ජෛව ලෝකය දෙවන කොටස
ආකියා අධිරාජධානිය
මෙම රාජධානියට අයත් වන්නේ ප්‍රාග් න්‍යෂ්ටික ජීවීන් ය. එනම් සංවිධානය වූ න්‍යෂ්ටියක් නොමැති ජීවීන් ය . මොවුන් ආර්ථික පරිසර වල ජීවත් වේ . එනම් ගිනිකඳු කාන්තාර හිමකඳු උණු දිය උල්පත් සාගර පතුල ලබන බිම් ආදී වෙනත් ජීවීන් ජීවත් නොවන පරිසර වල ජීවත් වේ . බොහෝ විට ප්‍රතිජීවක වලට සංවේදී නොවන බැවින් ප්‍රතිජීවක වලින් විනාශ කළ නොහැකියි .
උදාහරණ - methanogens
halophiles
බැක්ටීරියා අධිරාජධානිය
ආවේණික ලක්ෂණ
- ප්‍රාග් න්‍යෂ්ටික ජීවීන් ය. සංවිධානය වූ න්‍යෂ්ටියක් නොමැත.
- අන්වීක්ෂීය ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ය.
- ඒක සෛල ක වේ .
- හැඩය අනුව මේවා වර්ග තුනකි.ඒවා නම් ගෝලාකාර, දණ්ඩාකාර, හා සර්පිලාකාර යි .
- විවිධ පෝෂණ ක්‍රම දරයි.
- ජෛවගෝලයේ සෑම පරිසරයකම පාහේ පුලුල් ලෙස ව්‍යාප්ත වී ඇත.
- ප්‍රතිජීවක වලට සංවේදී, එම නිසා ප්‍රතිජීවක මඟින් විනාශ කළ හැක.
- බැක්ටීරියා සයනොබැක්ටීරියා වැනි ජීවීන් මෙම ආදි රාජධානියට ඇතුළත් වේ.
- සයනොබැක්ටීරියා සියලුම දෙනා ප්‍රභාසංස්ලේෂණය සිදු කරයි.
- බැක්ටීරියා නිසා ඇතිවන මිනිස් රෝග - ගලපටලය, නිව්මෝනියාව, කපිටගැස්මක්කල් කැස්ස, අතීසාරය, කොළරාව, උණසන්නිපාතය, ආහාර විෂවීම, .
- ආහාර නරක් කිරීමට ද බැක්ටීරියා දායක වේ .
- මුදවාපු කිරි යෝගට් චීස් නිෂ්පාදනය කිරීමට බැක්ටීරියා දායක වීම, පොල් ලෙලි වලින් කෙඳි ලබා ගැනීම, වායුගෝලීය නයිට්‍රජන් තිර කිරීම , මල දේහ හා ද්‍රව්‍ය වියෝජනය කිරීම බැක්ටීරියාවන් ගෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජන වේ.
ඉයුකැරියා අධිරාජධානිය
මෙම අධි රාජධානියට සූ න්‍යෂ්ටික ජීවීන් අයත් වේ .එනම් සංවිධානය වූ න්‍යෂ්ටියක් සහිත සෛල පවතින ජීවීන් මෙම අධි රාජධානියට අයත් වේ. මොවුන් විවිධ පරිසර තත්ත්ව යටතේ ජීවත් ජීවත් වීමේ හැකියාව ඇති ජීවීන් වේ.තවද මොවුන් ප්‍රතිජීවක වලට සංවේදී නොවන අතර එම නිසා ප්‍රතිජීවක මගින් මගින් විනාශ කළ නොහැක .
මෙම අධි රාජධානියට අයත් රාජධානි හතරක් ඇත.
