ශාක ප්‍රචාරණය
ශාක ප්‍රචාරණය
- බද්ධ කිරීම මගින් ශාක ප්‍රචාරණය
බද්ධ කිරීම යනු, ශාක දෙකක කොටස් සම්බන්ධ කර නව ශාකයක් ලබා ගැනීමයි.
ද්විබීජ පත්‍රී ශාක වල ආහාර ගෙන යන ප්ලෝයම පටක හා ජලය ගෙන යන සෛලම පටක අතර කැම්බියම නම් පටකයක් ඇත.බද්ධයක් සිදු කළ පසු පටක හානිවීම සදහා සෛල නිපදවීමට මෙම පටකය වැදගත් වේ.මේ නිසා බද්ධය සිදු කළ හැකි වන්නේ ද්විබීජ පත්‍රී ශාක වලට පමණි. එක් එක් භෝගයට සුදුසුම බද්ධ ක්‍රමය තෝරා ගත යුතුය. උද්භිත විද්‍යාත්මකව සමාන ලක්ෂණ ඇති ශාක, බද්ධයට යොදා ගැනීමෙන් අසංගතිය නිසා ඇතිවන බාධා අවම කර ගත හැක. බද්ධ කිරීමේදී හැකි තරම් ඉක්මණින් එම කටයුත්ත අවසන් කල යුතුය. එමගින් අංකුර වියලී යාමෙන් ඇතිවන හානිය වලක්වා ගත හැකිය. බද්ධ උපකරණ හොදින් මුවහත් කර හා පිරිසිදුව භාවිතා කළ යුතු අතර එමගින් පටක තැලිම පොඩිවීම වලින් වලක්වා ගනිමින් තියුණු සුමට පෘෂ්ඨ සහිතව කපා ගත හැකි වේ. අනුජ සහ ග්‍රාහක රෝග පළිබෝධ වලින් තොරව යොදාගත යුතු වේ.
කැපු කොටසින් ජලය ඉවතට නොයන ලෙස බද්ධ සංධිය තදින් වෙලිය යුතු අතර එය පහල සිට ඉහලට වෙලා ගැට ගැසිය යුතුය. ජල සම්පාදනයේදී පසේ තෙතමනය පරීක්ෂා කර බලා අවශ්‍යතාවයට අනුව ජලය යෙදිය යුතුය.
ගෙවත්තේ සුන්දරත්වය වැඩි කිරීම සදහා බද්ධ ක්‍රම මගින් විචිත්‍රවත් ගසක් නිර්මාණය කර ගත හැකිය.
බද්ධයේ දී මූල පද්ධතියක් ලබා ගැනීම සදහා පස හා සම්බන්ධ වන ශාක කොටස ග්‍රාහකය ලෙස ද ප්‍රරෝහ පද්ධතිය ලබා ගැනීම සදහා ග්‍රාහකයකට සම්බන්ධ කරන අනෙක් ශාක කොටස අනුජය ලෙස හැදින්වේ.
අනුජය සතු විය යුතු ලක්ෂණ
- ක්‍රියාශීලී අංකුර පැවතීම.
- උසස් ලක්ෂණ සහිත වීම.
උදා - රසවත් ඵල, අලංකාර මල් වැනි
- නිරෝගී හා ඵල දැරූ ශාකයකින් ලබා ගත් කොටසක් වීම.
- ග්‍රාහකය සමග ගැලපීම.
ග්‍රාහකය සතු විය යුතු ලක්ෂණ
- අහිතකර පරිසර තත්ත්ව වලට ඔරොත්තු දීම.
- වර්ධනය ඒකාකාරී වීම.
- යහපත් වර්ධන විලාශයක් තිබීම.
- අනුජය සමග ගැලපීම.
- පහසුවෙන් සොයා ගත හැකි වීම.
බද්ද කිරීමේ ප්‍රධාන ක්‍රම දෙකකි.
- අංකුර බද්ධය
අනුජය ලෙස එක් අංකුරයක් යොදා ගනී.
- රිකිලි බද්ධය
අනුජය ලෙස අංකුර කිහිපයක් සහිත රිකිල්ලක් යොදා ගනී.
අංකුර බද්ධ ක්‍රම
- H බද්ධය
- පැළැස්තර බද්ධය
- උඩුකුරු T බද්ධය
- යටිකුරු T බද්ධය
- I බද්ධය
- පියන් බද්ධය
- චිප් බද්ධය
- මුදු බද්ධය
අංකුර බද්ධයක බද්ධ පටි වෙලීම හා රැක බලා ගැනීම.
- මේ සදහා ජලයට අපාරගම්‍ය පොලිතීන් භාවිතා කරයි.
- බද්ධ පටි වෙලීම පහළ සිට ඉහළට කළ යුතුය.
- බද්ධ කළ ස්ථානයට ජලය ඇතුළු නොවන සේ ඉහළින් ගැටයක් යෙදිය යුතුය.
- දින 7 – 10 කට පසු බද්ධ පටි ඉවත් කර පරීක්ෂා කිරීමේ දී අංකුරය කොළ පැහැයට හැරී ඇත්නම් බද්ධය සාර්ථක බව දැන ගත හැකිය.
