රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය ක්ෂේත්‍රයේ විකාශනය
රටක ආර්ථික ක්‍රියාවලිය දෙස අවධානය යොමු කර බැලීමේ දී අපට රාජ්‍ය මූල්‍ය යන විෂය ක්ෂේත්‍රය පිලිබඳ දැකගත හැකි වේ.මෙය සැබවින්ම ආර්ථික විෂය ක්ෂේත්‍රයට පමණක් නොව දේශපාලන විෂය ක්ෂේත්‍රය හා බැදී පවතින පුළුල් ඒකකයකි. රාජ්‍ය මූල්‍ය සම්බන්ධයෙන් සිදුවන්නෙ රජයේ මූල්‍ය කටයුතු පිලිබඳ අධ්‍යයනය කිරීමයි.අප ප්‍රථමයෙන්ම රාජ්‍ය මූල්‍ය යනු කුමක්දැයි නිර්වචනය කර බලමු.
රාජ්‍ය මූල්‍ය යනු රජයේ ක්‍රියාකාරකම් හා විවිධ මූල්‍ය වියදම් ප්‍රභවයන් පිළිබඳව සැලකිලිමත් වන ආර්ථික විද්‍යාවේ අංශයකි. මූලික වශයෙන් එය රජයේ ආදායම, වියදම, හා ණය මෙන් ම සමස්ත ආර්ථිකයට එයින් සිදු වන බලපෑම සමඟ කටයුතු කරනු ලබයි.
ප්‍රකට ආර්ථික විද්‍යාඥයකු වන හියුග් ඩෝල්ටන් විසින් සිය the prinsipals of public finance නම් කෘතිය තුළින් රාජ්‍ය මූල්‍ය පිළිබඳව හදුන්වා දී ඇත. ඔහුට අනුව "පොදු ආයතනවල ආදායම් ආ වියදම් යන අංශ දෙක එකිනෙකට ගලපන ආකාරය මූල්‍ය විෂයෙන් සිදු කරනු ලබයි." ඔහු දක්වා ඇති අදහසට අනුව රාජ්‍ය ආදායම් රාජ්‍ය වියදම් යන අංශ දෙකම රාජ්‍ය මූල්‍ය යේ මූලික ම අංග දෙක ලෙස අපට හදුනාගත හැකි ය. හියුග් ඩෝල්ටන් ප්‍රකාශ කරන ආකාරයට ආදායම් වියදම් සලකා බැලීමක් රාජ්‍ය මූල්‍යයෙන් සිදු කළත් එය ප්‍රමාණවත් නොවන අතර එසේ වීමට හේතුව වන්නේ රජය විසින් සිය ආදායම හා වියදම සමබර නොවූ විට ලබා ගන්නා ණය හේතුවෙනි.
රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය පථය මගින් පොදු ආර්ථික ක්‍රමය තුළ වන පූර්ණ සේවා නියුක්තිය , මිල මට්ටමේ ස්ථායීතාව , ආර්ථික වර්ධනය හා සංවර්ධනය , රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂයේ සම්පත් යොදා ගැනීමේ දී මතුවන ගැටලු, ආදායම ප්‍රති ව්‍යාප්තිය යන අංශ පිළිබඳව අධ්‍යයනය කර රජය විසින් ගන්නා ප්‍රතිපත්ති හා එමගින් සිදු වනු ලබන බලපෑම් පිළිබඳ ව අධ්‍යයනය කරනු ලබයි.
මේ අයුරින් රටක් පාලනය කරනු ලබන මධ්‍යගත ඒකකය වන ආණ්ඩුවක් විසින් සිය ආදායම් හා වියදම් මෙන් ම ණය ආදිය මනා කළමනාකරණයකින් සිදු කරන්නේ ද යන්න මෙම විෂය හරහා අධ්‍යයනය කරනු ලබයි.එසේ අධ්‍යයනය කිරීම මගින් රාජ්‍ය මූල්‍ය අංශය තුළ ඇති ගැටලු හදුනාගන ඒවා සාකච්ඡා කොට අදාල ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම උදෙසා රාජ්‍ය මූල්‍ය අංශය දක්වන්නෙ වටිනා දායකත්වයකි.
ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාව තුළ ද මහජනතාවට උසස් ජීවන තත්ත්වයක් ලබාදෙන බව සහතික වීම පිණිස සහ ආර්ථික සංවර්ධනය ප්‍රවර්ධනයට කාර්යක්ෂම ලෙස හා විනිවිද භාවයෙන් යුක්ත ව රටේ ආර්ථික හ මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති නිර්මාණය කිරීම පිණිස රාජ්‍ය මූල්‍ය කටයුතු කරනු ලබයි. මේ අයුරින් ක්‍රියාත්මක වන රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය වර්තමානය වන විට ඉතා දීර්ඝ ඉතිහාසයකට උරුමකම් කියයි. මෙම ලිපිය හරහා අප ඒ පිළිබඳව විමසා බලමු.
1776 දී ආර්ථික විද්‍යාවේ පියා ලෙස හඳුන්වනු ලැබූ ඇඩම් ස්මිත් විසින් රචනා කරන ලද ජාතීන්ගේ ධනය නම් කෘතිය තුල රාජ්‍ය මූල්‍ය පිලිබඳ වටිනා පැහැදිලි කිරීමක් දක්වා ඇත.එක් පරිච්ඡේදයක් තුල රාජ්‍ය වියදම් සහ රාජ්‍ය ආදායම ලබා බන්නා අයුරුත් තවත් පරිච්ඡේදයක් තුල රාජ්‍ය ආදායම් විවිධ අංශ වලට බෙදීම හා බදු පිලිබඳ වන මූල්ධර්ම පිලිබඳවත් රාජ්‍ය ණය ක්‍රමයේ ප්‍රභවය හා එහි ඉතිහාසය පිලිබඳව කරුණු දක්වා ඇත.
එසේ ම ඩේවිඩ් රිකාඩෝ නම් බ්‍රිතාන්‍යයේ විසූ දේශපාලන ආර්ථික විද්‍යාඥයා විසින් principal of public finance නම් ග්‍රන්ථයක් රචනා කිරීම ඔස්සේ බදු අයකිරීම හා ඒ මගින් පැන නගින ගැටලු පිලිබදව විස්තරාත්මකව කරුණු දක්වා ඇත.
ජේ.එස්.මිල් නො එසේනම් ජෝන් ස්ටුවර්ට් මිල් ලෙස හදුන්වනු ලබන බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ආර්ථික විද්‍යාඥයා විසින් රචනා කරන ලද principals of political economics නම් ග්‍රන්ථයතුල රාජ්‍ය මූල්‍ය සම්බන්ධ ගැටලු ,බදු සම්බන්ධ සාමන්‍ය මූලධර්ම , බදුවල සාපේක්ෂ බලපෑම රාජ්‍ය ණය සහ ඒ පිළිබද විවිධ් ගැටලු සාකච්ඡා කොට ඇත.
ඉහත සඳහන් සියලු ආර්ථික විද්‍යාඥයන් සම්භාව්‍යවාදී ආර්ථික ගුරුකුලය නියෝජනය කරන ලද අතර ඔවුන් රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂයේ රාජ්‍ය ආදායම්, රාජ්‍ය වියදම, රාජ්‍ය ණය යන ප්‍රධාන කොටස් තුන පිලිබඳ සාකච්ඡාවට බදුන් කර ඇත. නමුත් 19 ශතවර්ෂය ආරම්භ වීමෙන් පසු එම ශතවර්ෂයේ අග භාගයේ සිටි ආර්ථික විද්‍යාඥයන් රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂයක් ලෙස අධ්‍යයනය කර ක්‍රමවත් ලෙස සකස් කිරීමට ගෙන ඇති උත්සහය ඉතා සුළු එකක් බව අපට රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂ්යේ විකාශය දෙස අවධානය යොමු කිරීමේ දී දැක ගත හැකිය. රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය පිළිබඳව සිදු කරන ලද නව අධ්‍යයනයන්හා විවරණයන් මෙම යුගයේ සොයා ගැනීම තරමක් දුරට අපහසු වෙයි.
