සිංහල ගද්‍ය සාහිත්‍යය දම්පියා අටුවා ගැටපදය
සිංහල ගද්‍ය සාහිත්‍යය ඉතිහාසය අනුරාධපුර යුගය තරම් ඈතට විහිද යන්නකි. ඓතිහාසික සිංහල ගද්‍ය සාහිත්‍යය ඉතිහාසය පිළිබඳ ජීවමාන සාක්ෂි සීගිරි කුරුටු ලිපි අතරින් හමු වේ. හය වන සියවසේ සිට දහවන සියවස දක්වා, එනම් සියවස් හතරක පමණ කාලපරාසයකට මෙම සීගිරී කුරුටු ලිපි අයත් බව කියැවේ. සීගිරී කුරුටු ගී පිළිබඳ අප බොහෝ සෙයින් අසා ඇතත්, කුරුටු ලිපි පිළිබඳ අසා ඇත්තේ අල්ප වශයෙනි.සැබැවින් ම මෙම ලේඛන අතර ගද්‍ය පාඨ අල්ප වීම මෙයට හේතුවයි. මෙම ලිපිය තුළ අපගේ අවධානය යොමුවන්නේ සිංහල ගද්‍ය සාහිත්‍ය ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී කෘතියක් වූ දම්පියා අටුවා ගැටපදය පිළිබඳ ව ය.
දම්පියා අටුවා ගැටපදය වනාහී දැනට හමු ව ඇති පැරණිතම සිංහල කෘතියයි. පාලි ධම්මපදට්ඨ කථාවන්ට ලියූ අර්ථ විවරණයක් වූ මෙම කෘතිය අනුරාධපුර යුගයට අයත් ය. "දෙබිස වැජා අබා සලමෙවන්" නම් රජෙකු විසින් මෙම කෘතිය කරවූ බව කියැවේ. ඉන් අරුත් ගැන්වෙන්නේ දෙවරක් අභිෂේක ලද අබා සලමෙවන් කසුප් රජු හෙවත් පස්වන කාශ්‍යප රජු පිළිබඳ ව ය. කොටහේනේ පඥ්ඥාකිත්ති හිමියන් හා ඩී.බී. ජයතිලක මහතා ( මෙතුමා දම්පියා අටුවා ගැටපදය සංශෝධනය කොට පළ කර ඇත.) පෙන්වා දෙන පරිදි මෙම කෘතිය දහවැනි සියවසට අයත් ය. මෙම කෘතිය දම්පියා අටුවා ගැටපදය ලෙස අද අප හැඳින්වුව නමුත් කතුවරයා එහි නම එසේ දක්වා නොමැත. එම පොතෙහි සඳහන් වන්නේ මෙය සන්න පොතක් වශයෙනි. පස්වන කාශ්‍යප රජුට සමකාලීන අභිලේඛනයක් බව පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක මඟින් තහවුරු වී ඇති අභයගිරි සෙල්ලිපිය මෙම කෘතියේ කතෘත්වය තහවුරු කරවන්නකි. යට කී ශිලා ලිපියෙහි අක්ෂර වින්‍යාසය හා භාෂා භාවිතය, අපගේ අවධානයට ලක්වන 'දම්පියා අටුවා ගැටපදයේ' භාෂා ව්‍යවහාරයට බෙහෙවින් සමානකම් දක්වයි. මහාවංසය තුළ ද පස්වන කසුප් රජු බහුශැතයෙකු බව දක්වා තිබීමෙන් මෙම කෘතිය එතුමාගේ ම නිර්මාණයක් බව තහවුරු වේ.
කෘතියේ මුඛ්‍ය අරමුණ ධම්මපදට්ඨ කතාවේ අර්ථ විග්‍රහ කිරීම නමුත්, සාහිත්‍යයමය හා භාෂාමය ප්‍රවේශයකින් මෙම කෘතිය විවරණයට බඳුන් කළහොත් එහි වටිනාකම මුඛ්‍ය අරමුණ ඉක්මවා යන්නේ ය. සිංහල භාෂාවේ විකාශනය හා සමකාලීන භාෂා සැකැස්ම පිළිබඳ සුඛාවබෝධය කරගනු පිණිස දම්පියා අටුවා ගැටපදය ඉවහල් වනු ඇත. එනයින් බලන කල, දම්පියා අටුවා ගැටපදය ඓතිහාසික අධ්‍යයනයන්ට ඉඩහසර සලසන්නක් බව කිවතොත් එහි ද වරදක් නැත. පාලි හා සංස්කෘත භාෂාවලින් ගත් තත්සම පද කෘතිය තුළ භාවිතා වුව ද, පශ්චාත් කාලීන ගද්‍ය කෘතිවලට සාපේක්ෂ ව මෙහි සංස්කෘත තත්සම පද භාවිතය අවම බව පැවසිය හැක. කතා විලාසයෙන් හෝ අන් රසවින්දනාත්මක ස්වරූපයෙන් ලියවී නොමැති හෙයින් මෙය එකදිගට කියවා රසවිඳිය හැක්කක් නොවේ. එහෙත් සිංහල භාෂාවේ පරිණාමය පිළිබඳ සොයා යන්නෙකුට දම්පියා අටුවා ගැටපදයෙන් ලැබෙන අනුබලය නම් සුළුපටු වූවක් නොවේ. කෘතියේ අන්තර්ගතය විමසා බැලීමේදී පෙනී යන්නේ, අර්ථ විවරණය පිණිස කර්තෘවරයා එක ම ක්‍රමවේදයක් භාවිත නොකළ බවයි. ඇතැම් පද දීර්ඝ පරිද්දෙන් ද, ඇතැම් පද සංක්ෂිප්ත වශයෙන් ද විග්‍රහ කර ඇත. ඇතැම් තැනෙක පාලි වචනවලට සිංහල අරුත් සපයා ඇති අතර, තවත් තැනක පාලි වචනවලට පාලියෙන් ම අරුත් සපයා ඇත. ඇතැම් තැනෙක පාලි හා සිංහල යන භාෂා ද්විත්ව ම යොදා ගෙන මිශ්‍ර භාෂාවකින් අරුත් සපයා ඇත. වර්තමාන ව්‍යවහාරයේ එන 'ද' කාරය වෙනුවට 'ජ' කාරය භාවිත කර ඇති අතර, 'ච' කාරය වෙනුවට ද 'ජ' කාරය භාවිතා කොට ඇත.
ග්‍රන්ථකරණය සඳහා භාවිත කළ බහුවිධ අර්ථ දැක්වීම් ක්‍රමවේදය, ග්‍රන්ථකරුගේ භාෂා ඤාණය සමඟ සමමිශ්‍ර වීමෙන් දම්පියා අටුවා ගැටපදයේ ශ්‍රේෂ්ඨත්වය ඉස්මතු වන්නේ ය.
