෙහි හදී උපදෙස් දෙනු ලැබුවේ
ව්‍යාපාරිකයන්
බංකුකරුවන්
වෘත්තිකයන් යන අයවලුන් විසිනි.
මොවුන්ගේ චින්තනය වූයේ රත්තරන් හා ධනය උපයා ගැනීම පෝසත් වීමට එකම මාර්ගය බවත් එහෙත් රටවල් අතර බෙදා ගැනීමට ඇත්තේ සීමිත ප්‍රමාණයක් බවත් ය. මේ නිසා ඔවුන්ට උපදෙස් දෙනු ලැබුවේ තීරු බදු, කෝටා හා වෙනත් සීමා කිරීම් මගින් වෙළදාම මගින් සීමා කල යුතු බවය. වාණිජවාදී දර්ශනයේ මූලික තේඑමාව වූයේ රටක වෙළෙඳාම කටයුතුවලදී රාජ්‍ය මැදිහත්වීම අත්‍යවශ්‍ය බවයි. ඒ අනුව අපනයන දිරිමත් කොට ආනයනනය පාලනය කිරීම මගින් රාජ්‍ය ආදායම වැඩි කොට ආනයනය පාලනය කිරීම මගින් රාජ්‍ය ආඅදායම වැඩි කොට එය රාජ්‍ය වත්කම් වශයෙන් ඉහල නැංවිය යුතු අතර එය රත්තරන් හා රිදී සංචිත අශයෙන් පවත්වා ගත යුතු බව අ.
මමගින් ආර්ථික කටයුතු වර්ධනය කල හැකි බව පෙන්වා දුන් අතර අපනයනය දිරිමත් කිරීම සඳහා රජය ක්‍රියාත්මක විය යුතු අතර දැඩි ලෙස ආනයන සීමා කල යුත් යැයි උපදෙස් දෙනු ලැබීය. මේ සඳහා තීරු බදු හා කෝටා ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක කල යුතු යැයි උපදෙස් දෙනු ලැබීය. මම නිසා මෙය ආර්ථික ජාතිකවාදය වශයෙන් ද හදුන්වනු ලැබීය. එනම් මෙම ක්‍රමයෙන් වාසි අත්කර ගත හැකි වන්නේ එක් පාර්ශ්වයකට පමණක් වීම ය.
වාණිජවාදයටපැහැදිලි න්‍යායාත්මක පසුබිමක් නැත නමුත් තෝමස් මූන්, පිලිප් වෙන් හෝර්න්ක් වැනි අය විසින් ඉද්‍රිපත් කරන ලද අදහස් හා නීති රීති වාණිජවාදයේ පදනම වශයෙන් ක්‍රියාත්මක විය. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික තෝමස් මූන්ගේ චින්තනය වූයේ හැකිතාක් දුරට පිරිමැසුම්දායක පරිභෝජන රටාවක් මගින් අපනයනය වැඩි කිරීම ය.භූමිය හා අනෙකුත් ස්වාභාවික සම්පත් උපයෝජනය මගින් ආන්‍යන සීමා කිරීම සහ අපනයන බදු අඩු කිරීම යන ඒවා ය.
ඔස්ට්‍රියානු ජාතිකයකු වූ හා සිවිල් සේවකයෙකු වූ පිලිප් වොන් හෝර්නික් විසින් වාණිජවාදය පිලිබඳ මූලධ්ර්ම නවයක් ඉදිරිපත් කර ඇත.
1. රටක භූමිය පිලිබඳ සුපරික්ෂාකාරි විය යුතු තර තනි කරුණු මත පමණක් සලකා කෘෂිකාර්මික හැකියාවන් අත් නොහල යුතු වීම.
2. රට තුල දැකිය හැකි එහෙත් ස්වභාවික සීමාව තුල භාවිතය ක්ල නොහැකි භාණ්ඩ රටට අවශ්‍ය පරිදි වෙනස් කල යුතු වීම.
3. පෝෂණය කල හැකි ජනගහන මට්ටමක් පවත්වා ගැනීම
4. රන් ආ රිදී රටින් පිටතට නො යැවීම
5. දේශීය වශයෙන් නිපදවිය යුතු භාණ්ඩ නිපදවීමට කටයුතු කිරීම
6. විදේශීය නිෂ්පාදන භාණ්ඩ රන් හා රිදී වෙනුවට වෙනත් මාධ්‍ය මගින් ලබා ගැනීමට කටයුතු කිරීම
7.සීම නොකල භාණ්ඩ ආනයනය කිරීම
8. දේශීය වශයෙන් නිපදවිය හැකි භාණ්ඩ විදේශිකයන් හට ලබා දීම.