1892 චාලිස් ෆ්රැන්සිස් බැස්ටබල් නම් අයර්ලන්තයේ විසූ ආර්ථික විද්‍යාඥයා විසින් රචිත public finance නම් ග්‍රන්ථය තුල රාජ්‍ය ආදායම් හා රාජ්‍ය වියදම් පිළිබඳව හා ඒවා එකිනෙක ගලපන ආකාරයය පිලිබඳ රාජ්‍ය මූල්‍ය ඔස්සේ සිදු කරන බව පෙන්වා දී ඇත.
මේ අයුරින් 1930 පමණ වන තෙක් රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂයේන් සාකච්ඡා කරන ලද්දේ මූලික වශයෙන් රාජයේ යම් යම් කටයුතු සඳහා ආදායම් ලබා ගන්නේ කෙසේ ද යන්න විග්‍රහ කිරීම ය.නමුත් 1929 පසුව ලෝකය තුල ඇති වූ ලෝක යුද්ධයත් ආර්ථික පර්හානි තත්ත්වයත් හේතුවෙන් හටගත් උද්ධමනය නිසා ඊට සුදුසු පිළියම් සෙවීමට සහ ආර්ථික විද්‍යාව ඊට අපොහොසත් වූ විට නව සම්භාව්‍යවේදීන් විසින් විශේෂයෙන් ඒ සඳහා මූලික වී කටයුතු කරන ලදි .
ඒ අනුව ජෝන් මෙනාඩ් කේන්ස් විසින් රචනා කරන ලද පොදු න්‍යාය නම් ග්‍රන්ථය හරහා රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂ්‍ය පිලිබඳ අද්‍යයනයක් සිදු කොට තොරතුරු ඉදිරිපත් කල අතර එම නිසා රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය ක්ෂේත්‍රය ඉතා පුලුල් විෂයක් බවට පත් විය.මෙහිදී කේන්ස් විසින් රාජ්‍ය මූල්‍ය කෙරේ වැඩි අවධානයක් යොමුකලේ බදුවලින් අයකරනවාට වඩා වැඩි මුදලක් ආයෝජන කෙරේ වැය හෙයිනි. ඒ අනුව බදු ආ රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂයේ කොටසක් පමණක් වන බවත් එය පූර්ණ විග්‍රහයක් නොවන බවත් පැහැදිලි විය. එම නිසා රාජ්‍ය මූල්‍ය පිළිබඳව පුළුල් වූත් පූර්ණ වූත් විග්‍රහයක් සිදු කරනවා නම් රාජ්‍ය ආදායම් වියදම් ණය යන කරුණු සමඟ රටේ රාජ්‍ය ආර්ථික කටයුතු ,පූර්ණ සේවා නියුක්තිය , අයවැය ප්‍රතිපත්තිය ආදීසියල්ලක්ම හා සබැඳි පූර්ණ විග්‍රහයක් අවශ්‍ය බව තේරුම් යන ලදි.