ඒවා නම් ,
- ප්‍රොටිස්ටා රාජධානිය (kingdom protista )
- දිලිර රාජධානිය /ෆන්ගයි රාජධානිය ( kingdom fungi )
- ප්ලාන්ටේ රාජධානිය (kindom plantae)
- ඇනිමාලියා රාජධානිය ( kingdom animalia)
ප්‍රොටිස්ටා රාජධානිය
ආවේණික ලක්ෂණ
- සංවිධානය වූ න්‍යෂ්ටියක් සහිත සෛල සැකැස්මක් ඇත
- අන්වීක්ෂීය හෝ මහේක්ෂීය වේ
- ඒක සෛලික, ගණා වාසී , හෝ බහුසෛලික වේ .
- විවිධ පෝෂණ ක්‍රම පෙන්වයි. බොහෝ ප්‍රභාසංස්ලේෂක වේ. ඇතැම් විශේෂ විෂමපෝෂී වේ.
- ඇතැම් ප්‍රොටිස්ටා වන් විසින් මිනිසාට රෝග ඇති කරයි . උදාහරණ- ඇමීබා අතීසාරය, මැලේරියාව, නිද්‍රා උණ
- ප්‍රොටිස්ටා වන් මිනිසාට ප්‍රයෝජනවත් වේ
- ජලිජ පරිසර වල ආහාර ආහාර දාම වල ප්‍රාථමික නිෂ්පාදකයන් ලෙස ඇල්ගී ක්‍රියා කිරීම
- බැක්ටීරියා රෝපණයට ගන්නා මාධ්‍ය සඳහා එගාර් නිෂ්පාදනය කිරීම
- අයිස් ක්‍රීම් නිෂ්පාදනයේ දී යොදාගන්නා alginic අම්ලය ලබා ගැනීම
මෙම රාජධානියට අයත් ඇල්ගී ඒවායේ බාහිර වර්ණය අනුව වර්ග කරයි .ඒවා නම් හරිත ඇල්ගී, රතු ඇල්ගී, දුඹුරු ඇල්ගී සහ රන්වන් දුඹුරු ඇල්ගී .
දීලීර රාජධානිය
ආවේණික ලක්ෂණ
- සංවිධානය වූ න්‍යෂ්ටියක් සහිත සෛල දරන එනම් සූන්‍යෂ්ටික සූ න්‍යෂ්ටික සෛල සැකැස්මක් දරන ජීවීන් මෙම රාජධානියට අයත් වේ.
- සෛල බිත්තියේ ප්‍රධාන සංඝටක කයිටීන් ය .
- ක්ලෝරොෆිල් නැත.
- සියල්ලන් ම අවශෝෂක විෂම පෝෂීන් වේ .එ නම් උපස්තරය ට එන්සයිම ස්‍රාවය කොට බහිස්සෛලීය ජීර්ණයෙන් සංකීර්ණ ආහාර ජල විච්ජේදනය කරයි.පසුව ජීර්ණ ඵල අවශෝෂණය කරගනී. පෝෂණය අනුව මොවුන් මෘතෝපජීවී, පරපෝෂී, හෝ සහ සහජීවී වේ .
- බහු සෛලික මෙන්ම ඒක සෛලික දිලීර ඇත. ඒක සෛලික දිලීර සඳහා සදහා උදාහරණය ඊස්ට් .
- සංචිත ආහාර ලෙස ග්ලයිකොජන් ඇත .
- දිලීර කාබනික ද්‍රව්‍ය වියෝජනය කිරීම සඳහා විශේෂ දායකත්වයක් දක්වයි .
- දිලීර වල ප්‍රයෝජන
- ප්‍රෝටීන් පරිපූරක ආහාරයක් ලෙස යොදා ගනී .උදාහරණය හතු
- පාන් හා මධ්‍යසාර පැසීමේ පැසීම ක්‍රියාවලියට යොදා ගනී. උදාහරණ ඊස්ට්
- ප්‍රති ජීවක ඖෂධ නිෂ්පාදනයට යොදා ගනී .උදාහරණ penicillium
9.දිලීර වල අහිතකර ප්‍රතිඵල
- සතුන් හා ශාක වලට රෝග සාදයි. උදාහරණ අළුහම් සෑදීම, අර්තාපල් වල පශ්චිම අංගමාරය සෑදීම
- ආහාර නරක් වීම ට දායක වීම.
