ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය 2 (ප්‍රශ්න පත්‍රය)

ආර්ථික විද්‍යා මුලධර්ම

ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය

කාලය විනාඩි 30 යි

මුළු ලකුණු 30 යි

අරමුණ - වෙළදපොලක භාණ්ඩ මිල වෙනස් වීමකට අනුකුලව සිදුවන වෙනස්කම් සහ භාණ්ඩ ඉල්ලුම කෙරෙහි බලපාන අනෙකුත් සාධක වෙනස් වීම තුලින් ඇතිවන ප්‍රති විපාක පිළිබද න්‍යායාත්මක සහ ප්‍රයෝගික දැනුමක් ලබා දීම.

1. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය හා ඉල්ලුම් වක්‍රයක බෑවුම අතර සම්බන්ධයක් තිබේද? තිබේනම් ඒ කුමක්ද? (ලකුණු 4)

2. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය කෙරෙහි බලපාන සාධක මොනවාද? එම සාධක මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය හා සම්බන්ද වන්නේ කෙසේද? (ලකුණු 16)

3.Qd = 50-5p  Qs = -10+5p වෙළදපොල සමතුලිතය හා සමතුලිත මිලේදී මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ගණනය කරන්න. ඔබට ලැබෙනු පිළිතුරෙහි නම්‍යතාවය ගැන කුමක් කිව හැකිද? (ලකුණු 6)

4. පහත සදහන් අවස්ථා වලදී මුළු අයභාරයට කුමක් වේදැයි දක්වන්න. (ලකුණු 4)

i. අනම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල ඉහල යාම

ii. අනම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල පහල යාම

iii. නම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල ඉහල යාම

iv. නම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල පහල යාම

පිළිතුරු

1. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය හා ඉල්ලුම් වක්‍රයක බෑවුම අතර සමීප සම්බන්ධයක් තිබේ. ඉල්ලුම් වක්‍රයක බෑවුම වනුයේ ΔP/ ΔQd වේ. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ගණනය කරන සුත්‍ර දෙකෙහිම භාවිත වනුයේ ΔQd/ ΔP වේ. නම් ඉල්ලුම් වක්‍රයේ බැවුමේ පරස්පරයි.එමගින් හෙළිවනුයේ ඉල්ලුම් වක්‍රයේ බෑවුම මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවයේ එක් කොටසක් බවයි. එම නිසා ඉල්ලුම් වක්‍රයේ බෑවුම වෙනස් වන විට මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවයේ අගයද වෙනස් වේ. නිදසුනක් ලෙස ඉල්ලුම් වක්‍රයේ බෑවුම අඩු වන විට ඉල්ලුම් නම්‍යතා අගය වැඩි වේ. එමෙන්ම ඉල්ලුම් වක්‍රයේ බෑවුම වැඩි වන විට ඉල්ලුම් නම්‍යතා අගය අඩු වේ.එනම් ඉල්ලුම් වක්‍රයේ බෑවුම හා මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවයේ අගය අතර ප්‍රතිලෝම හෙවත් ඍන අගයක් ඇත.

2.
i. භාණ්ඩය සදහා පවතින ආදේශකයන් ගණන - භාණ්ඩය සදහා පවතින ආදේශකයන් ගණන වැඩිනම් නම්‍ය වන අතර භාණ්ඩය සදහා පවතින ආදේශකයන් ගණන අඩු නම් අනම්‍ය වේ.

ii. භාණ්ඩය නිර්වචනය කර ඇති ආකාරය - පුළුල් නිර්වචනයක් නම් අනම්‍ය වන අතර පටු නිර්වචනයක් නම් නම්‍ය වේ.

iii. භාණ්ඩයේ ස්වරුපය - අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩයක් නම් අනම්‍ය වන අතර සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩයක් නම් නම්‍ය වේ.

iv. භාණ්ඩයෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජන සංඛ්‍යාව - භාණ්ඩයෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජන සංඛ්‍යාව වැඩි නම් නම්‍ය වන අතර භාණ්ඩයෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජන සංඛ්‍යාව අඩු නම් අනම්‍ය වේ.

v. භාණ්ඩය සදහා පාරිභෝගික අදායමෙන් වය කරන ප්‍රතිශතය - භාණ්ඩය සදහා පාරිභෝගික අදායමෙන් වය කරන ප්‍රතිශතය වැඩි නම් නම්‍ය වන අතර අඩු නම් අනම්‍ය වේ.

vi. මිල වෙනස් වී ගත වී ඇති කාලය - මිල වෙනස් වී ගත වී ඇති කාලය වැඩිනම් නම්‍ය වන අතර මිල වෙනස් වී ගත වී ඇති කාලය අඩු නම් අනම්‍ය වේ.

vii. පාරිභෝගික පුරුදු.

viii. භාණ්ඩය මිලදී ගැනීමට නව ගැනුම් කරුවන් වෙළදපොලට පිවිසීම.

3. Qd = 50-5p Qs = -10+5p

Qd = Qs

50-5p = 10+5p

50+10 = 5p+5p

60 = 10p

60/10 = 10p/10

6 = p

P = 6 ඉල්ලුම් සමීකරණයට ආදේශ කිරීමෙන්

Qd = 50-5p

Qd = 50-5*p

Qd = 50-5*6

Qd = 50-30

Qd = 20

සමතුලිත මිල හයයි.

සමතුලිත ප්‍රමාණය විස්සයි.

Edp = ΔQd/ ΔP * P/Qd

Edp  = -5 * 6/20

Edp  = -1 *6/4

Edp  = -6/4

Edp  = -1.5

නම්‍ය ඉල්ලුමකි

4.
i. අනම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල ඉහල යාම - මුළු අයභාරය වැඩිවේ.

ii. අනම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල පහල යාම - මුළු අයභාරය අඩුවේ

iii. නම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල ඉහල යාම - මුළු අයභාරය අඩුවේ

iv. නම්‍ය ඉල්ලුමකදී මිල පහල යාම - මුළු අයභාරය වැඩිවේ

උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)

(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)