මුදල් ඉල්ලුම
ද්‍රවශිලතාවරණය හෙවත් මුදල් ඉල්ලුම
ඉතුරුම් තැන්පතු, සුරැකුම්පත්, රන් භාණ්ඩ, ඉඩම් වැනි වත්කම් ලග තබා ගැනීමෙන් ආදායම් ඉපයිය හැකිය.ඉතුරුම් තැන්පතු හා සුරැකුම්පත් මගින් පොලි ආදායම් ජනිත වේ. රන් භාණ්ඩ වල ඉඩම් වල මිල ඉහල යාමෙන් ආදායම් ජනිත වේ. මෙවැනි ආදායම් උපයන වත්කම් ගොඩනැගීමට හැකියාව තිබියදීත් මහජනතාව වත්කම් වශයෙන් මුදල් ලග තබා ගැනීමට උනන්දුවක් දක්වයි.
මුදල්, මුදල් වශයෙන්ම ලග තබා ගැනීමට මහජනයා තුල ඇති කැමැත්ත ද්‍රවශිලතාවරණය හෙවත් මුදල් ඉල්ලුම ලෙස හැඳින්වේ.
මුදල් ලග තබා ගැනීම ආවස්ථික පිරිවැයක් දැරීමට කාර්යයකි. මුදල් ආදායම් උපයන වත්කමක මගින් ආදායම් ඉපයීමට තිබෙන අවස්තාව මේ නිසා අහිමි වේ. නමුත් ප්‍රධාන අරමුණු 3 ක් වෙනුවෙන් මහජනයා මුදල් ලග තබා ගනී
1. ගනුදෙනු චේතනාව
2. ආරක්ෂණ චේතනාව
3. සමපේක්ෂණ චේතනාව
1. ගනුදෙනු චේතනාව
දෛනිකව සිදුකල යුතු ගනුදෙනු වලට අවශ්‍ය ගෙවීම් පියවීම සඳහා මුදල් ලග තබා ගැනීම ගනුදෙනු චේතනාව මත සිදුකරන මුදල් ඉල්ලුම ලෙස හැදින්වේ.
එදිනෙදා පරිභෝජන අවශ්‍යතා සපුරාගැනීමට සෑම කෙනෙක්ම මුදල් ලග තබා ගෙන සිටි. ආහාර පාන, ඇදුම්, ගෙවල් කුලී, ප්‍රවාහන ගාස්තු, ජාල- විදුලි බෙල්පත් ගෙවීම වැනි ගෙවීම් පියවීමට මුදල් අවශ්‍ය වේ.
ආදායම් ලැබීම හා ගෙවීම් සිදුවන කාල පරිච්චේද අතර අසමානතා පවතින බැවින් එදිනෙදා පරිබෝජන ගනුදෙනු සුමට ලෙස ඉටු කිරීමේ අරමුණින් ජනතාව මුදල් ශේෂ ලග තබා ගනී. ආදායම වැඩි පුද්ගලයින් වැඩි මුදල් ප්‍රමාණයක්ද, ආදායම අඩු පුද්ගලයින් අඩු මුදල් ප්‍රමාණයක්ද ලග තබා ගන්නා බැවින් ගනුදෙනු චේතනාව සඳහා මුදල් ඉල්ලුම, මුදල් ආදායමේ අනුලෝම ශ්‍රිතයක් ලෙස සලකනු ලැබේ.
මුදල් ආදායම හැරුණු විට මිල මට්ටම, පොලි අනුපාතිකය, මුල්‍ය ක්‍රමයේ නව්‍යතාවයන් සහ වෙනත් ආයතනික සාධක ගනුදෙනු චේතනාව මත ලග තබා ගන්නා මුදල් ප්‍රමාණය තීරණය වීමට බලපානු ලැබේ.
2. ආරක්ෂණ චේතනාව
අනපේක්ෂිත අවස්ථා වලදී ප්‍රයෝජනයට ගැනීම සඳහා මුදල් ලග තබා ගැනීම ආරක්ෂණ චේතනාව මත සිදු කරන මුදල් ඉල්ලුමයි.
මිනිසුන් තම ජිවිතයේ විවිධ අවස්තාවලදී අනපේක්ෂිත තත්වයන්ට මුහුණ දේ. එවැනි අවස්ථා වලදී වියදම් දැරීම සඳහා මුදල් ලග තබා ගැනීම අවශ්‍ය වේ. හදිසි විපත්, ලෙඩ රෝග, මෝටර් රථ අලුත්වැඩියාවන්, ප්‍රියසම්භාෂණ සඳහා ආරාධනාවන් ලැබීම වැනි හදිසි තත්වයන්ට මුහුණ දීම සඳහා කිසියම් මුදල් ප්‍රමාණයක් ලග තබාගෙන සිටීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
ආදායම් ලැබීම හා ගෙවීම් කිරීම සිදුවන කාල පරිච්චේද අතර අවිනිශ්චිතතා පවතින බැවින් ජනතාව ආරක්ෂණ චේතනාවෙන් මුදල් ඉල්ලුම් කරති. ආරක්ෂණ චේතනාව මත මුදල් ඉල්ලුම, මුදල් ආදායමේ අනුලෝම ශ්‍රිතයකි.
3.සමපේක්ෂණ චේතනාව
සුරැකුම්පත්, කොටස් වැනි මුල්‍ය වත්කම් වල සිදුවන මිල වෙනස්කම් වලින් ලැබ ඉපයීමේ අපේක්ෂාවෙන් මුදල් ලග තබා ගැනීම සමපේක්ෂණ චේතනාව මත සිදුකරන මුදල් ඉල්ලුම ලෙස හැදින්වේ.
උදා, මිල අඩු වන කාලයකදී ව්‍යාපාර කොටස් මිලදීගෙන මිල වැඩි වන කාලයක දී නැවත අලෙවිකර ලැබ ලබාගැනීම සඳහා මුදල් ලග තබා ගැනීම.
එදිනෙදා ආහාර පාන මිලදී ගැනීමට, බස් වියදම් දැරීම, ලේදකදී වියදම් කිරීමට තිබෙන මුදල් බැංකුවේ තැනපත් කල නොහැකි වුවත් ලැබ චේතනාවෙන් ලග තබාගෙන සිටින මුදල් අවශ්‍යනම් බැංකුවේ තැන්පත් කල හැකිය. එබැවින් සමපෙක්ෂණ චේතනාව සඳහා බලපාන්නේ ඉතුරුම් පොලි අනුපාතිකයයි.
සමපෙක්ෂණ මුදල් ඉල්ලුම පොලි අනුපාතිකයේ ඍණ ශ්‍රිතයක් වේ.
සමපෙක්ෂණ සඳහා ලග තබා ගන්න මුදල් ශේෂ බැංකු තැන්පතුවක යෙදවීමෙන් පොලී ආදායමක් ලබාගත හැකිය. එබැවින් මුදල් ඉල්ලුම් කිරීම පිරිවැය ආවස්ථික පිරිවැයක් සහිත කාර්යයකි. පොලි අනුපාතික ඉහල යන විට මුදල් ලග තබා ගැනීමේ ආවස්ථික පිරිවැය වැඩි වන බැවින් මුදල් ලග තබා ගැනීම අඩු කරයි. පොලි අනුපාතික අඩු වන විට මිදල් ලග තබා ගැනීම වැඩි කරයි. මුදල් ලග තබා ගැනීම නිසා පැන නගින ආවස්ථික පිරිවැය පොලි අනුපාතිකය සමග ඍණ සම්බන්ධයක් හටගැනීමට එක් හේතුවක් වශයෙන් හැදින්විය හැකිය.
