රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය
රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය අනු කුමක්දැයි පැහැදිලි කර එම බ්‍රිතාන්‍යයේ ආර්ථික සංවර්ධන ප්‍රතිපත්ති සඳහා දායක වූ ආකාරය මෙම ලිපිය හරහා විමසා බලමු.
ලෝක ආර්ථික ඉතිහාසය දෙස අවධානය යොමු කිරීමේ දී විවිධ ආර්ථික මතවාදයන් හා ආර්ථික ක්‍රම හඳුනා ගත හැකි ය. එක්දහස් නවසිය තිස් පහේ දී ආත්ර් බර්නි නම් විද්වතා සඳහන් කලේ ආර්ථික ඉතිහාසය යනු අතීත ආර්ථික ක්‍රම පිළිබඳව වන වාර්තාවක් බව ය. එතෙක් යුරෝපා රටවල පැවති වැඩවසම් ආර්ථික ක්‍රමය බිඳවැටීම සමඟ ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳව ව්න විද්වතුන් විසින් විවිධ ආර්ථික චින්තනයන් ඉදිරිපත් කිරීමට කටයුතු සිදු කරන ලදි. ඒ අතරින් ඇඩම් ස්මිත් ප්‍රමුඛ ධනවාදී ආර්ථික ගුරුකුලය විසින් ඉදිරියට ගෙන ආ නිදහස් ආර්ථික චින්තනය කැපී පෙනේ.
නිදහස් ආර්ථික චින්තනයේ මූලධර්මය වූයේ ආර්ථික කටයුතුවලින් රජය ඈත් වී ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් නිදහසේ ක්‍රියාත්මක කිරීමට වෙළෙඳපොළට නිදහස ලබා දීමයි. නිදහස් ආර්ථික චින්තනයේ විකාශය පිළිබඳ ව අවධානය යොමු කරනු ලැබීමේ දී එය සිදු වූ අවධි තුනක් දැකගත හැකි ය.
1. රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය
2. නූතන ලිබරල්වාදය
3. නව ලිබරල්වාදය
ඉහත අවධි තුනෙන් පලමු අවධ්ය වන රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය ඇඩම් ස්මිත් විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලැබූ නිදහස් ආර්ථික චින්තනයේ පලමු අවධිය වේ. රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය පිලිබඳ ව මුලින් ම අදහස්ක් ගෙන හැර පෑවේ ඇඩම් සිමිත් විසිනි. ඔහු විසින් රචනා කරන ලද ජාතීන්ගේ ධනය නම් වූ ග්‍රන්ථයෙන් නිදහස් ආර්ථික චින්තනය පිලිබඳ ව වටිනා අදහස් සමූහයක් ලෝකයා වෙත ඉදිරිපත් කරන ලද අතර ආර්ථික කටයුතු සඳහා රජයේ මැදිහත් වීම අඩුවෙන් සිදු විය යුතු බවට ප්‍රකාශ කරනු ලැබීය. ඔහුගේ අදහස සරල ව පවසනවා නම් less governance is goog governance යන්නයි.
මම වන විට යුරෝපාකරයේ ක්‍රියාත්මක වූ වාණිජවාදය විවේචනය කිරීමට ලක් කරන ඇඩම් ස්මිත් විසින් ප්‍රකාශ කරනු ලැබුවේ ආරක්ෂණවාදය මගින් වෙළෙඳාම පාලනය කිරීමට වඩා නිදහස් වෙළෙඳාමට ඉඩ හැරීමෙන් නිෂ්පාදනය හා සමාජ සුබසාධනය යන දෙක ම ඉහල නැංවිය හැකි බවයි.
