කතකලී නර්තන සම්ප්‍රදාය
ඉන්දියාව වැනි භූගෝලීය විවිධත්වයක් සහ සංස්කෘතික විවිධත්වයක් ඇති රටක කලාව යනු මිනිසෙක් හැදැරීය යුතුම කලාවන්ගෙන් එකකි. එයට මූලිකම හේතුව වන්නේ මේ කලාවන් තුල පවතින විවිධත්වයන් නිසා එම ජන සමාජයන් ගැන හැදෑරිමද කලාව හැදෑරීම තුලින් සිදුවන වැදගත් දෙයකි. ඒ අතරින් නිරිත දිග ඉන්දියාව හෙවත් කේරල් ප්‍රදේශයේ ජන්මය ලැබූ “කතකලී“ නර්තන කලාව රමණීය මෙන්ම සෞන්දර්යාත්මක නර්තන කලාවකි.
කතකලී බිහිවීම :
කතකලි යනු සාම්ප්‍රදායික ඉන්දීය නර්තන කලාවන් අතර දිගු අතීතයකට දිවයන නර්තන සම්ප්‍රදායක් ලෙස පිළිගත හැකිය. විශේෂයෙන්ම කතා නාටක ගෙනහැර දැක්වීම පදනම් කරගෙන මෙම කතකලි නර්තන කලාව නිර්මාණය වී තිබේ.
මෙම සම්ප්‍රදාය කොතැනින් ආරම්භවූවා ද යන්න සොයාගැනීමට තරම් ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි හමුනොවුනද, සෞන්දර්යාත්මක වශයෙන් දියුණු කතකලී නර්තන කලාවක් 17 වැනි සියවසේ මුල් භාගයේදී පවා නිරිත දිග ඉන්දියානු කලාපය තුල පැවතී ඇති බවට එකල ඉන්දියාව ආක්‍රමණය කල බටහිර ජාතීන්ගේ පොත්පත් සාක්ෂි දරයි.
ප්‍රධාන වශයෙන්ම මෙම කතකලී නර්තන සම්ප්‍රදායට මූල බීජය වන්නට ඇත්තේ නිරිත දිග ඉන්දියාව හෙවත් වර්තමාන කේරල ප්‍රාන්තයේ වසර දහසකට වඩා පැරණි, හින්දු ආගමික කෝවිල් මුල්කරගෙන පැවති "කුටියට්ටම්" නැමැති නාට්‍ය ක්‍රමය වන්නටඇතැයි විශ්වාස කෙරේ.
"කත" යනු සකු බසින් (සංස්කෘතික) "කතාව හෝ දෙබස" හඳුන්වන වචනයයි. "කලී" යනු සකුවෙන් "ඉදිරිපත් කිරීම හෝරඟදැක්වීමයි" එනිසාවෙන් "කතකලී" යනු සංස්කෘතයෙන් "කතා පුවතක් රඟදැක්වීම" ලෙස අවබෝධකරගත හැකිය.
ස්වභාවය :
කතකලි නර්තන සම්ප්‍රදාය ඉන්දියාවේ අනිකුත් නර්තන සම්ප්‍රදායන්ට වඩා ආකාර ගණනාවකින් වෙනස් සහ අනන්‍ය ලක්ෂණ පෙන්වයි. ඒ අතරින් කතකලී සඳහා භාවිතා කරන ඇඳුම් ආයිත්තම් විශේෂයෙන් සඳහන් කල යුතුය. ඉතා අලංකාර වර්ණ වලින් මුහුණ ආවරණය කරගෙන, වෙස් මුහුණු පැළඳ, සිරස් ඔටුන්නක් පරිදිවන ආභරණ සහ විහිදුණු ඇඳුම් වලින් සැකසෙන කතකලීපුරුෂ නර්තන ශිල්පියාගේ ස්වරූපය ඉතා දැකුම්කළුය.
මෙම ලක්ෂණ වලට අනුව කතකලී වඩාත්ම ලඟ ඥාතිත්වයක් දක්වන්නේ සමකාලීන ඉන්දියානු නර්තන සම්ප්‍රදායන්ට නොව නැගෙනහිර ආසියාතික රටවල කබුකි සහ තායිලන්ත සාම්ප්‍රදායික නර්තන ක්‍රමවල ඇඳුම්වලට සහ වර්ණ ගැන්වීම් වලටය.