9. කුමන තත්ත්වයන් යටතේවත් ආනයනය රට තුලට නොගෙනීම
එම මූලධ්ර්ම වේ.
වාණිජවාදීන් අපේක්ෂා කල පරිදි ජාතික රජයේ පදනම වූයේ ජාතික ධනය ඇති කිරීමයි . එය රන් හා රිදී රාශිකරණය තුළින් බිහිවන නිසා ඒකායන අරමුණක් යටතේ ජාතික ධනය රැස් කිරීමට විවිධ ක්‍රමෝපායන් ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබීය. එක්දහස් නවසිය තිස් පහේ දී ආතර් බර්නි නම් විද්වතා විසින් 17වන සියවසේ දී මහා බ්‍රිතාන්‍ය විසින් අනුගමනය කරන ලද ක්‍රමෝපායන් පහක් පිළිබඳව කරුණු දක්වා ඇත.
1. විවිධ තීරු බදු ක්‍රියාත්මක කරමින් දේශීය කෘෂිකර්මය ආරක්ෂ කිරීම
2. දේශීය කර්මාන්ත ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විවිධ ක්‍රමෝපායන් ක්‍රියාත්මක කිරීම.
3. නාවික ව්‍යාපාර ඇති කිරීම මගින් එංගලන්තය හා මුහුදින් එතෙර වෙලදාම් යටතේ ඒකාධිකාරයක් ගොඩ නංවා ගැනීම.
4. විදේශ වෙලදාම යටතේ බ්‍රිතාන්‍යයට හිතකර වන පරිදි වෙළෙඳ අතිරික්තයක් ඇතිකර ගැනීමට කටයුතු කිරීම
5. යටත් විජිත ප්‍රතිපත්තිය.
* විවිධ තීරු බදු ක්‍රියාත්මක කරමින් දේශීය කෘෂිකර්මය ආරක්ෂිත කිරීමට 1863 දී තිරිඟු කාර්තුවක මිල සිලිම් හතලිස් අටකට අඩා අඩු වූ විට ආනයනික ත්‍රිගු සඳහා සිලිම් හතරක තීරු බදු පනවනු ලැබීය. එසේම 1689 දී නීතිගත වූ ධාන්‍ය තිලින පනත මගින් ආරක්ෂණය තහවුරු කරන ලදි.
*දේශීය කර්මාන්ත ආරක්ෂා කිරීමට ගත් පියවර අතර වූල් පිටරට යැවීම දරුණු අපරාධයක් ලෙස සලකන ලදි. එසේම 1696 හා 1774 වස්රවල දී යන්ත්‍ර ආදිය පිටරට යැවීම තහනම් කරන ලදි.
*1662 දී බ්‍රිතාන්‍ය සිය නැව් තමන්ගේ යටත් විජිතවලට පමණක් සීමා කරන ලදි.
*බ්‍රිතාන්‍යයට අවැසි රටවල පිලිබදව ලේඛන පවත්වා ගනිමින් තීරු බදු හා කෝටා ක්‍රම මගින් වෙළෙඳ සීමා පවත්වා ගැනීමට කටයුතු කරන ලදි.
*යටත් විජිත ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක වූයේ මව් රටට වාසිදායක වන පරිදි ය සිය රටට අවශ්‍ය අමු ද්‍රව්‍ය යටත්විජිතවලින් ලබා ඇනීමත් සිය නිමැවුම් එම රටවලට විකිණීමත් ඔවුන් සාර්ථකව සිදු කරන ලදි.
පසුකාලීනව වාණිජවාදයට විවේචන එල්ල වූ තර එහි ක්‍රියාකාරීත්වයට බාධා සිදු විය.ඒවා නම්
1. යුරෝපය තුල එති වූ විද්‍යාවේ පුනරුදය
2. වැඩවස්ම් ක්‍රමය බිඳ වැටීම.
3.කාර්මික විප්ලවය.
4. ප්‍රංශ විප්ලවය
5.රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය පිළිබඳව වූ අදහස්
REFERENCE- COMPARATIVE ECONOMIC DEVELOPMENT AND POLICIES- Dr.G.M.Henegedara