ජාතීන්ගේ ධනය නම් ග්‍රන්ථය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට පෙර එක්දහස් හත්සිය පනස් නමය වසරේ දී The theory of moral sentiments නම් ග්‍රන්ථය ඉදිරිපත් කළ අතර එමගින් මිනිසා අනෙකුත් පුද්ගලයන් සමග ප්‍රතික්‍රියා කරමින් ඇතිකර ගනු ලබන සදාචාර ක්‍රම ඔහුගේ හොඳ හෝ නරක හැසිරීමට බලපාන බව ප්‍රකාශ කල අතර ඒ අනුව සෑම පුද්ගලයකු හට ම නිදහසේ කටයුතු කිරීමට පූර්ණ නිදහසක් තිබිය යුතු බව ඔහුගේ දර්ශනය විය. ඉන්පසු ඇඩම් ස්මිත් විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලැබූ ජාතීන්ගේ ධනය නම් ග්‍රන්ථය නිදහස් ආර්ථික චින්තනය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය විස්තරාත්මක ලෙස පැහැදිලි කරනු ලැබී ය.රාජ්‍ය මැදිහත් වීම වැඩියෙන් සිදු විය යුතු යැයි ඉදිරිපත් කල වාණිජවේදී චින්තනයන්ට ප්‍රතිවිරුද්ධ චින්තනයන් ඉදිරිපත් කිරීමේ දී රජයේ සහයෝගය අපේක්ෂා නො කරන නිෂ්පාදකයන්ගේ ප්‍රබල පෞද්ගලිකත්වයට හා රාජ්‍ය මැදිහත් වීම නිසා සිඔදුවන අක්‍රමිකතා සැලකිල්ලට ගත් ස්මිත් විසින් ඉදිරිපත් කල දර්ශනයේදී මිනිසුන්ගේ පෞද්ගලිකත්වය හා ආත්මාර්ථකාමී හැඟීම් සැලකිල්ල්ලට ගනු ලැබීය.
මේ අනුව එකල බ්‍රිතාන්‍ය සමාජය පදනම් කරගන මස් මරන්නන් , මත් වතුර පෙරන්නන් හා බේකරිකරුවන් සිය කටයුතු කරන්නේ අනුන් කෙරේ ඇති දයාව නිසා හෝ මහජන සුබ සිද්ධිය සඳහා නොව හුදෙක් ස්වාර්ථය උදෙසා ය. නමුත් වුන්ගේ එම ක්‍රියාකාරකම් හුලින් සමාජයට අවශ්‍ය මස්,වයින්,හා පාන් යනාදිය ලැබේ. එමගින් සිදු වන්නේ ද සමාජය උදෙසා යහපතකි. එනම් සමාජයේ ජීවත් වන මිනිසුන්ගේ ආහාර පිළිබඳව වන අවශ්‍යතාව ඉටු කරන ලැබීමයි. ආහාර පිලිබඳ වන අවශ්‍යතාව මිනිසුන්ගේ මූලික අවශ්‍යතාවයන්ගෙන් එකකි. නිෂ්පාදකයන් සිය භාණ්ඩ නිපදවනු ලබන්නේ ඒ සඳහා සමාජයේ ඉල්ලුමක් නිසගයෙන් ම පතිනු ලබන නිසා ය. මෙය නිරීක්ෂණය කල ඇඩම් ස්මිත් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ ,
කුමන භාණ්ඩ කොපමණ ප්‍රමාණයක් නිපදවිය යුතු ද? කවුරුන් සඳහා නිපදවිය යුතු ද? කෙසේ නිපදවිය යුතු ද? යන මූලික ආර්ථික ප්‍රශ්න අදෘශ්‍යමාන ලෙස සිදු අන බවයි. මේ අනුව මහජන සුබ සිද්ධිය තුල සැඟවුණු රහස හුදෙක් පුද්ගල ආත්මාර්ථයය ම බව ස්මිත් පෙන්නුම් කරයි. මෙම ක්‍රියාවලිය ස්වභාවික නිදහස් ක්‍රියාවලිය වශයෙන් සලකනු ලබයි. (system of natural liberty) .
