මෙම ලිපියෙන් කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නේ සැපයුම් ලේඛනයක් ලබාදුන් විට සැපයුම් සමීකරණය හා ගොඩනගා ගන්නා ආකාරයයි.
පහත දී තිබෙන්නේ සැපයුම් ලේඛනයකි. මෙහි සැපයුම් ප්රමාණය ඒකක වලින්ද මිල රුපියල් වලින්ද දැක් වේ.
Qs | P |
1000 | 80 |
800 | 70 |
600 | 60 |
400 | 50 |
200 | 40 |
මුලින්ම අප සැපයුම් ලේඛනයක් ලබාදුන් විට ඒ මඟින් සැපයුම් සමීකරණයක් ගොඩනගාගන්නා ආකාරය පිළිබඳව අවධානය යොමු කරමු.
පියවර 1
සැපයුම් සමීකරණයේ සූත්රය මතක තබා ගත යුතු වේ. එය පහත දක්වා ඇත.
Qs = a + bp
මෙම සූත්රයේ ඇති පද වලට වෙන වෙනම තේරුම් ඇත.
Qs යනු සැපයුම් ප්රමාණයයි.
a යනු මිල බිංදුවේදී පවතින සැපයුම් ප්රමාණයයි.
b යනු බෑවුමයි.එය සොයා ගැනීමට නම් සැපයුම් ප්රමාණයේ වෙනස මිලෙහි වෙනසින් බෙදිය යුතු වේ.
p යනු සලකා බලන භාණ්ඩයේ මිලයි.
පියවර 2
Qs = a + bp
bp අපට b ගුණ කිරීම p ලෙසද ලිවිය හැකියි. (b*p)
දැන් අප සැපයුම් ලේඛනයේ දී ඇති සංඛ්යා දත්ත සූත්රයට ආදේශ කර ගනිමු.
මෙහිදී මුලින්ම සැපයුම් ලේඛනයේ දී ඇති ප්රමාණයකුත් ඊට අනුරූප මිලද ආදේශ කර ගත යුතු වේ. නිදසුනක් ලෙස මා 800 ක සැපයුම් ප්රමාණය හා ඊට අනුරූප මිල වන රුපියල් 70 සැපයුම් සමීකරණයට ආදේශ කර ගන්නවා.
800 = a + b * 70
ඉන් පසු අප b එනම් බෑවුම සොයා ගත යුතු වෙනවා. එය සොයා ගැනීමට නම් සැපයුම් ප්රමාණයේ වෙනස මිලෙහි වෙනසින් බෙදිය යුතු වේ. මෙහිදී සැපයුම් ප්රමාණය 1000 සිට 800 ටත්, 800 සිට 600 ටත් අඩු වී ඇත.එම අවස්ථාවේදී මිල 80 සිට 70 ටත්, 70 සිට 60 ටත් අඩු වී ඇත.මේ නිසා සැපයුම් ප්රමාණය 200 කින් අඩු වී ගෙන යන අතරම මිල ද 10 කින් අඩු වී ගෙන යයි.මේ නිසා අප සැපයුම් ප්රමාණාය් වෙනස -200 ක් ලෙසද, මිලෙහි වෙනස -10 ක් ලෙසද සලකයි.
b = -200 / -10 (ඍණ සංඛ්යාවක් ඍණ සංඛ්යාවකින්ම බෙදූ විට පිළිතුර ධන සංඛ්යාවක් වේ)
b = 20
දැන් අප සොයා ගත් b සැපයුම් සමීකරණයට ආදේශ කරමු.
800 = a + 20 * 70
දන් අප බෑවුම සොයා ගත් නිසා සමීකරණය සුළු කර ගනිමු.
800 = a + 20 * 70
800 = a + 1400
පියවර 3
මෙම පියවරයේදී අප සිදු කරනුයේ අන්තඃණඩය එනම්, මිල බිංදුවේදී පවතින සැපයුම් ප්රමාණය සොයා ගැනීමයි. පියවර 2 හිදී අප අවසානයේ a පදය පමණක් ඉතිරි තර ගත් නිසා එම පදය උක්ත කිරීමෙන් මිල බිංදුවේදී පවතින සැපයුම් ප්රමාණය සොයා ගත හැක.
800 = a + 1400
800 - 1400 = a (ධන සංඛ්යාවක් = ලකුණින් අනෙක් පසට යන විට ඍණ සංඛ්යාවක් බවට පත්වේ)
-600 = a
මෙම සැපයුම් සමීකරණයේ අන්තඃණඩය -600 කි. එනම් මිල බිංදුවේදී පවතින සැපයුම් ප්රමාණය -600 ක් වේ.
පියවර 4
මේ වන විට සියලුම වීජීය පද වල අගයන් දන්නා නිසා සැපයුම් සමීකරණයට එම අගයන් ආදේශ කරමු.
Qs = a + bp
Qs = -600 + 20p (මෙහිදී Qs හා p සදහා අගයන් ආදේශ නොකරයි. p සදහා කැමති මිලක් ආදේශ කළ විට ඊට අනුරූප සැපයුම් ප්රමාණය මෙම සූත්රයෙන් ලබා ගත හැකි වේ.)
Example :
Qs = -600 + 20p
p = 50 දී පවතින සැපයුම් ප්රමණය සොයන්න.
Qs = -600 + 20 * P
Qs = -600 + 20 * 50
Qs = -600 + 1000 (ඍණ සංඛ්යාවක් හා ධන සංඛ්යාවක් එකතු වීමේදී ධන/ඍණ සංඛ්යා වර්ග 2 න් වැඩි අගයක් පවතින සංඛ්යාවේ ලකුණ යොදා, ඉන් පසුව වැඩි සංඛ්යාවෙන් අඩු සංඛ්යාව අඩු කරන්න)
Qs = 400 //
මේ අනුව මිල රුපියල් 50 දී 400 ක ඒකක සැපයුමක් පවතී.
එසේම යම්කිසි සැපයුම් ප්රමාණයක් දී ඇති විටෙක ඊට අනුරූප මිලද සොයා ගත හැකිය.
Example :
Qs = 200 ක් වන්නේ කවර මිලකදීද?
Qs = -600 + 20p
200 = -600 + 20p
800 = 20p
40 = p //