කාවන්තිස්ස රජතුමාගේ විචක්ෂණශීලී රාජෝපක්‍රම දුටුගැමුණු රජතුමාගේ ජයග්‍රහණයට පදනම දැමු ආකාරය
දේවානම්පියතිස්ස රජුගේ සොහොයුරු මහානාග කුමරු අරම්භ කළ මාගම රාජ්‍ය පෙළපතේ වැදගත් රජෙකු ලෙස කාවන්තිස්ස රජු සැලකිය හැකිය.ගෝඨාභය රජුට බලයට කාවන්තිස්ස රජු වන විට මාගම රාජ්‍යයට අමතරව රෝහණයේ ප්‍රාදේශීය රාජ්‍ය ගණනාවක් විය.අනුරාධපුරයේ මේ වන විට එළාර නම් ද්‍රවිඩ ආක්‍රමණිකයෙකු පාලනය කලේය. මොහුගේ බලය රෝහණයට තර්ජනයක් වු අතර මහවැලි ගගේ උතුරු ප්‍රදේශයේ ශක්තිමත් පාලනයක් ගෙන ගොස් ඇත. මහවැලි ගං ඉවුරේ රජු ශක්තිමත් බලකොටු 32ක් ඉදිකළ බව සදහන් කරයි.
මහාවංශයට අනුව එළාර රජු සතුරු මිතුරු දෙපක්ෂයටම එකලෙස සලකමින් යුක්ති සහගත සාධාරණ ගෙන ගිය බවත්, භික්ෂුන් වහන්සේලාට දාන මාන පිරිනමමින් ජනතා ප්‍රසාදය දිනාගෙන පාලන කටයුතු ගෙනගිය බවත් සදහන් කරයි. ඒ අනුව මොහු ධාර්මික පාලකයෙකු යන්න මහාවංසය පෙන්වා දෙයි. එළාර රජුගේ ධාර්මික බව නිසාම රජරට වැසියාගේ සහයෝගය ඔහුට ලැබිණි. එළාර රජුගේ හමුදාවේ හා අනෙකුත් නිළධාරීන් අතර සිංහල වැසියන් ප්‍රමාණයක් සිට ඇත. මේනිසා ඔහුව පරාජය කිරීම ඉතා දුෂ්කර කාර්යයක් බව හදුනාගෙන එයට අවශ්‍ය වටපිටාව ක්‍රමවත්ව සකස් කිරීම රජුගේ අරමුණ විය.
කාවන්තිස්ස රජු බලයට පත්වූ දින පටන්ම ශක්තිමත් රාජ්‍ය බලයකින් හා රට එක්සේසත් කිරීමේ අරමුණින් කටයුතු කර ඇත. මහාවංස කතුවරයා තම අරමුණ ථේරවාදී බුදු සමයෙ ඉතිහාසය ලිවීම නිසා කාවන්තිස්ස රජු හා බැදුණු වැදගත් සිදුවීම් ගිලිහී යාමක් හෝ නොසලකා හැරීමක් සිදුකොට ඇති බව හදුනාගත හැකිය. මෙය දුටුගැමුණු රජුගේ වීරත්වය, ජාතික ආගමික සේවාව ඉස්මතු කර දැක්වීමට ගත් උත්සාහයක් විය හැකිය.පසුකාලීනව ලියවූ රාජරත්නාවලිය, රාජාවලිය, සද්ධර්මරත්නාවලිය, රසවාහිනිය වැනි මුලාශ්‍ර කාවන්තිස්ස රජු මාගම රාජ්‍යයේ පාලනය කරමින් අනුරාධපුරයේ එළාර රජුගේ ශක්තිමත් බාවය හදුනාගෙන දුරදක්නා නුවණින් යුතුව, විචක්ෂණශීලීව කටයුතු කළ බව සදහන් කරයි.
කාවන්තිස්ස රජුගේ උපක්‍රමශීලී ක්‍රියාමාර්ග රැසක් හදුනාගත හැකිය.
*විවාහ සබදතා
*ආගමික සේවා හා අනුශාසනා
* ආර්ථික අවශ්‍යතා සපුරාලීම
*ශක්තිමත් හමුදාවක් සකස් කිරීම.
* අවි ආයුධ නිපදවීම
* යුධ උපදෙස් ලබාදෙමින් මාගම රාජ්‍ය ශක්තිමත් කිරීම.