වැඩවසම් ක්‍රමය බිඳ වැටීම , නව විද්‍යාත්මක ක්‍රම සොයා ගැනීම ,අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි වීම හා කාර්මික අංශයේ නිෂ්පාදන හා රැකියා සඳහා යොමු වීම වැනි ක්‍රියාවලිවල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සිදු අන සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අදහස් ව්‍යාප්ත වන යුගයක් වීම ස්මිත්ගේ චින්තනය කෙරෙහි බලපෑමක් ඇතිකර ඇති බව පෙන්නුම් කරයි. ඒ අනුව ස්වභාවික නියමයන්ට අමතර ව මානව ආර්ථික කටයුතු විශ්ලේෂණයට විද්‍යාත්මක පසුබිමක් ඇති කිරීමට ඇඩම් ස්මිත්ට හැකි වේ.
රාජ්‍ය නිර්බාධවාදයේ සංකල්පීය පදනම සැලකුවහොත් මූලික අශයෙන් කරුණු තුනක් මත පදනම් වේ.
1. දේපොල සුරැකීම (secure property )
2. ප්‍රාග්ධනය සම්පාදනය හා වෙළෙඳපොළ පුළුල් කිරීම ( property accumailation)
3.ශ්‍රම විභජනය ( division of labour)
මෙම කරුණු තුන ධනවාදී ආර්ථික චින්තනය තුල ප්‍රදාන අංගයන් වන අතර ශ්‍රම විභජනය පිලිබඳ සංකල්පය වඩාත් පුළුල් ලෙස විස්තර කර ඇත. සංවර්ධනයේ ප්‍රධාන සාධකය ශ්‍රම විභජනය හා විශේෂ පර්ර්ගුණ්‍ය සිදු කල යුතු බවට පෙන්නුම් කල ඇඩම් ස්මිත් ඒ මගින් ඵ්ලදායිතාව වැඩි කොට ඒකක පිරිවැය පහත් හෙලිය හැකි බව පෙන්වා දී ඇත.
ජාත්‍යන්තර වෙලදාම පිලිබදව් ද ඇඩම් ස්මිත් විසින් අදහස් ඉදිරිපත් කරන ලද අතර එමගින් ස්වභාවික වාසි අත්කර ගත හැකි බව පෙන්නුම් කරනු ලැබේ. එසේම , මෙම කාලය වන විට බ්‍රිතාන්‍යයේ සිදු වෙමින් පැවති වැඩවස්ම් සමාජ ක්‍රමය බිඳ වැටීම හා කාර්මිකරණයට පත් වීම නිසා ඇතිවෙමින් පැවති ව්‍යාකූලත්වයට පත් ආර්ථික කටයුතු පැහැදිලි කිරීමට ශ්‍රමය පිලිබද ව වටිනාකම් න්‍යාය ඉදිරිපත් කරනු ලැබීය.
මෙමගින් ඔහු පැහැදිලි කලේ භාණ්ඩයක නිම වූ පිරිවැය හා මිල තීරණය කිරීමට බලපාන එක ම් සාධකය එම භාණ්ඩය සැකසීමට වැය කරන ශ්‍රමයේ වටිනාකම හෙවත් ශ්‍රමයේ පිරිවැය ය. සැපයුම පදනම් කරගත් ඇඩම් ස්මිත්ගේ වර්ධන ආකෘතිය අනුව ජනගහනය, භූමිය, ප්‍රාග්ධනය යන සාධ්ක මත නිෂ්පාදනයන් තීරණය වන අතර ඒ අනුව එම සාධක පාලනය කිරීම හෝ අඩු වැඩි කිරීම ආර්ථික වර්ධනයට බලපානු ලබයි. රටක ඇඩි වන ශ්‍රම බලකාය නඩත්තු කිරීමට හෝ පවත්වාගන යාමට ඇති හැකියාව මත සමාජය රදා පවතින අතර ඉතිරිකිරීම මත ආයෝජන තීරණය වන බව පෙන්නුම් කරනු ලැබේ.
