දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා (ක්‍රි.ව.1236-1270)
දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා
(ක්‍රි.ව.1236-1270)
තුන්වන විජයබාහු රජතුමාගේ අභාවයෙන් පසුව සිහසුන උරුම වූයේ ඔහුගේ වැඩිමහල් පුත්‍රයා වූ පරාක්‍රමබාහු කුමාරයාටය. දෙවන පරාක්‍රමබාහු නමින් ප්‍රකට වූ මොහු පිළිබඳව වැඩි වශයෙන් තොරතුරු දැක්වෙන්නේ මහාවංශයේය. ඊට අමතරව දඹදෙණි අස්න, නිකාය සංග්‍රහය, රාජාවලිය, කවිසිළුමිණ ආදී මූලාශ්‍ර වලින් ඔහුගේ දේශපාලන ආගමික සංස්කෘතික කටයුතු පිළිබඳව තොරතුරු ලබාගත හැකිය. පොළොන්නරු යුගයේ සිටි නිශ්ශංකමල්ල රජුගෙන් පසුව කෝට්ටේ සිටි හයවන පරාක්‍රමබාහු රජු දක්වා කාලය අතර ලක්දිව සිටි ශ්‍රේෂ්ඨ නරපතියා වන්නේ දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු බව ඉතිහාසඥයෝ පවසති.
තුන් වන විජයබාහු රජු තම පුතුන් දෙදෙනා වන පරාක්‍රමබාහු කුමාරයාටත් බුවනෙකබාහු කුමාරයාටත් මනා අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන ලදී. මේ නිසාවෙන්ම පරාක්‍රමබාහු රජතුමා 'කලිකාල සාහිත්‍ය සර්වඥ පණ්ඩිත' යන උපාධි නාමයෙන් පිදුම් ලැබී ය. පරාක්‍රමබාහු රජතුමා තම බාල සොහොයුරා වන බුවනෙකබාහු කුමරාට යුව රජකම පිරිනැමුවේය. දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු සංඝයා වහන්සේලා සමඟ මනා සම්බන්ධතාවයක් ගොඩ නගා ගෙන තිබිණි. ඔහු දළදා වහන්සේ බෙලිගලින් දඹදෙණියට වැඩම කරවා දළදා පූජෝත්සවයක් පැවැත්වීය.
දුටුගැමුණු රජතුමා මෙන්ම තුන්වන විජයබාහු රජතුමා තම පුතුන් දෙදෙනාට කාලිංග මාඝ සමග යුද්ධයට නොඑන ලෙස උපදෙස් දී තිබුණි. නමුත් දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා පියරජු දුන් අවවාද කඩ කළේය. ඔහුට මුහුණ දීමට තිබූ ප්‍රබලම ප්‍රශ්නය වූයේ කාලිංග මාඝ පලවා හැරීමයි. මේ අවධිය වන විට කාලිංග මාඝ රජු හමුදා ශක්තිය අතින් ඉතාමත් බලවත් ව බලවත් ව සිට ඇත.
පොලොන්නරුව, කන්තලේ, පදවිය, මනාවතු, මන්නාරම, ත්‍රිකුණාමලය, ඌරාතොට යනාදී බොහෝ ස්ථානවල කාලිංගමාඝ රජුට අයත් කඳවුරු පිහිටා තිබුණි.මෙම කඳවුරු වල වාසය කළ කෙනාට යුද සේනාව පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගේ ප්‍රහාරයට ලක් වෙමින් පොළොන්නරුවට රැස් වූ බව මහාවංශය සහ පූජාවලියේ සඳහන් වේ. නමුත් මෙම සිද්ධිය ඉතිහාසඥයෝ පිළිගැනීමට මැළි වෙති. මන්දයත් කාලාන්තරයක් තිස්සේ යුදමය අතින් ශක්තිමත් වූ දෙමළ හා කේරල හමුදා සිංහල හමුදාවට ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල නොකර බව හාස්‍යයට කරුණකි.