නර්තනය අතරතුර දිගහැරෙන කතාව පදනම් වන්නේ පුරාතන හින්දු කතාවක් හෝ ආගමික විශ්වාසයන් පදනම් කරගත් කතාපුවතකටය. ඒ බොහොමයක් කතා "හොඳ සහ නරක" අතර ඝට්ටනය පෙන්නුම් කරන කතාවන්ය. නර්තනයන්, අභිනයන්, ගීත සහ දෙබස් සහිත මෙම කතකලී නර්තනය විවිධත්වයක් සහිත සම්ප්‍රදායකි.
දෙවියන් සමග සම්බන්ධය :
මෙම සොඳුරු නර්තන සම්ප්‍රදාය සම්බන්ධයෙන් පැරණි භාරත කෘතියක් වන නාට්‍ය ශාස්ත්‍ර කෘතියේ දක්වා ඇත. එයින් කියවෙන්නේ කතකලී සම්ප්‍රදායට ඉපැරණි කුටියට්ටම් සහ ක්‍රිෂ්ණනාට්ටම් යන නාට්‍ය වලට සබඳතාවක් ඇති බවයි. ඒවායෙන් ක්‍රිෂ්ණදෙවියන්ගේ බලය සහ යහපත් බව විස්තර කෙරෙන බැවින් කතකලී සම්ප්‍රදායටද දෙවියන් සමග ඇති බැඳියාව එයටම සම්බන්ධවනු ඇත.
සමකාලීන නාට්‍ය සම්ප්‍රදායන් සමග සමාන ලක්ෂණ පෙන්වූවද කතකලී නැටුම් කලාව ආගමික ස්ථානවලට එතරම්ම සම්බන්ධයක් නැති බවත්, එහි මුඛ්‍ය අරමුණ වන්නේ නර්තනයට අදාලවන කතාව ප්‍රේක්ෂකයාට සන්නිවේදනය කිරීමය.
කතකලී ගීත සහ දෙබස් :
මෙම නර්තන අංග අතරතුර ඇති දෙබස් බොහොමයක් මහාභාරතයේ එන කතා ගෙනහැර දක්වයි. එසේම කවි ගායනයන්ටපදනම් වන්නේ සංස්කෘත ශ්ලෝකයන්ය. අතීත කතකලී නර්තන ප්‍රසංග ඔපෙරා නාට්‍ය මෙන් පැවති අතර ඒවා ඉතා දිගුවිය. එහෙත් වර්තමාන කේරලයේ පැවැත්වෙන කතකලී නර්තන ප්‍රසංගයන් කෙටි ඒවාය.
ඉන්දු රාගධාරී සංගීතයන් ඉතා මෘදු ස්වරයෙන් වැයෙන අතර ඒ සඳහා ප්‍රකට සංගීත භාණ්ඩයන් වන මද්දලම් (මද්දලය) සහ ඉඩක්ක (උඩැක්කිය) භාවිතා වේ.
ගලායාම :
කතකලී ප්‍රසංගයන් ආරම්භයේදී නර්තන ශිල්පීන් ගායනා කරමින් රඟ මඩලට පිවිසෙන අතර, ඉන් පසුව එක් එක් අංග වශයෙන් සමස්ත ප්‍රසංගය ගලායනු ඇත. ඒ අතර "පුරුප්පට්ටු" යනුවෙන් තිරයක් පිටුපස සිට ආලෝකය ආධාරයෙන් සම්පූර්ණ රංගනවස්ත්‍රයන් ඇඳගැනීමෙන් තොරව සිදුකරන රංගනයක්ද, ඉන් අනතුරු "තෝටයම්" යනුවෙන් සම්පූර්ණ රංග වස්ත්‍රයෙන් සැරසීගත් අංගයක් පැවැත්වේ.
එසේම "කාලසම්" "ඉරට්ටි" "තෝන්කරම්" සහ "නාලම්ඉරට්ටි" යන ආකාරයෙන් අංග සමන්විත වේ. වර්තමානය වනවිට ඇතැම් අංග අභාවයට ගොස් ඇති අතර ඉන්දියානු රජයේ සංස්කෘතික කටයුතු භාර අධිකාරිය විසින් විශේෂ පරිශ්‍රමයක් යොදමින් මෙමනර්තන කලාව රැකගැනීම උදෙසා ගුරුකුල වලට විශේෂ දායකත්වයන් ලබාදී ඇත. ඒ අතරින් කේරලයේ "කලාමණ්ඩලම්" සංස්කෘතික නිකේතනය වනාහි කතකලී නර්තනයේ හෘදය ලෙස හැඳින්වූවාට වරදක් නැත.