මෙලෙස නිදහස් චින්තනයේ සරලතාව පැහැදිලි කල ඇඩම් ස්මිත් ඉල්ලුම් හා සැපයුම් බලවේග අනුව මිල යාන්ත්‍රණය මගින් ආර්ථිකය ස්වභාවික ව හැසිරෙන් ආකාරය පෙන්වා දුන් අතර එමගින් පුද්ගල අභිමතාර්ථ මෙන් ම සමාජ අභිමතාර්ථ ද ඉටු වන බව පෙන්නුම් කරන ලදි.
මේ අනුව මිල යාන්ත්‍රණයේ රහස නිදහස් තරගය බව අවබෝධ කරගත් පසුකාලීන ආර්ථික විද්‍යාඥයන් රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය ක්‍රියාත්මක කිරීමට සේඅම අනුබලයක් ම දීමට කටයුතු සිදු කරන ලදි. මේ අනුව ඩේවිඩ් රිකාඩෝ ,රොබට් මෝල්තස්, ස්ටුව්ර්ට් මිල් වැනි ආර්ථික විද්‍යාඥයන් විසින් මෙම චින්තනය වැඩි දියුණු කරන ලදි. නමුත් රාජ්‍ය මැදිහත් ඊම සම්පූර්ණයෙන් ම බැහැර නොකල ඇඩම් ස්මිත් රජයක් විසින් නීත්‍යනුකූල ලෙස ඉටු කල යුතු කරුණු තුනක් ඇති බව පෙන්වා දී ඇත.
1. නිශ්චිත පොදු ආයතන ඇතිකිරීම
2. නිමවුම් හා සැපයුම් පාලනයට අතිකරගන්නා සන්ධාන නොතිබිය යුතු ය.
3. මිල ඉහල නංවන ඒකාධ්කාරී තත්ත්වයන් ඇති නොවීමට වග බලා ගැනීම
රාජ්‍ය නිර්බාධවාදයේ පදනම ලෙස පිලිගත් කරුණු කීපයකි.
1. පුද්ගලයා සමාජයේ මූලික් ඒකකය වීම
2. පුද්ගලයා හට නිදහස සඳහා ස්වභාවික අයිතිය ඇත
3. ස්වභාව ධර්මයේ භෞතික පැවැත්ම වයංපාලන ක්‍රම්‍යක් හා පොදු ක්‍රමයක් වීම.
4. සහයෝගීතාව රජය මගින් ඇති කල යුතු අතර එය සමීප ලෙස විමර්ශනය කල යුතු ය.
කෙසේ නමුත් වාණ්ජවාදය මෙන් දිගු කාලයක් නිර්බාධවාදය ක්‍රියාත්මක නොවීය. මෙයට හේතු වූයේ පවති සමාජ විශමතා හා ස්වභාවික හේඑතුන් මත රජයට මැදිහත් ඊමට සිදු ව්මත් වත් අනෙක් අතට ආර්ථික විද්‍යාවේ මුල් අවස්ථාවන් තුල දී ඉදිරිපත් කල න්‍යායන් නිසා ආර්ථික විද්‍යාවට හෝ පෞද්ගලීකකරණය පිලිබද මිනිසුන්ගේ පැහැදීම අඩු වීමයි. මේ අනුව 19 සියවස් වනවිට බ්‍රිතාන්‍යයේ රාජ්‍ය නිර්බාධවාදය අක්‍රීය විය. එහිදී රජය විසින් කම්කරු අරවුල් විසදීම , වැඩ කරන පැය ගනන තීරනය කිරීම,අන පනත් පැනවීමට කටයුතු අරන ලදි.තව ද මෙම නිර්බාධවාදය බිද වැටීමට බලපෑ කරුණ අතරයුරෝපයේ අති වූ ආර්ථික පර්හානිය යතා තත්ත්වයට ගැනීමට රජය මැදිහත් විය යුතු බව්ට සිදු කල කේන්ස්ගේ ප්‍රකාශය හා කාල් මාක්ස්ගේ මාක්ස්වාදය ද බලපාන ලදි`