මේ අතර මාඝ රජු සහ ඔහුගේ සේනාව පොළොන්නරුවෙන් පිට වී යාමට සැලසුණේ නගරයේ නැගෙනහිර දොරටුවෙනි. නමුත් මහාවංශය දැක්වෙන්නේ පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගේ පුණ්‍යානුභාවයෙන් ඔවුන්ට දිසාව වැරදි ඔවුන් බටහිර දොරටුවෙන් කලා වැව දෙසට ගමන් කර සිංහල සේනාවට අසුවී විනාශ වූ බවයි. මෙම සඳහන ද විශ්වාසනීයත්වයෙන් තොර වූ බව පෙනී යන්නේ ඉතා දීර්ඝ කාලයක් පොළොන්නරුවේ වාසය කළ නාග රජුගේ භටයන්ට දිසාව වැරදි ම සිදුවිය නොහැක්කක් නිසාවෙනි. සෙනරත් පරණවිතාන මහතා දක්වන්නේ නාග රජුගේ භටයන් නැගෙනහිර දොරටුවෙන් පිටවී යාමට සිතා සිටියදී දී එම අදහස වෙනස් කොට බටහිර දොරටුවෙන් පිට වීමට අදහස් කරන ලද්දේ වෙනත් හේතුවක් නිසාවෙන් බවයි. කාලිංග මාඝ පොළොන්නරුවෙහි රජ වූයේ ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1215 දීය. පූජාවලියෙහි සඳහන් වන පරිදි එතැන් පටන් ඔහු වසර හතළිහක් කඳවුරු බැඳගෙන සිටියේය මේ අනුව ඔහු පොළොන්නරුව අතහැර ගොස් ඇත්තේ ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1255 වසරේ දී බව පැහැදිලි වේ.
දෙවන පරාක්‍රමබාහු රාජ්‍ය සමයේ චන්ද්‍රභානු නමැත්තකුගේ ආක්‍රමණය සිදුවිය. මහාවංශයේ දෙවන භාගය හා පූජාවලියේ සඳහන් වන්නේ චන්ද්‍රභානු නම් ඇතැති ජාවක රජකු ලක්දිව ආක්‍රමණය කළේ දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ රාජ වර්ෂයෙන් එකොළොස් වන වර්ෂයේ දී බවයි. එනම් ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1247 වන වසරේදීය. තායිලන්තයේ ශාසන වංශ කථාවක් වන ජිනකාලමාලනී නමැති ග්‍රන්ථයේ සඳහන් වන්නේ චන්ද්‍රභානු ලංකාව ආක්‍රමණය කළේ පූජනීය වස්තුවක් ලබා ගැනීමේ අරමුණෙන් බවයි. මෙම ග්‍රන්ථයට අනුව ඔහු පැමිණ ඇත්තේ අද්භූත බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් රැගෙන යාමටයි. කෙසේවෙතත් මොහුට විරුද්ධව සටන් මෙහෙය වන ලද්දේ දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ බෑනා වන වීරබාහුය. සටනින් ජයගත් වීරබාහු දෙවිනුවරට ගොස් උපුල්වන් දෙවියන් වැදපුදා ගත් බව දක්වා තිබීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ චන්ද්‍රභානුගේ ආක්‍රමණය සිදුවන්නට ඇත්තේ ලංකාදීපයේ නිරතදිග මුහුදු බඩ ප්‍රදේශයේ පිහිටා තිබුණු තොටුපළ ආශ්‍රිව බවයි. ඒ අනුව සටනෙන් පැරදුනු චන්ද්‍රභානු යළිත් සිය රට බලා ගියේය.
ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1258 වර්ෂයේ දී දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා රෝගාතුර විය. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1262 දී පමණ දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු සිය වැඩිමහල් පුත්‍රයා වූ විජයබාහු කුමාරයා ට රාජ්‍ය කටයුතු පවරා දුන්නේය. දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු මෙතෙක් කරගෙන ආ වැඩ කටයුතු නිම කිරීමට ඔහුට භාර දෙන ලදී. දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා අභාවප්‍රාප්ත වන විට වසර තිස් පහක් සිහසුන හොබවා තිබිණ. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1270 දී එතුමා අභාවප්‍රාප්ත වීමත් සමඟම එතෙක් කලක් රාජ්‍ය කටයුතු භාරව සිටි විජයබාහු කුමරා හතරවන විජයබාහු නමින් රජ විය.
