රුසියාවේ ආර්ථික ඉතිහාසය

ලෝකයේ ආර්ථික වශයෙන් බලවත් රටවල් අතර රුසියාවට හිමිවන්නේ ප්‍රමුඛස්ථානයකි. රුසියාව එසේ බලවත් ආර්ථිකයකට හිමිකම් කියනු ලැබුවේ අතීතයේ පටන් විවිධ යුගවලදී නේක අභියෝග රැසකට මුහුණ දෙමිනි.රුසියාවේ ආර්ථික තත්ත්වය දියුණු වීම උදෙසා බලපාන ලද කරුණු කාරණා පිළිබඳව මෙම ලිපියෙන් විමසා බලමු. 

1. වැඩවසම් රුසියාව

2. රුසියාවේ කෘෂිකර්මය

3. රුසියාවේ කාර්මික සංවර්ධනය

4. රුසියාවේ දුම්රිය මාර්ග සංවර්ධනය

5. රුසියාවේ තීරු බදු ප්‍රතිපත්තිය

6. රුසියාවේ ජනග්හන ප්‍රතිපත්ති

7. රුසියානු වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරය

වැඩවසම් රුසියාව

රුසියානු ආර්ථික ඉතිහාසය ආරම්භ වනුයේ 15 වන සියවසේ සිදු වූ ටාටර් ආක්‍රමණයෙන් පසුව ය. ටාටර් ආක්‍රමණයෙන් පසු රුසියාව තුල ඒකාධිපති පාලනයක් හටගන්නා අතර එය කෘෂිකර්මය මත පදනම් වූ එකක විය.මෙහිදී කෘෂි කටයුතු රදලයන් විසින් පාලනය කල අතර ගොවීන් විසින් වගා කටයුතු සිදු කරනු ලැබීය.නමුත් රටේ ඉඩම් සියල්ල අයිති වූයේ රජු හටය.රුසියාවෙ ගොවීන් කොටස් දෙකක වගාකටයුතු වල නිරත වනු දැක ගත හැකි විය.

1. වොචිනල්වරු

    ඉඩම් සඳහා පාරම්පරික අයිතිය ඇති ගොවීන් වේ.

2. කොලොප්ස්වරු 

    ටාටර් ආක්‍රමණය මගින් අල්ලා ගත් සිරකරුවන් මේ ගණයට අයත් වූ අතර ඔවුන්ට ඉඩම් හිවි නොවූ අතර රදලුන්ගේ  ඉඩම් වල සේවය කල වහලුන් බවට පත්විය.

එසේම රුසියාව තුල කෘෂිකාර්මික කටයුතු සිදු කරනු ලබන ඉඩම් වර්ග කීපයක්   දැකගත හැකිය.

1. කුමාරවරු සතු ඉඩම්

2. වොචිනල්වරු සතු ඉඩම් 

3. මුඩු ඉඩම්

16/17වන සියවස්වල යුරෝපාකරය තුල මධ්‍යම පාන්තිකයන්ගේ බිහිවීමක් සිදු වුවද රුසියාවෙ එසේ නොවූ අතර රදල පන්තියේ නැගීඒමක් දැක ගත හැකි විය.එසේ රදල පන්තියේ නැගී ඒමත් සම්ග ඔවුන් යටතේ වැඩ කල වහලුන් විසින් කැරලි සංවිධානය කරන්නට විය.මෙයට හොද ම නිදසුන වන්නේ 1773 සිදු වූ ගොවි කැරැල්ලයි.මින් පසු උකාසේ නම් නව නීතියක් හදුන්වා දෙමින් ප්‍රවේණිදාසයන් හට වන්දි ගෙවා නිදහස් වීමට අවස්ථාවක් සලසා දෙන ලදි.නමුත් එසේ ලබාගත්  නිදහස පූර්ණ නිදහසක් නොවී ය. ඒ හේතුව නිසා බොහෝ දෙනා දුගී බවින් පීඩා විදිනු ලැබීය. පසුකාලීනව රුසියාවේ වැඩවසම් ක්‍රමය බිද වැටුණි. එයට පහත කරුණු හේතු විය.

1.ප්‍රංශ විප්ලවය

2.ගොවීන්ට ඉඩම් ලබාදීම

3.වන්දි ලබා දීම

4.ක්‍රිමියානු යුද්ධය

5.මීර් සංවිධානයේ බලතල අඩු කිරීම

කෘෂිකාර්මික සංවර්ධනය

 රුසියාව තුල පැවතියේ ගතානුගතික කෘෂි ක්‍රමයකි.එහි දී විවට කෙත් ක්‍රමය හා තුන් කෙත් ක්‍රමය භාවිත කරන ලදි.රුසියාව තුල කෘෂිකාර්මික අංශයේ දියුණුව 

වර්ධනය වීමට පටන්ගනු ලැබුයේ 1861 වසරෙන් පසුවය. ඊට හේතුව වූයේ වැඩවසම් ක්‍රමය බිද වැටීමත් කුලැක් නම් ගොවි පන්තිය බිහිවීමයි.මේ යුගයේ කාර්මික සංවර්ධනයත් සමඟ නව යන්ත්‍රෝපකරණ භාවිත කිරීමට රුසියාව පෙළඹන ලදි. කපු කර්මාන්තය, තිරිඟු නිෂ්පාදනය රුසියාවේ එසේ බිහිවූ ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන විය. නමුත් 1917 රුසියානු විප්ලවයෙන් පසු මෙරටආර්ථිකය වෙනස් වීම  නිසා කෘෂිකාර්මික අංශයේද වෙනස්වීම් සිදු විය.

