පොළොන්නරු රාජධානියේ ඓතිහාසික ස්ථාන 4

රාජ වෛශ්‍ය භූජංග

(පරාක‍්‍රමබාහු රජුගේ රාජ සභා මණ්ඩපය)

පරාක‍්‍රමබාහු රජුගේ රාජ සභා මණ්ඩපය ඉතාමත් මනස්කාන්ත වූ ගොඩනැඟිල්ලකි. එය නම් කොට ඇත්තේ රාජ වෛශ්‍ය භූජංග යනුවෙනි. මෙම මන්දිරයේ ගෙබිම අඩි 75 අඟල් 6 ක් දිගය. අඩි 33 අඟල් 6 ක් පළලය. ගොඩනැඟල්ලට පිවිසෙන ප‍්‍රධාන දොරටුව උතුරු දෙසට මුහුණලා පිහිටා ඇති අතර ඒ සඳහා වූ පියගැට පෙළ කොටස් දෙකක් වන සේ තනා ඇත. කොරවක්ගලින් සමන්විත වූ පඩි පහකින් යුතු පියගැට පෙළේ පහළ කොටස පාමුල සඳකඩ පහණක් වේ.

පළමු පියගැට 5 නැඟ ගිය විට වේදිකාවක් බඳු කොටසක් හමු වේ. එතැන තවත් සඳකඩපහණක් දැකිය හැකිය. එයට අමතරව කොරවක් ගල් දෙකක් දැකිය හැකිය. දෙවැනි පඬිපෙළ මුදුනේ දොරටුව දෙපස හිඳගෙන ඉන්නා විලාසයෙන් නෙළු කදිම සිංහ රූප දෙකක් ඇත. ඒවා අතිශයින්ම කලාත්මකය.

අඩි 11 ක් උස් වූ පාදමක් සහිත පේළි තුනකින් යුත් රාජ සභා මණ්ඩපය ඝණ දෙවි රූප හා එකිනෙකට වෙනස් ස්වරූපයක් ගන්නා වූ හස්ති රූප පේලියකින් අලංකාර කර ඇත. ගොඩනැඟිල්ලේ වහළය ටැම් පේලි හතරක් මඟින් දරා සිටී. එම ටැම් මල් මෝස්තරයන්ගෙන් අලංකාරය. එක් පේලියකට ගල් ටැම්  12 ක් අයත් වේ.

මෙම ගොඩනැඟිල්ල අනුක‍්‍රමයෙන් කුඩා වන මහල් 3 කින් සමන්විතය. මෙම මහල් බොරදමින් අලංකාර කර ඇත. අත්තිවාරමේ ඉහළ තීරුවේ උසුළු විසුළු ලීලාවෙන්ද නර්තන විලාසයන්ද දැක්වෙන වාමන රූප 5 ක් තිබේ. ඊට පහළ තීරුවේ අලංකාර කොට ඇත්තේ මනහර හස්තිරූප පෙළකිනි.

පරාක‍්‍රමබාහු රජ තෙමේ ඉතාමත් ගාම්භීර අයුරින් ඇමතිවරුන් පිරිවරා සිංහාසනරූඪව ඉන්නා ආකාරය එම ගොඩනැඟිල්ල අසලට ගිය කළ මහත් අභිමානයෙන් සිහිපත් කළ හැකිය.

ථූපාරාම ප‍්‍රතිමා ගෘහය

.......... ...........

 ගඩොලින් නිම වූ වහළයක් ඇති පිළිම ගෙයකට හොඳම නිදර්ශනය ථූපාරාම ප‍්‍රතිමා ගෘහයයි. නිර්මාණ ශිල්පියාගේ අතිවිශිෂ්ට කලා කෞශල්‍යය වටහා ගැනීමටද මෙම නිර්මාණය බෙහෙවින් උපකාරී වේ. එසේම කවාකාර වහළයක් සහිතව හොඳින් ආරක්ෂා වී ඇති ප‍්‍රතිමා ගෘහය වනුයේද මෙයමය.

එසේ වුව මෙහි මුල් නාමය සොයාගෙන නැතිවාක් මෙන්ම මෙහි නිමැවුම් කරුවාගේ අනන්‍යතාවයද ගැටලූ සහගතය. දළදා වහන්සේ තැම්පත් කිරීම සඳහා පරාක‍්‍රමබාහු රජුගේ මහේන්ද්‍ර නම්(මහින්ද) නම් ඇමතිවරයා විසින් කරවන ලද බව සමහරුන්ගේ මතය වුවද තවත් මතයක් වනුයේ විජයබාහු රජ දවසේ ඉදි කරන ලද්දක් බවයි.

ගොඩනැඟිල්ලේ දිඟ අඩි 84 ද පළල අඩි 52 ද පමණ වේ. බිත්තියක ඝනකම අඩි 7 ක් පමණ වේ.(මේ ඝනකම පොළොන්නරු රාජධානියේ ගොඩනැඟිලි වලට පොදු වූවකි.) අභ්‍යන්තර බිත්ති 2 අතර ඇති කුටිවල ප‍්‍රමානය අඩි 27.9 කි. ප‍්‍රවේශ ශාලාවේ ඇතුළත අඩි 21 ක් දිඟින්ද අඩි 14 ක් පළලින්ද යුක්තය.

ථූපාරාමයෙහි හිඳි බුදු පිළිමයක් දක්නට ලැබීම විශේෂත්වයකි. එවන් වූ අනෙක් ගොඩනැඟිලි වල ඇත්තේ හිටි බුදු පිළිමයන්ය. (ලංකාතිලකය,තිවංක පිළිමගෙය) එසේ වුව ද ගඩොලින් නිම කරන ලද හිඳි පිළිමය අද වන විට විනාශ වී ගොසිනි.         

නිශ්ශංක ලතා මණ්ඩපය

නිශ්ශංක ලතා මණ්ඩපය (මල් ලියකම් ශාලාව) නිශ්ශංකමල්ල රජු පිරිත් දේශනාවන්ට සවන් දුන් මණ්ඩපය ලෙසින් පිළිගැනේ. ශෛලමය ගරාදි වැටකින් කොටු වූ මණ්ඩපය තුළ ඇති ගල් කණු විශ්මය දනවන සුලූය.ටැම් හිස් නෙළුම් දඩු වලින් මල් පිපී එන ආකාරයට නිමවා තිබේ. මන්දිරයේ වහළය මෙම ටැම් මත පිහිටා තිබූ අතර වර්තමානයේ වහළයක් දැක ගත නොහැක.

නිශ්ශංක ලතා මණ්ඩපය මධ්‍යයේ කුඩා දාගැබක් දක්නය ඇත. මෙය උතුරේ සිට දකුණට අඩි 28.6 ක් පමණ දිගු වන අතර නැගෙනහිර සිට බටහිරට අඩි 34.3 ක් පමණ වූ දුරකින් යුක්තය.