ජන කවිය
සාහිත්යය නම් පාඨක සිත් සතන් තුළ රසවත් හැගීම් ඇතිවන පරිද්දෙන් නිර්මාණය කරන ලද ගද්ය හා පද්ය කෘතියයි. සාහිත්ය කරුවගෙ අරමුණ රස නිෂ්පත්තිය යි. ජීවිතය පිළිබඳ අපූර්ව අත්දැකීමක් ඇසුරෙන් පාඨකයා චමත්කාරයට පත් කිරීමට ඔහු තම සාහිත්ය නිර්මාණය මඟින් බලාපොරොත්තු වේ. කිසියම් සාහිත්ය නිර්මාණයක් උසස් ලෙස සැළකෙන්නේ පාඨකයා ඉන් ලබන වින්දනයේ අපූර්වත්වය නිසා ය. මිනිසා ට සිය විවේකය විනෝදයෙන් ගත කිරීමටත්, වෙහෙස නිවා ගැනීමටත්, සිත සන්සුන් කර ගැනීමටත්, දුක් කම්කටොලු අමතක කර ගැනීමටත් සාහිත්යයෙන් ලැබෙන සේවය ඉමහත් ය.
එක එක අය විවිධ ආකාරයට කතා කරනවා. එනම් මේ බස්වහර ය. මේ කරන කතාවට සෞන්දර්ය එක් වූ තැන නිර්මාණය වන්නා වූ එක් පැත්තක් තමයි ජන කවිය. මෙමඟින් ඔවුනොවුන්ගේ සංස්කෘතිය ද පෝෂණය ලබනවා පමණක් නොවෙයි එය අන්ය ජාතීන් අතර ද ඉමහත් ගෞරවයට පාත්ර වී අනන්යතා ගොඩනඟා ගැනීමට උත්සුක ද වනු ඇත. ජන විඥානය කරනකොට ගෙන උපත ලබන ජන කවි තුළින් ජනයාගේ බස්වහර පිළිබඳ ව තේරුම් ගැනීමට අවශ්ය උපකාරක ද සපයනු ලබනවා.
උගතුන් විසින් නිර්මාණය කරන ප්රබුද්ධ කවියට වඩා පරිසරය මත ගැටෙන දුගී ජනතාවගෙන් නිර්මාණය වන ඇතැම් කාව්ය වියත් වන්නේ කඳුළ, සිනහව, වේදනාව, සුන්දර ආකෘතිය අමරණීය කොට කවියට ගැබි කිරීම නිසා යැයි මම සිතමි. නිර්මලව, අව්යාජයෙන්, රසවත්ව ගලා එන හැඟීම් ගුවනට මුසුවන්නේ සාමූහිකත්වය ද පූර්ණ කොට ගෙන ය. තව ද වෘත්තිය ජීවිතය ද ජන කවියට පාදක කොට ගනී.
ආදිතම සිංහලයන් සීගිරියේ කුරුටු ගී ලියන්නට ඇත්තේ ගැමි වහර මනා කොට දැන ගෙන යැයි සිතෙන්නේ එකී කවියේ ඇති විදග්ධ බව නිසාවෙනි. සීගිරියෙ ද ඇත්තේ ජන කවියයි. ජන කවිය විවිධ තැන්වල එක එක ස්වරූප වලින් සිටිනවා. ඒ විතරක් ඇයි ජන කවියේ ශබ්ද මාදුර්යද එම අවස්ථාවට උචිත බවක් ද පෙන්නුම් කරනවා. දුෂ්කර කාර්යයක් වුවත් පහසු වෙන්නේ ඒක නිසානේ.
“හදවත කියනවා කවියට පණ දෙන්න
දිව මගෙ කියනවා මුමුණා ගෙන ඉන්න
මම දැන් කියනවා කවුරුත් අහ ගන්න
ගෙවිලිය ඉඹිනවා මගෙ හඳ මෝරන්න”
කවිය ආ මඟ හරි සුන්දරයි. මම කවදත් ජන කවියට ආදරෙයි. ඒ මගේ මුතුන් මිත්තන්ගේ හඬයි. ජන කවිය සමඟ ජීවත් වන විට මට හැගෙන්නේ “මම ඔවුන් සමඟ ජීවත් වෙනවා” යන්නයි. තනිව යන ගමන ශක්තිමත් ව ඉදිරියට යන බව මට හැගෙන්නේත් ඒ නිසා වෙන්න ඇති.