1917-1921 කාලවකවානුව තුල දී යුද කොමියුනිස්ට්වාදය නිසා රටවල් සමග යුද්ධ කිරීමට රුසියාවට සිදු විය.සෙබලුන්ට ආහාර ලබාදීමට සිදු විය. මෙනිසා රජය ගොවීන්ගේ අතිරික්ත නිපයුම ලබාගන්නා ලදි. මෙයට ගොවීන් විරුද්ධ වීම නිසා 1917 රුසියානු විප්ලවය ඇති විය.එසේම 1920 ආර්ථික පර්හානිය නිසා උද්ධමනය ඉහලයාම ,මුදලේ අගය අවම වීම නිසා කොමියුනිස්ට්වාදී ප්‍රතිපත්ති වෙනස් කොට ධනවාදී අර්ථක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට රුසියාව කටයුතු කරන ලදි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සිය නිෂ්පාදන අතිරික්තය විකිණූ කුලැක්වරු ධනපති පංතියක් ලෙස රුසියාව තුල නැගී එනු දැකගත හැකිවිය. නමුත් 1927දී ධනවාදී ප්‍රතිපත්ති සඳහා විරෝධතා ගොඩ නැගුණු හෙයින් සැලසුම්සහගත ආර්ථික ක්‍රමයක් රුසියාව තුළ ක්‍රියාත්මක කරන ලදි.

1. ප්‍රථම සංවර්ධන සැලැස්ම

2. දෙවන සංවර්ධන සැලැස්ම 

3. තෙවන සංවර්ධන සැලැස්ම

පලමු සැලැස්මේ දී කුලැක්වරු වහලුන් ලෙසයොදා ගනිමින් සමූහ ගොවිපලවල් ලක්ෂ 20ක් ක්‍රියාත්මක කළ ද රජ බදු අය කිරීම හා ගොවිපල පාලකයන්ගේ වම දැනුම නිසා එය බිඳවැටීමකට ලක් විය. දෙවන සැලසුමේදී ආහාර නිපදවීම ඉහල නැංවීමට රජය යන්ත්‍රෝපකරණ ලබාදෙන ලදි. තෙවන සැලසුමේදී රජයේ ගොවිපල හා සාමුහික ගොවිපල ලෙස ගොවිපල ක්‍රමයන්  දෙකක්  ක්‍රියාත්මක කරමින් කෘෂිකාර්මික අංශය ඉහල නැංවීමට කටයුතු කරන ලදි. 

රුසියාවේ කාර්මික සංවර්ධනය 

රුසියාව 19වන සියවස වන විට යුරෝපයේ රටවල් මෙන් කාර්මික ස්ංවර්ධනය අත් කරගත නොහැකි වූයේ වැඩවස්ම් ක්‍රමය පැවතීමත් කර්මාන්තවලට අවශ්‍ය පහසුකම් නොතිබීමත් ඒ සඳහා ව්‍යවසායකයන් ඉදිරිපත් නොවීමත් නිසාය.පීටර් රාජ්‍ය සමයේ දී වීදුරු,වූල්,සිල්ක් කර්මාන්ත දියුණු වුවද කාර්මිකසංවර්ධනයක් ඇති නොවීය. නමුත් 1860න් පසු රුසියාවේ කාර්මික දියුණුව උදෙසා විවිධ හේතු බලපාන ලදි.

1. විදේශ ආයෝජකයන් පැමිණීම

2. ප්‍රවේණිදාස විමුක්තිය

3. දුම්රිය මාර්ග සංවර්ධනය

4. බැංකු ණය ලබාදීම

5. ප්‍රංශ සමාගම් රුසියාව තුල පෙට්‍රෝලියම් නිෂ්පාදනයට ආයෝජන කිරීම

6. පිටරටින් අමුද්‍රව්‍ය ගෙන ඒමේදී අධික තීරු බදු අය කිරීම

ඉහත හේතු නිසා කපු, දව,සීනි,පෙට්‍රෝලියම් කර්මාන්ත දියුණු විය. රුසියාව තුල රජයේ ආධාර ලද කර්මාන්ත හා ආධාර නොලද කර්මාන්ත පවති අතර ඒවා සංවර්ධනයට විවිධ ව්ංවර්ධන සැලසුම්ක්‍රියාත්මක කරන ලදි. ගල් අඟුරු,වානේ කර්මාන්ත දියුණු කරන ලද අතර පසුකාලීනව කාර්මික භාණ්ඩ නිපදවීම 50% වැඩිකරන ලදි. එසේම යුධ උපකරණ නිපදවීමට ද කටයුතු කරන ලදි.