1030දී ඇති වූ ලෝක ආර්ථික අවපාතය හා ගෝලීය ආර්ථිකය තීව්‍ර ලෙස පහත වැටුණි. මෙම ආර්ථික පරිහානි තත්ත්වය නිසා සේවා වියුක්තිය උත්සන්න වූ අතර පෞද්ගලික ව්‍යවසාය යටතේවත් පූර්ණ සේවා නියුක්තිය අත් කරගත නොහැකි විය. එසේ ම පූර්ණසේවා නියුක්ති මට්ටමට නිපදවිය හැකි භාණ්ඩ හා සේවා අලෙවි කිරීමට තරම් ප්‍රමාණවත් ඉල්ලුමක් පවා හටගන්නේ නැත. මෙම නිසා රජය මැදිහත් වී මූල්‍ය කළමනාකරණය කරමින් අයවැය ප්‍රතිපත්ති සකස් කරමින් ආර්ථිකය පූර්ණ සේවා නියුක්ති මට්ටමේ පවත්වාගන යා යුතු බව තීරණය කරන ලදි. ඒ අනුව අපට අවබෝධ කරගත හැක්කේ ජනතාවගේ ආදායම් ඉහළ නැංවීමෙන් ආර්ථිකයේ ඉල්ලුම වැඩි කළ හැකි නම් අයවැය අතිරික්තයක් ඇති කළ හැකි බව ය.
රිචඩ් අබෙල් මස්ග්‍රේඩ් ජර්මානු උරුමය පිළිබඳව ඇමරිකානු ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකි. ඔහු The theory of public finance නම් ග්‍රන්ථයක් රචනා කළ අතර ඔහු විසින් රාජ්‍ය මූල්‍ය මගින් රාජ්‍ය අයවැය ක්‍රියාවලිය වටා එක් වන සංකීර්ණ ගැටලු පිළිබඳ ව සැලකිලිමත් වන බව දක්වා ඇත. ඔහු සංකීර්ණ ගැටලු ලෙස අදහස් කරන ලද්දේ පූර්ණ සේවා නියුක්තිය , මිල මට්ටමේ ස්ථායීතාව යන කාරණා පිළිබඳව ය.
ඔටෝ එක්ස්ටයින් යනු ජර්මානු ඇමරිකානු ආර්ථික විද්‍යාඥයයෙකි. ඔහු ප්‍රකාශ කරන ආකාරයකට ආර්ථික වර්ධනය ස්ථායිතාව , සමානත්මතාවය, කාර්යක්ෂමතාව යන ආර්ථික පරමාර්ථ ඉටු කරගැනීම පිළිබඳව රාජ්‍ය අයවැය ලේඛනය ඇති කරන බලපෑම සලකා බැලීම රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය මගින් සිදුකරන බව ය.
සංවර්ධනය වූ රටවලට සාපේක්ෂව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු කල යුතු ය .මන්ද සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට ආර්ථික වෘද්ධියක් අත්පත් කර ගැනීමට නම් රජය මැදිහත් වීම අත්‍යවශ්‍ය වන නිසා ය. එහිදී රජය විසින් සිය රටේ අයවැයප්‍රතිපත්තිය ආර්ථික සංවර්ධන සැලසුමක් බවට පත් කර ගතයුතු ය. මෙයට හොදම නිදසුනක් වන්නේ ඉන්දියාව සිය ආර්ථිකය වර්ධනය කර ගැනීම උදෙසා සිය ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය පස් අවුරුදු සැලසුම් ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීමට කටයුතු කිරීම ය.
ඉතා දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ විවිධ ආර්ථික විද්වතුන්ගේ මතවාද ඔස්සේ පුළුල් වෙමින් සුපෝෂණය වෙමින් වර්තමානය තුළ ද විවිධ අංශවලින් අධ්‍යයනයට ලක්වන රාජ්‍ය මූල්‍ය විෂය ක්ෂේත්‍රය ඔස්සේ ශ්‍රී ලංකාව කඩිනම් සංවර්ධනය හා ආයෝජනය සඳහා පහසුකම් සලසන ආර්ථික පසුබිමක් හිමි රටක් බවට පරිවර්තනය වීමේ දී මුහුණ දෙන ගැටලු හා ඒවා තීරණය කරගන්නා අයුරු පිළිබඳව අවබෝධයක් ලැබේ.
