බලශක්ති අර්බුදය සහ ඊට පිළියම් (5)
බලශක්ති අර්බුදය සහ ඊට පිළියම් (4)
(විද්‍යාව පෙළ පොත් ,විජය පුවත්පත හා අන්තර්ජාලය අැසුරෙනි)
- උදම් ශක්තිය
සූර්යාගේ හා චන්ද්‍රයාගේ උදම් ශක්තිය හේතුවෙන් සාගර මත ඇතිවන ජල මට්ටම ඉහළ යාම හා පහත බැසීම උදම් රළ ලෙස හැදින් වේ. උදම් රළ මඟින් සමුද්‍ර පතුළ ට හා ගං මෝය වල ජල ප්‍රමාණය කෙරෙහි සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. එසේ ම එමඟින් උදම් ප්‍රවාහනය යනුවෙන් හඳුන්වන දෝලන තරංග ඇති කරයි. උදම් රළ පිළිබඳ අනාවැකි පළ කිරීම වෙරළාශ්‍රිත යාත්‍රා කිරීම් සඳහා වැදගත් වේ. උස් ජල මට්ටමේදී සිය යට පවතින හා ජල මට්ටම අඩු වූ විට නිරාවරණය වන පටු වෙරළ තීරය අන්තර් "උදම් කලාපය" හෝ "පෙර වෙරළ" ලෙස හැඳින්වේ. එය සාගර උදම් මඟින් ඇතිවන වැදගත් පාරිසරික ඵලයකි.
එම ප්‍රදේශයක ඇතිවන උදම් රළෙහි ස්වභාවය තීරණය වන්නේ පෘථිවියට සාපේක්ෂව සුර්යයාගේ හා චන්ද්‍රයාගේ පිහිටීම, පෘථිවිය භ්‍රමණයේ බලපෑම හා මුහුදු පතුලේ ස්භාවය යන කරුණු වල සංයුතියෙනි. උදම් අමානය මඟින් මනින ලද මුහුදු මට්ටම කෙරෙහි සුළගේ ද දැඩි බලපෑමක් තිබිය හැක.
මෙම ක්‍රියාවලිය ඵලදායී ලෙස භාවිත කරමින් අඩු පිරිවැයක් දරා විදුලිය ජනනය කළ හැක.
- සමුද්‍ර තාප ශක්තිය
සාගර තාප ශක්තිය බවට පරිවර්තනය (OTEC) සාමාන්යයෙන් විදුලිය ස්වරූපයෙන්, තාප එන්ජින් ක්රියාත්මක හා ප්රයෝජනවත් වැඩ කටයුතු නිෂ්පාදනය කිරීමට සිසිල් ගැඹුරු සහ නොගැඹුරු උණුසුම් හෝ මතුපිට seawaters අතර උෂ්ණත්ව වෙනස භාවිතා කරයි.
- භූ තාප ශක්තිය
භූ තාපය ලෙස හඳුන්වන්නේ පොළොව අභ්‍යන්තරයේ නිපදවෙන තාපයයි. භූ තාප ශක්තිය ස්‌ථිරසාර ශක්‌ති ආකාරයක්‌ ලෙසට මේ වන විටත් නම් කර හමාරයි. මේ ශක්‌ති ප්‍රභවය පොළොව මතුපිට ස්‌ථරයන්හි සිට ඉතා ගැඹුරෙහි පවතින මැග්මා ස්‌ථරය දක්‌වා විවිධ උෂ්ණත්ව පරාසයන් තුළ විහිදී පවතිනවා.
පොළොව මතුපිට සිට අඩි 10ක්‌ පමණ දක්‌වා ගැඹුරකට සෙල්සියස්‌ අංශක 10 සිට 16 දක්‌වා විචලනය වන උෂ්ණත්වය, පොළොව මධ්‍යයට ළඟා වන විට සෙල්සියස්‌ අංශක 7200 පමණ ඉහළ අගයක්‌ ගන්නවා. මේ උණුසුම බලශක්ති නිෂ්පාදනය සඳහා කාර්යක්‌ෂ්ම ලෙස යොදාගත හොත් බලශක්ති අවශ්‍යතාවෙන් කොටසක්‌ හෝ සපුරා ගැනීම ඉතා පහසු වනු ඇති.
භූ තාපය ඕනෑ ම රටකට ලබාගත හැකි සම්පතක්‌ ලෙස හඳුන්වන්න පුළුවන්. එහෙත් පොළොව මතුපිටට ආසන්න ව උණුසුම් තාප කලාප පිහිටා නැති නම් මේ භූ තාපය ලබාගැනීම සඳහා පොළොවෙහි ඉතා ගැඹුරට කැණීම් සිදු කළ යුතු වනවා. උණු දිය උල්පත් පවතින සහ ගිනි කඳු ආශ්‍රිත ප්‍රදේශවල දී මේ භූ තාපය ලබා ගැනීම ඉතා පහසුයි.
මූලික පිරිවැය අධික වුව ද ලාභ දායී ලෙස විදුලිය ජනනය කළ හැක.
- සුළං ශක්තිය
විදුලිබලය උත්පාදන කිරීමේ විකල්ප ක‍්‍රම ලෙස ගල් අඟුරු හා තෙල් සැලකුවොත් ගල් අඟුරු ලංකාවේ නැත. තෙල් තිබේදැයි තවමත් හඳුනාගෙන නැත. එම නිසා විකල්ප විදුලි උත්පාදන ක‍්‍රමලෙස පුනර්ජනනීය බලශක්තිය පිළිබඳව අවධානය යොමුකිරීම වඩාත් ප‍්‍රතිඵලදායි වේ.
සුළං බලයෙන් විදුලිය උත්පාදනය කිරීම අපරටට ගැළපෙන සාර්ථක විකල්පයකි.
දැනට මෙගාවොට් 90 ක විදුලි ධාරිතාවක් සුළං බලයෙන් විදුලිය උත්පාදනය කරයි. මන්නාරමේ සුළංබලයෙන් විදුලිය උත්පාදනය කිරීමේ වැඩපිළිවෙලක් සකස් කරන්නට ආණ්ඩුව අවධානය යොමු කර ඇති අතර පෞද්ගලික අංශයන්ද මේ විකල්ප විදුලිබල උත්පාදනය සඳහා ආයෝජකයන් ඉදිරිපත් වී තිිබේ.