කාවන්තිස්ස රජු මාගම රාජධානිය දේශපාලන වශයෙන් ශක්තිමත් කිරීමට ගත් ක්‍රියාමාර්ග අතර විවාහ සබදතා වැදගත් වේ. මාගම හැරුනු විට කැළණිය, ගිරිනුවර, සේරු නුවර, සෝම, ලෝන ආදී ප්‍රාදේශීය රාජ්‍ය ගණනාවක් විය. මෙම රාජ්‍ය වල බලය මාගම වටා ඒකරාශි කරගැනිම කාවන්තිස්ස රජුගේ අරමුණ විය.
කැළණිතිස්ස රජුගේ දියණිය වු "දේව්" කුමරිය අගබිසව තනතුර ලබාදුන් නිසා රජුගේ හා වැසියාගේ සහයෝගය මාගමට ලැබුණි. ගිරිනුවර වාසය කල "ගිරිඅබා" රජුට තම සොහොයුරිය වු සෝමා දේවිය විවාහ කරදීම නිසා එම රාජ්‍ය සමග සබදතා ශක්තිමත් හැකිවිය. මෙමගින් පෙණෙනුයේ දුටුගැමුණු කුමරු ඉපදිමටත් පෙර සිටම කාවන්තිස්ස රජු රට එක්සේසත් කිරීමේ අරමුණින් කටයුතු කල බවයි.
කාවන්තිස්ස රජු මුලසිටම භික්ෂුන් වහන්සේලා සමග සබදතා පැවැත්වු අතර, ඇතැම් ප්‍රදේශ මාගමට අවනත කරගැනිමට මෙම සබදතා වැදගත් විය. විශේශයෙන් නැගෙනහිර ප්‍රදේශයේ පිහිටි සේරු, සෝම, ලෝන වැනි පාලන ප්‍රදේශ අවනත කරනැගීම සදහා මෙම ප්‍රතිපත්ති වැදගත් විය. සෝමා දේවිය සිහිවිමට "සෝමාවතී" නමින් වෙහෙරක් ඉදිකළ බව ත්, සේරු නුවර බුදුන්ගේ ලලාටධාතූ තැන්පත් කොට ස්ථූපයක් ඉදිකළ බව ත් ධාතුවංශයේ මෙන්ම මහාවංශයේද සදහන් වේ. දකුණු හා නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල පැවති ආගමික ස්ථාන දියුණු කරමින් භික්ෂුන් ගේ හා ජනතාවගේ ප්‍රසාදය දිනාගැනීමට කටයුතු කර ඇත.
තම පුත් කුමරුද භික්ෂුන් ගේ අවවාද අනුශාසනා ලබාදීමට කටයුතු කර ඇත. කාවන්තිස්ස රජු ගැමුණු හා තිස්ස කුමරුන් කැදවා බත් ගුලි තුනක් කවමින් පොරොන්දු තුනක් ලබා ගත්හ. ඉන් පළමුවැන්න දෙදෙනා අතර අසමගිකමක් ඇතිනොකර ගැනීමත්, දෙවැන්න වහන්සේලා ට ගරු බුහුමන් දැක්වීම හා උන් වහන්සේලා සමග උරණ නොවී කටයුතු කිරීම හා උන්වහන්සේලාගෙ පිළිගන්නා බවත්ය. තෙවැන්න දෙමලුන් සමග යුධ නොකරන බවත් ය.
එළාර රජුගේ යුධ ශක්තිය හමුවේ කුඩා අවධියේ යුද්ධ කළහොත් කුමරුන් වෙතැයි යන චේතනාවෙන් මෙම පොරොන්දු ව ලබා ගැනීමට උත්සාහ කලා විය හැකිය. එමගින් කාවන්තිස්ස රජුගේ දූරදර්ශී, විචක්ෂණශීලී ක්‍රියාකලාපය පෙන්නුම් කරයි. නමුත් මහාවංස කතුවරයා මෙම ක්‍රියාව හා ගැමුණු කුමරු පිය රජුට, ස්ත්‍රී පළදනා එවීම තුළ කාවන්තිස්ස රජුගේ චරිතය හැල්ලුවට ලක්කර ගැමුණු කුමරු ගේ චරිතයට වීරත්වය හා ජාතිකානුරාගීත්වය ඉස්මතු කිරීමට උත්සහ ගෙන ඇත.
මුලාශ්‍ර වල සදහන් වන පරිදි කාවන්තිස්ස රජු යුද්ධයක් සදහා අවශය සේනා සිදුකොට ඇත. විවිධ ප්‍රදේශ වල දක්ෂතා ඇති දසමහා යෝධයන්ගෙන් සමන්විත චතුරාංගනි සේනාවක් සංවිධානය කලහ..