ජනගහන ප්‍රතිපත්තිය 

රටේ උපත් සිදු වීම ඉහල නංවා මරණ අනුපාතිකය අවම කිරීම උදෙසා රුසියාව පියවර ගන්නා ලදි.එසේම සෞඛ්‍ය පහසුකම් ඉහළ නංවාලීමට කටයුතුකරන ලදි.එසේම උපත් පාලන අවලංගු කිරීම න් සා ජනගහනය වැඩි විය. තවද දේශය පිලිබඳ වන ජාතිඅ උරාගී හැඟීම් නිසා රටේ දියුණුවට ,ආරක්ෂාවට ජනතාව අවශ්‍ය බව යන හැගීම මත ජනගහනය වර්ධනයට විය.

දුම්රිය මාර්ග සංවර්ධනය

රුසියානු ආර්ථික වර්ධනයට දුම්රිය මාර්ග ඉදිකිරීමෙන් විශාල බලපෑමක් සිදු විය.එමගින් රටේ අභ්‍යන්තර දුරස්ථබව අවම වූ අතර 1836 දී ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් නගරයේ සිට සර්නසෝව් දක්වා ප්‍රථම දුම්රිය මග ඉදිවන ලදි. මෙරට දුම්රිය මාර්ගය සංවර්ධනයට රජය පෞද්ගලික අංශ සේම විදේශ අංශ පවා මැදිහත් විය. වඩවස්ම් යුගයේදී දුම්රිය ලාබදායී ව්‍යාපාර්‍යක් නොවූ අතර රුස්‍යාවෙ මුදල ඇමති ලෙස පසුකලෙක පත්වූ ඕවිට් ආදිපාදවරයා විසින් දුම්රිය රාජ්‍යපාලනයට යටත් කොට ඉන් ලාබ ලබාගැනීම උදෙසා කටයුතු කරන ලදි.

තීරු බදු ප්‍රතිපත්ති

රුසියාවෙ තීරු බදු ප්‍රතිපත්තිය රජ සමයෙ  පටන් පැවතිය ද  එය ක්‍රමවත් වූයේ කාර්මික විප්ලවයෙන් පසුව ය. ආරක්ෂණවාදී තීරු බදු ක්‍රියාත්මක කරමින්  දේශිය කර්මාන්ත ආරක්ෂ කරගැනීම එසේම අධික ලෙස තීරු බදු පනවා රජයේ ආදායම් ඉහළ නැංවීමට කටයුතු කරන ලදි. එලෙස අධික තීරු බදු අය කරන ලද්දේ විදේශ විනිමය ශක්තිමත් කර විදේශ ණය පහසු කර ගැනීමටය.

රුසියානු වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරය 

මෙය 1875න් පසු රුසියාව තුළ ආරම්භ විය. ඊට හේතු වූයේ එතෙක් රුසියාවෙ කාර්මික සංවර්ධනය 1870න් පසු ආරම්භ වීම නිසාය. මෙසේ බිහිවූ වෘත්තීය සමිති අතර රුසියන් කම්කරු සංගමය, රුසියානු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු සංගමය ,ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු පක්ෂය යනාදිය ඉතා වැදගත් කාර්‍යයක් රුසියාව තුල ඉටු කරන ලදි.මෙම සංගම් මගින් කම්කරුවන්ට උද්ගත වූගැටලු විසඳා ගැනිම්මට කටයුතු කරන ලද අතර පසුකාලීනව ඒවා පාලනයට රාජ්‍ය මැදිහත්වීම සිදු විය. 1898 දී ආරම්භ වූ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු පක්ෂයට වී.අයි.ලෙනින්  නායකත්වය දුන් අතර  පසුකාලීන ව එය බෝල්ෂෙවික් හා මෙන්ෂේවික් ලෙස පක්ෂ දෙකකට බෙදෙන ලදි.

මේ අයුරින් ක්‍රමක්‍රමයෙන් විවිධ හැලහැප්පීම් මධ්‍යයේ රුසියාව ඉහල ආදායම් ලබන ආර්ථික වශයෙන් ඉහල දියුණුවක් අත්කරගත් රටක් බවට වර්තමානයේ පත්වී ඇත. ලොව තුල ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රධාන ආර්ථික සමූහය වන  බ්‍රික්ස් සමූහයට පවා රුසියාව ඇතුළත් වී පවතී. 

මූලාශ්‍රය

comparative economic development and policies-Dr.G.M.Henegedara.