පැල් කවි
ලස්සන හිමවතේ මා වී . . . . . . . . . . පැසෙන්නේ
දුක්දෙන අලි ඇතුන් පන්නා . . . . . . . . හරින්නේ
රැක්මෙන දෙවියනේ වෙලෙ බත් . . . . .බුදින්නේ
දුප්පත් කම නිසයි මම පැල් . . . . . . . . .රකින්නේ
හිරු දෙවියන් ගිරි මුදුනින් වඩින . . . . . . . . තුරා
සඳ දෙවියන් තරු අතරින් වඩින . . . . . . . . තුරා
සැම දෙවියන් සිව් හෙළයෙන් වඩින . . . . . තුරා
සිව්පද කියමු රට ඉසුරෙන් පිරෙන . . . . . . . තුරා
දුම්බර කෙතේ වැට බැඳලා රැකුම් . . . . . . . . .බැලුම්
මහවැලි ගඟේ දිය බඳලා කෙතට . . . . . . . . . ගිලුම්
බොලඳ ලියන් කර ඔසවා බලන . . . . . . . . . බැලුම්
තුන්පත් රටාවයි දුම්බර කෙතේ . . . . . . . .නෙලුම්
කල්බලා නොවෙද ගොවිතැන් . . . . . . . . කරන්නේ
මල්වරා නොවේද කිරිවැද . . . . . . . . . . පැසෙන්නේ
සෙනසුර නොවෙද වැහිපල . . . . . . . . . . .නුදුන්නේ
ලොව්තුරා බුදුන් කවදද . . . . . . . . . . . . . දකින්නේ
කැලේ කපා වැට බැන්දා කැත්ත . . . . . . . . දනී
කුඹුර පුරා දිය බැන්දා කුඹුර . . . . . . . . . . . .දනී
සීත කකා පැල් ලැග්ගා පැදුර . . . . . . . . . . . දනී
මෙදා පැලේ වී අඩුවා අටුව . . . . . . . . . . . . .දනී
රෑනෙන් රෑන උඩ ඉගිලෙන . . . . . . . . . . . කුරුල්ලනේ
බානෙන් බාන ගල් ගැසුවත් . . . . . . . . . . නොයන්නේ
පුංචි කටින් කුරු වී ඇට . . . . . . . . . . . . . . . .තලන්නේ
මෙදා යලේ ණය නොකරන් . . . . . . . . . . කුරුල්ලනේ
ඉරු දෙවියන් ඉර මුදුනින් වඩින . . . . . . . . . . . . . තුරා
සඳ දෙවියන් සඳ ගිරගින් වඩින . . . . . . . . . . . . . . තුරා
ගණ දෙවියන් ගණ අඳුරින් වඩින . . . . . . . . . . . . .තුරා
සිව්පද කියමු අපි ඉරුගල තිබෙන . . . . . . . . . . . . .තුරා
පනාමුරේ ඇත් රංචුව ලං . . . . . . . . . . . . .වෙනවා
විහ මිතුරේ වී අමුණම . . . . .. . . . . . . . වනසනවා
කිරි අප්පුට බිත්තර වී ණය . . . . . . . . . . .වෙනවා
මෙදා පොටෙත් අලියා මට බැට . . . . . . . දෙනවා
වෙලක මහිම බල මා වී . . . . . . . . . . . .පැසීලා
පැලක මහිම බල බට කොල . . . . . .සොයාලා
මලක මහිම බල අතු අග . . . . . . . . . . .පිපීලා
ලියක මහිම බල ගෝමර . . . . . . . . . . ඉසීලා
වෙල හොඳ මොකද යල මහ පාළු වේ . . . . . . . . . නම්
පැල හොඳ මොකද පොද වැස්සට තෙමේ . . . . . . .නම්
මල හොඳ මොකද අතු අග පරව යේ . . . . . . .. . . .නම්
ලිය හොඳ මොකද ඉසි ගෝමර මැකේ . . . . . . .. . නම්
පැල් පොත්තක් යට ඉඳ රොටියක් . . . . . . .. . . . . .උයාලා
පොල් නැති රටේ පුළුටක් සමඟින් . . . . . . . . . . . . . කාලා
කල් ගිය රෙදි වැරලි ඉණවට . . . . . . . . . . . . . . . .දවටාලා
පැල් කවි කියමි මම මේ පැලට . . . . . . . . .. . . . . . . වෙලා
පෙර කාලේ කරපු අකුසල් වල . . . . . . . . .. . . . .අපලා
මම කාලේ විඳිමු දුක් පැල් වලට . . . . . . . . . .. . . .වෙලා
රජ කාලේ සිටන් පුරුදුයි පැල් . . . . . . . . . . . . . . ලැගලා
ලොකු රාළේ කියන් පැල් කවි . . . . . . . . . . . . තෝරාලා
නුග පත් නුග අරළු නුග බෝ . . . . . . . . . . . . .රජුන්ටයි
එම පත් දෙවි වසන සක් දෙවි . . . . . . . . . . . . රජුන්ටයි
මිහිකත් අනග යුදයෙන් කඩු . . . . . . . . . . . . දිනන්ටයි
වැඳ ගත්තෙමි සරණ පැල් කවි . . . . . . . . . . .කියන්ටයි
ඉර වර වර ඉර වර වර . . . . . . . . . . . .. . වළල්ලා
සඳ අර වර ඉර වර වර . . . . . . . . . . . . . වළල්ලා
පෑදී දියට බොර දියරක් . . . . . . . . . .. . .වළල්ලා
පැල් කවි කියන අය කවුරුත් . . . . . . . වරෙල්ලා
කිරල හිඹුටු වැල් කුඹුරේ . . . . . . . . . . . පැලේයා
කිරල ගඳට එයි ඌරෝ . . . . . . . . . . . . .රැලේයා
කතා නොකර නැගපන් ගොයි . . . . . . .පැලේයා
කතා කලොත් ඇදගෙන යයි . . . . . . . .කැලේයා