නන්දිමිත්‍ර
ගෝඨයිම්බර
සුරනිමල
වේළුසුමන
ථේරපුත්තාභය
ඵුස්සදෙව
ඵුස්සදෙව
මානාභරණ
ලභියවසභ
කංචදේව
කංචදේව
මහාසෝණ
යන සෙන්පතියන්ගෙන් හමුදාවක් ගොඩනැගුහ. දුටුගැමුණු කුමරා එළාර රජු සමග කල අවසන් සංග්‍රාමය ට 11100 ක හමුදාවක් සිටි බව වංශකතාවේ සදහන් ය. මෙම හමුදා බලය සකස් කිරිම මූලික වශයෙන් කාවන්තිස්ස රජු විසින් සිදුවිය.
යුද්ධයක් සදහා අවශ්‍ය කරන අවි ආයුධ නිශ්පාදනය හා එක්රැස් කිරීමද, කාවන්තිස්ස රජු අතින් සිදුවු මහගු සේවයකි. නොයෙක් ගම්වල කම්හල් ආරම්භ කොට කඩු, මුගුරු, දුණු, ඊතල ආදිය අවශ්‍ය තරම් නිපදවීය.
මහවැලි ගංගාවේ කච්චතිත්ත හෙවත් කසාතොට නම් ස්ථානය ආක්‍රමණිකයන්ට වැදගත් වු හෙයින් සිය අභ්‍යන්තර බිසවකගේ පුත්‍රයෙකු වු දීඝාභය කුමරු යොදවා ආරක්ෂා ව සැලසීය. මෙමගින් දේශසීමා ආරක්ෂා ව කිරීමට කාවන්තිස්ස රජු ගත් ක්‍රියාමාර්ග හදුනා ගත හැකිය.
කාවන්තිස්ස රජුගේ දූරදර්ශී බාවය විදහා දැක්වෙන අවස්ථාවක් ලෙස මාගම සහලින් කිරීමට ගත් උත්සහය හදුනා ගත හැකිය. යුද්ධ සමයකදි සොල්දාදුවන් ට හා රට වැසියාට ආහාරපාන වල අඩුවක් නොවන ලෙස මාගම ආර්ථික ය ශක්තිමත් කලහ. ඒ සදහා නැගෙනහිර ප්‍රදේශයේ දිසාවැව හෙවත් දීඝවාපී කලාපය සශ්‍රීක කරවීම සදහා " සද්ධාතිස්ස කුමරා" යෙදවූහ.
කාවන්තිස්ස රජු අනාගත දැක්මකින් කටයුතු කල නිසා දසමහා යෝධයන්ට ගැමුණු කුමරු හා තිස්ස කුමරු අතර ඇති වුවහොත් අපක්ෂපාතීව ක්‍රියාකරන ලෙස අවවාද කොට ප්‍රතිඥා ලබා ගත්හ.. එසේ භික්ෂුන් වහන්සේලා මැදිහත්ව ඔවුන් දෙදෙනා සමගි කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය..
කාවන්තිස්ස රජු එළාර යුද්ධයකට අවශ්‍ය වටපිටාව සැම අතින්ම සකස් කලහ. රජු හදිස්සියේම මියයෑම නිසා එම කාර්යය ඉටුකිරීම කුමරු ගේ වගකීම විය. ගැමුණු කුමරු ගේ යුධ ශක්තියත්, අධිෂ්ඨානය ත්, වීර ක්‍රියාවනුත් සද්ධාතිස්ස කුමරුගේ සහයෝගයත්, විහාරමහා දේවීහා භික්ෂුන් වහන්සේලා ගේ අනුශාසනා යන සියල්ලම ඒකරාශී වු තැන ගැමුණු කුමරා සේනාව යොදවා එළාර රජු පරදවා අනුරාධපුර රාජ්‍යය ලබාගෙන පළමුවරට ලංකාව එක්සේසත් රාජ්‍යයක් බවට පත් කලේය. මෙය කාවන්තිස්ස රජුගේ දූරදර්ශී බාවය හා විචක්ෂණශීලී ක්‍රියාවන්හි ප්‍රථිපලයකි.. නමුදු මහාවංස කතුවරයා, කාවන්තිස්ස රජුගේ ක්‍රියාවලිය ඇගයීමට ලක් නොකලද පසුකාලීන වල කාවන්තිස්ස රජුගේ සේවාව විශිශ්ඨ ලෙස අගය කර ඇත..
කතෘ ✍️ සදූනි නිසංසලා...
