ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරය
ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරය
ක්‍රි.පූ.3300-1300 දක්වා වූ කාල වකවානුව තුල ඉන්දු ගං නිම්නයේ ව්‍යාප්ත වූ ශිෂ්ඨාරය ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරය වේ.මෙම ශිෂ්ටාචාරය පැතිර පැවති ප්‍රෙද්ශය මෙ වන විට ඉන්දියාවටත් ,පාකිස්ථාකයටත් ,ඇෆ්ගනිස්ථානයට සහ ඉරානයටත් අයත් වේ.
මෙම ශිෂ්ටාචාරය ඉතා විශාල ප්‍රදේශයක ව්‍යාප්ත වූවකි.මෙම ශිෂ්ටාචාරය වර්ග සැතපුම් 500,000 ක ප්‍රමාණයක ව්‍යාප්ත වී තිබූ බව සොයාගෙන ඇත.ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරයේ නගර සැලසුම්කරණය සෙසු ශිෂ්ටාචාරයන්ට සාපේක්ෂව වඩාත් දියුණු තත්වයක පැවතුණි.මෙකී ශිෂ්ටාචාරයේ නගර ලොව ප්‍රථම සනීපාරක්ෂක පහසුකම් සහිත නගර විය.
මෙම ශිෂ්ටාචාරයද රඳා පැවතුණේ කෘෂිකර්මාන්තය මත වේ.මෙහි තිබූ ධාන්‍යාගාර වලින් එහි පැවති සශීකත්වය පිළිබඳ මැනවින් අවබෝධ කරගත හැකිය.මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ දී ප්‍රධාන වශයෙන් තිරිඟු සහ බාර්ලි වගා කර ඇති බවට සාක්ෂ්‍ය හමුවී ඇත.නමුත් ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදනයන්හි ප්‍රමාණ පිළිබඳව කිසිදු සාක්ෂියක් මේ වනවිටත් පුරාවිද්‍යාඥයින් සතුව නොතිබේ.
මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ ප්‍රධාන ආර්ථික රටාව කෘෂිකර්මාන්තය මත රඳා පැවතුණද වෙළඳාම සඳහාද විශේෂ තැනක් හිමිව ඇත.ඔවුන් ආනයන අපනයන වෙළඳ ආර්ථික රටාවකටද හිමිකම් කිව ඇති බවව මේවන විට සොයාගෙන ඇත.
මොවුන්ගේ ආගම පිළිබඳව අධ්‍යනය කිරීමට සාධක වශයෙන් ඉතිරිව ඇත්තේ ටෙරාකොටා රූප,මුද්‍රා සහ සෙල්මුවා ප්‍රතිමා වේ.මෙ‍තෙක් කර ඇති අධ්‍යනයන්ගෙන් පෙනී යන්නේ සෙසු ශිෂ්ටාචාරයන් හි මෙන්ම මෙම ශිෂ්ටාචාරයෙහිද ආගම වැදගත් අංශයක් කොට නොසැලකූ බවයි.ඔවුන්ගේ ශිෂ්ටාචාරය තුල ආගමික සිද්ධස්ථානයක් නොපැවතීම ඊට කදිම සාක්ෂියකි.මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ දක්නට ලැබුණු ටෙරාකොටා ස්ත්‍රී රූප ආගමට සම්බන්ධ යැයි සිතිය හැකිය.ඒවා ඉන වටා මනිමේඛලා ,ශීර්ෂාභරණ සහිතවද අඩ නිරුවතින් නිමවා ඇත.මෙම ස්ත්‍රී රූප සශ්‍රීකත්වයට අධිපති ජගන් මාතාව යැයි සැලකේ. බොහෝ පැරණි ශිෂ්ටාචාරවල ජගන් මාතාව පිදීම ප්‍රචලිතව පැවතුණි.මින් සමහරක් රූප උදරයෙන් පැළෑටියක් මතුවන සේ නිමවා ඇත.එමෙන් ම ඇතැම් ස්ත්‍රී රූප වල දුම් බැඳී තිබේ.එමගින් මෙම රූප සඳහා එකල වැසියන් පදන්දල්වා සුවඳ දුම් දල්වා වන්දනාමාන කරන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.පුරුෂ රූප අතරද වැදගත් තැනක් ගත් රූපයක් මෙම ශිෂ්ටාචාරයෙන් හමු වේ.එහි එරමිණිය ගොතාගෙන අං සහිත හිස් පළඳනාවක් පැළඳ සිටී.එසේම මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ ජලයට දී ඇති ප්‍රමුඛත්වය පසු කාලීනව ඉන්දියාවේ ඇති වූ ජල වන්දනාවට මුල් වන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.එය ඔවුනේ ගේ නගර සැලසුම් හි තිබූ විශාල ස්නානාගාරයන්ගෙන් මනාව පිළිබිඹු වේ.
ශිල්ප කලා පිළිබඳවද එතරම් සැලකිල්ලක් නොදැක්වූ ශිෂ්ටාචාරයක් ලෙස ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරය හැඳින්විය හැකිය.නමුත් නලඟන, කුඩා සත්ව රූප මොවුන් සතුව පැවති කලා කුසලතා විදහා දැක්වීමට සමත් වේ.මෙහි බොහෝවිට දක්නට ලැබෙනුයේ ශෛලමය නිර්මාණයන් වේ.මොවුන් නිමැවුම් කළ ලෝකඩ ප්‍රතිමා රාශියක්ද සොයාගෙන ඇත.ඒවා ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වුවද මනා කලාත්මක ස්වාභාවයකින් යුක්ත ඒවා වේ.මේ අතර ටෙරාකොටා සත්තව රූප ද දක්නට ලැබේ.ඒ අතරින් ද වඩාත් බහුල ලෙස දක්නට ලැබෙනුයේ ගව රූප වේ.මිනිස් හා සත්ව රූප වලට අමතරව ඔවුන් ටෙරාකොටා කරත්ත ද නිර්මාණය කර තිබේ. ඉන්දු නිම්න ශීෂ්ටාචාරයේ කලාත්මක කුඹල් නිර්මාණද පැවති බවට සාධක පවතී.මෙම කුඹල් නිර්මාණයන් විවිධ චිත්‍ර හා මෝස්තර යොදා ගනිමින් නිර්මාණය තිබේ.මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ බහුලව දක්නට ලැබෙන කලා නිර්මාණයක් වනුයේ මුද්‍රාව වේ.ඒවා අති විශාල සංඛ්‍යාවක් කැණීම් වලදී සොයාගෙන ඇත. ඒවා විවිධ හැඩයන්ගෙන් යුක්ත වේ. ඇතැම් මුද්‍රා වල රූපාක්ෂර ද දක්ලට ලැබේ.ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාර වැසියන්ගේ සෙසු කලා නිර්මාණ අතර ස්ත්‍රී ආභරණ සඳහාද වැදගත් තැනක් හිමි වේ.මෙම ස්ත්‍රී ආභරණ තැනීමට අවශ්‍ය වන ලෝහ වර්ග ආනයනය කරන්නට ඇතැයි සැලකිය හැකිය.මෙම ශිෂ්ටාචාරයේ වැසියන්ගේ නිවාස මනා කලාත්මක භාවයකින් යුක්ත නොවුණද ඔවුන්ගේ ස්ත්‍රී පළඳනා මනා කලාත්මක භාවයකින් යුතුව නිර්මාණය කිරීම සඳහා උත්සුක වී ඇති බව පෙනී යයි.
