මෙම ලිපියෙන් කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ඉල්ලුම් ලේඛනයක් ලබාදුන් විට ඉල්ලුම් සමීකරණය හා ගොඩනගා ගන්නා ආකාරයයි.
පහත දී තිබෙන්නේ ඉල්ලුම් ලේඛනයකි. මෙහි ඉල්ලුම් ප්රමාණය ඒකක වලින්ද මිල රුපියල් වලින්ද දැක් වේ.
Qd | P |
1000 | 30 |
800 | 40 |
600 | 50 |
400 | 60 |
200 | 70 |
මුලින්ම අප ඉල්ලුම ලේඛනයක් ලබාදුන් විට ඒ මඟින් ඉල්ලුම් සමීකරණයක් ගොඩනගාගන්නා ආකාරය පිළිබඳව අවධානය යොමු කරමු.
පියවර 1
ඉල්ලුම් සමීකරණයේ සූත්රය මතක තබා ගත යුතු වේ. එය පහත දක්වා ඇත.
Qd = a – bp
මෙම සූත්රයේ ඇති පද වලට වෙන වෙනම තේරුම් ඇත.
Qd යනු ඉල්ලුම් ප්රමාණයයි.
a යනු මිල බිංදුවේදී පවතින ඉල්ලුම් ප්රමාණයයි.
b යනු බෑවුමයි.එය සොයා ගැනීමට නම් ඉල්ලුම් ප්රමාණයේ වෙනස මිලෙහි වෙනසින් බෙදිය යුතු වේ.
p යනු සලකා බලන භාණ්ඩයේ මිලයි.
පියවර 2
Qd = a – bp
bp අපට b ගුණ කිරීම p ලෙසද ලිවිය හැකියි. (b*p)
දැන් අප ඉල්ලුම් ලේඛනයේ දී ඇති සංඛ්යා දත්ත සූත්රයට ආදේශ කර ගනිමු.
මෙහිදී මුලින්ම ඉල්ලුම් ලේඛනයේ දී ඇති ප්රමාණයකුත් ඊට අනුරූප මිලද ආදේශ කර ගත යුතු වේ.නිදසුනක් ලෙස මා 800 ක ඉල්ලුම් ප්රමාණය හා ඊට අනුරූප මිල වන රුපියල් 40 ඉල්ලුම් සමීකරණයට ආදේශ කර ගන්නවා.
800 = a – b * 40
ඉන් පසු අප b එනම් බෑවුම සොයා ගත යුතු වෙනවා. එය සොයා ගැනීමට නම් ඉල්ලුම් ප්රමාණයේ වෙනස මිලෙහි වෙනසින් බෙදිය යුතු වේ. මෙහිදී ඉල්ලුම් ප්රමාණය 1000 සිට 800 ටත්, 800 සිට 600 ටත් අඩු වී ඇත.එම අවස්ථාවේදී මිල 30 සිට 40 ටත්, 40 සිට 50 ටත් වැඩි වී ඇත.මේ නිසා ඉල්ලුම් ප්රමාණය 200 කින් අඩු වී ගෙන යන අතරම මිල 10 කින් වැඩි වී ගෙන යයි.මේ නිසා අප ඉල්ලුම් ප්රමාණාය් වෙනස -200 ක් ලෙසද, මිලෙහි වෙනස 10 ක් ලෙසද සලකයි.
b = -200 / 10
b = -20
දැන් අප සොයා ගත් b ඉල්ලුම් සමීකරණයට ආදේශ කරමු.
800 = a – 20 * 40 (මෙහිදී මතක තබා ගත යුතු විශේෂතම කරුණ වනුයේ ඉල්ලුම් සමීකරණයේ – b ලෙස පැවතුනත් අප ගණනය කර ලබා ගන්නා b හි අගය සෑම විටම ඍණ අගයක් ගන්නා හෙයින් නැවත එය ඍණ වලින් ගුණ නොකරන බවයි. නිදසුනක් ලෙස අපට ලැබුණු b හි අගය වූයේ -20 කි.මෙය අප ඉල්ලුම් සමීකරණයට ආදේශ කරද්දී 800 = a – (-20) * 40 ලෙස ආදේශ කළහොත් එය වැරදි වේ.)
දන් අප බෑවුම සොයා ගත් නිසා සමීකරණය සුළු කර ගනිමු.
800 = a – 20 * 40
800 = a – 800
පියවර 3
මෙම පියවරයේදී අප සිදු කරනුයේ අන්තඃණඩය එනම්, මිල බිංදුවේදී පවතින ඉල්ලුම් ප්රමාණය සොයා ගැනීමයි. පියවර 2 හිදී අප අවසානයේ a පදය පමණක් ඉතිරි තර ගත් නිසා එම පදය උක්ත කිරීමෙන් මිල බිංදුවේදී පවතින ඉල්ලුම් ප්රමාණය සොයා ගත හැක.
800 = a – 800
800 + 800 = a (ඍණ සංඛ්යාවක් = ලකුණින් අනෙක් පසට යන විට ධන සංඛ්යාවක් බවට පත්වේ)
1600 = a
මෙම ඉල්ලුම් සමීකරණයේ අන්තඃණඩය 1600 කි. එනම් මිල බිංදුවේදී පවතින ඉල්ලුම් ප්රමාණය 1600 ක් වේ.
පියවර 4
මේ වන විට සියලුම වීජීය පද වල අගයන් දන්නා නිසා ඉල්ලුම් සමීකරණයට එම අගයන් ආදේශ කරමු.
Qd = a – bp
Qd = 1600 – 20p (මෙහිදී Qd හා p සදහා අගයන් ආදේශ නොකරයි. p සදහා කැමති මිලක් ආදේශ කළ විට ඊට අනුරූප ඉල්ලුම් ප්රමාණය මෙම සූත්රයෙන් ලබා ගත හැකි වේ.)
Example :
Qd = 1600 – 20p
p = 50 දී පවතින ඉල්ලුම් ප්රමාණය සොයන්න.
Qd = 1600 – 20 * P
Qd = 1600 – 20 * 50
Qd = 1600 – 1000
Qd = 600 //
මේ අනුව මිල රුපියල් 50 දී 600 ක ඒකක ඉල්ලුමක් පවතී.
එසේම යම්කිසි ඉල්ලුම් ප්රමාණයක් දී ඇති විටෙක ඊට අනුරූප මිලද සොයා ගත හැකිය.
Example :
Qd = 400 ක් වන්නේ කවර මිලකදීද?
Qd = 1600 – 20p
400 = 1600 – 20p
20p = 1600 - 400
20p = 1200
p = 60 //