ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය - 1
සාහිත්‍ය මූලාශ්‍ර මඟින් විස්තර කෙරෙන අතීත කාලයේ ආරම්භයට පෙර තිබූ යුගය පොදුවේ හැඳින්වෙන්නේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය නමිනි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගයට සංස්කෘතික අවධි දෙකක් අයත් ය.
1.දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ පැවති ගල් යුගය
2.ශාක ආහාර මත යැපීම වෙත වැඩි නැඹුරුවක් තිබූ සහ ලෝහ භාවිතය සහ ස්ථිර වාසි ජනාවාස ආරම්භ වන කාල පරිච්ඡේදය
මේ අතරින් ගල් යුගය හැඳින්වීමට ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය යන ව්‍යවහාරයක් දෙවන අවධිය හැඳින්වීමට පූර්ව ඓතිහාසික යුගය යන යෙදුමත් භාවිත කෙරේ.
ජනාවාස ව්‍යාප්තිය
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාවාස ආරම්භ කරන ලද්දේ ආදි කාලීන හෝමෝ සේපියන් මානවයා විසිනි. එකී මානවයා මෙරට විවිධ දේශගුණික කලාප වලට අනුවර්තනය වෙමින් පුළුල් භූගෝලීය ප්‍රදේශයක ව්‍යාප්ත විය දඩයමින් සහ තැන තැන ඇවිද යමින් ආහාර එකතු කිරීම ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන යැපීම් ක්‍රමය විය.
ශ්‍රී ලංකාවේ ගල් යුගයට අයත් සාක්ෂි හමු වන තැන් බොහෝය. එයින් පළමුවැන්න රත්නපුර සහ ඒ අවට ප්‍රදේශවල පිහිටි මැණික් පතල් ය. සාමාන්‍යයෙන් පොළොව මට්ටමේ සිට අඩි අනූවක් පමණ ගැඹුරින් මෙම පතල් වල හමුවන 'ඉල්ලම්' නමින් හැඳින්වෙන බොරළු මිශ්‍ර පස් තට්ටුවේ ඉතා ඈත යුගයක විසූ මිනිසුන් විසින් භාවිත කරන ලද ගල් මෙවලම් සහ වඳ වී ගිය ඇතැම් සතුන්ගේ ඇට කැබලි තැන්පත් වී තිබේ.
ප්ලයිස්ටොසීන භූ අවධියේ දී පැවැති අධික වර්ෂා සහිත කාලගුණය නිසා කඳුකර ප්‍රදේශ සෝදා යැමෙන් හටගත් බොරළු තට්ටුව මෙසේ පහත් බිම්වල තැන්පත් වූ බවට ඉතිහාසයේ තොරතුරු සටහන් වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ අර්ධ ශුෂ්ක කලාපයේ පොළොවේ මැටි සහිත වැලි පසෙකින් වැසුණු බොරළු තට්ටුවක් තිබේ. පුරා විද්‍යාඥයන් විසින් එය හඳුන්වා තිබෙන්නේ ඉරණමඩු සැකැස්ම යන නමිනි. ඉරණමඩු සැකැස්ම තැන්පත් වූයේ ප්ලයිස්ටොසීන යුගයේ පැවති කෙටි උණුසුම් කාලවලදීය. මෙම බොරළු තට්ටුවෙන් ද මෙරට ගල් යුගයට අයත් මෙවලම් හමුවෙයි.
විවිධ දේශගුණික කලාපවල ජනාවාස ව්‍යාප්තිය
ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන පරිසර කලාප 6ක ගල් යුගයට අයත් ප්‍රජාව ජීවත් වී තිබේ.
මෙම පරිසර කලාප නම්
1.අර්ධ ශුෂ්ක කලාපය
2.පහත රට වියළි කලාපය
3.පහතරට අතරමැදි වියළි කලාපය
4.තෙත් කලාපය
5.කඳුකර වියළි අතරමැදි කලාපය
6.ශුෂ්ක කලාපය
මෙම පරිසර කලාප තීරණය කිරීමට ප්‍රධාන වශයෙන් සැලකිල්ලට ගනු ලබන්නේ වාර්ෂික වර්ෂාපතන අගයන් වල වෙනස්කම් ය.
වර්ෂාපතන වෙනස්කම් අදාළ ප්‍රදේශවල වාසය කරන සතුන්ටත් ශාක ප්‍රජාවටත් සෘජු බලපෑමක් ඇති කරයි. එහෙයින් එකිනෙකට වෙනස් පරිසර කලාප වලට අනුවර්තනය වූ ගල් යුගයේ වැසියන්ගේ ආහාර පරිභෝජනය සහ තාක්ෂණය යම් යම් විවිධතා ඇතිවිය. නිදසුනක් ලෙස පහත රට තෙත් කලාපයේ විසූ ගල් යුගයේ ප්‍රජාව සිය ආහාරය සඳහා ගොඩබිම ජීවත්වන බෙල්ලන් වැඩි වශයෙන් යොදා ගත්හ. විවිධ බෙල්ලන් වර්ග පහත රට තෙත් කලාපයේ සුලභ ය. එහෙත් මෙම තත්වය පහත රට වියළි කලාපයේ දක්නට නැත.
ශ්‍රී ලංකාවේ දකුණු පළාතට අයත් හම්බන්තොට දිස්ත්රික්කයේ පතිරාජවෙල නම් ප්‍රදේශයේ ඉරණමඩු සැකැස්මට අයත් බොරළු තට්ටුවෙන් ගල් යුගයට අයත් සාක්ෂි සොයාගෙන තිබේ. මෙම බොරළු තට්ටුව විද්‍යාත්මක විශ්ලේෂණය මගින් දින නිර්ණය කිරීමේ දී එය මින් පෙර වසර එක් ලක්ෂ විසි පන්දහසක් පැරණි බව තහවුරු වී තිබේ. එම දිස්ත්‍රික්කයට අයත් බුන්දල වැල්ලේගංගොඩ ප්‍රදේශයෙන් හමුවූ පොළොව මතුපිට සිට අඩි විසි හතරක් යටින් පිහිටි ගල් මෙවලම් සහිත බොරළු තට්ටුව මින් පෙර වසර 80000 ක කාල වකවානුවකට ආසන්න වශයෙන් අයත් බව කියැවේ. මෙයින් පෙර වසර එක්ලක්ෂ විසිපන් දහසක සිට අවම තරමින් ක්‍රිස්තු පූර්ව ක්‍රිස්තුපූර්ව 1800 දක්වා මෙම ගල් යුගය අඛණ්ඩව පැවැති ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් කිහිපයකින් එම සංස්කෘතියේ දිර්ඝකාලින පැවැත්ම තහවුරු කරන දින වකවානු ස්ථිර කොට තිබේ.