- බද්ධය සාර්ථක නම් වැඩෙන අංකුරය පිටතට සිටින සේ නැවත වෙළීම සිදු කළ යුතුය.
- බද්ධය සිදු කර දින 21කින් පමණ පසු බද්ධ පටි ඉවත් කර බද්ධ කළ ස්ථානයට 1cm පමණ ඉහළින් ග්‍රාහක කද කපා ඉවත් කළ යුතුය.
- බද්ධ කිරීම් වල දී පොතු වලයන් ඉවත් කිරීම පහසු වීමට,
(උදා - පැච් බද්ධය)
- වර්ෂාව සහිත කාලයේ දී සිදු කිරීම.
- වියළි කාළයේ දී සිදු කරන්නේ නම් සති03කට පෙර යුරියා යෙදීම සිදු කරයි.
රිකිලි බද්ධ ක්‍රම
- කූඤ්ඤ බද්ධය
- බද්ධය සිදු කරන ග්‍රාහකයේ 10 - 15 cm පමණ ඉහළින් කදේ ඉහළ කොටස කපා ඉවත් කර මැදින් පැල්මක් යොදයි.
- එම පැල්මට ගැලපෙන පරිදි අනුජය සකස් කර පැළුම සිදු කළ ස්ථානයට සවි කරයි.
- ග්‍රාහකයට අනුජය සම්බන්ධ කර පහළ සිට ඉහළට බද්ධ පටි වලින් වෙළීම සිදුකරයි.
- බද්ධ කිරීමට ගන්නා රිකිලි වල පත්‍ර සම්පූර්ණයෙන් ම හෝ අර්ධ වශයෙන් ඉවත් කිරීමෙන් වියළීම වළක්වා ගනී.
- ආරුක්කු බද්ධය
- සැදල බද්ධය
- සයිඩ් බද්ධය
- හරිත බද්ධය
- කිරුළු බද්ධය
- ජිහ්වා බද්ධය
- සමීප බද්ධය
- පැති බද්ධය
රිකිලි බද්ධයක බද්ධ පටි වෙලීම හා රැක බලා ගැනීම.
- බද්ධ කළ ස්ථානය හොදින් සවි වන සේ පහළ සිට ඉහළට බද්ධ පටි වලින් වෙලීම සිදු කරයි.
- වියළීම වැළැක්වීමට පොලිතීන් කවරයකින් ශාකයේ ඉහළ ඉහළ කොටස ආවරණය කළ යුතුය.
- දින 14කට පමණ පසු බද්ධයේ සාර්ථකත්වය නිරීක්ෂණය කර පොලිතීන් කවරය ඉවත් කළ යුතුය.
- දින 21කට පමණ පසු බද්ධ පටි ඉවත් කළ යුතුය.
- අතු බැදීම මගින් ශාක ප්‍රචාරණය කර ගැනීම.
- මෙහි දී මවු ශාකයට සම්බන්ධව තිබියදී ම අතු කැබලි මුල් අද්දවා ගැනීම සිදු කරයි.
- අතු කැබලි වෙන් කර මුල් අද්දවා ගැනීමට අපහසු ශාක වලින් පැළ සකස් කර ගැනීමට මෙම ක්‍රමය සුදුසු වේ.
- මවු ශාකයට සම්බන්ධ නිසා මුල් අද්දවා ගැනීම පහසු වේ.
- මෙම ක්‍රම 02කි.
01.භෞමික අතු බැදීම.
පොළවට නැවිය හැකි අතු සදහා මෙය යොදා ගනී.
උදා - සමන්පිච්ච, ලෙමන්
02.වායව අතු බැදීම.
පොළවට නැවිය නොහැකි අතු වල තෝරා ගත් අත්තෙහි අඩදළ දඩු කොටස තෝරා ගෙන එහි පොතු වලය ඉවත් කිරීම සිදු කරයි.
- එම ස්ථානයට කොහුබත් තබා විනිවිද පෙනෙන පොලිතීන් වලින් ආවරණය කිරීම කරයි.
- පසුව අතු බැදීම අවසන් වී දින කීපයකට පසු කිරි මුල් ඇදී ඇත්නම් බද්ධය සාර්ථක බවත් දින 21කට පමණ පසුව අත්ත කපා ඉවත් කර ගනී.
අතු කැබලි කිරීමේ දී සලකා බලන කරුණු
- ඉතා තියුණු තල භාවිතා කිරීම. - පොතු/පටක තැලීම වැළැක්වීමට
- පත්‍ර කීපයක් ඉතිරි කිරීම. - මුල් වර්ධනයට අවශ්‍ය ඔක්සි හෝමෝනය නිපදවීමට.
- පත්‍ර වැඩිපුර ප්‍රමාණයක් ඉවත් කිරීම. - උත්ස්වේදනය පාලනයට
- කැපුම් ස්වභාවය ඉහළ කැපුම - අංකුරයට විරුද්ධව 450ක බෑවුමට
450ක බෑවුමට
- මාධ්‍යය - ජලය,පෝෂක,වාතය රැදෙන අදුරු ස්ථානයක්
- මුල් ඇද්දවීම ඉක්මන් කරවීම - කැපුම් තලයේ ඔක්සීන තැවරීම.
ප්‍රචාරක ව්‍යුහ භාවිතය
