ශ්‍රී ලංකාවේ අභ්‍යන්තර හා බාහිර භූගෝලීය පිහිටීම ඉතිහාසය ගොඩනැගීම කෙරෙහි බලපෑ ආකාරය

ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතිහාසය ගොඩනැගීමේදී ඈත අතීතයේ සිට වර්තමානය දක්වා භූගෝලීය පිහිටීම ප්‍රබල බලපෑම් සිදුකර ඇත. ලංකාවේ ප්‍රධාන භූගෝලීය ලක්ෂණ ලෙස,

බාහිර පිහිටීම 

* ඉන්දියාවට ආසන්නව පිහිටීම 

*ඉන්දියාවෙන් වෙන්ව පිහිටීම 

*ඉන්දියන් සාගරයේ මධ්‍යගතව පිහිටීම 

අභ්‍යන්තර පිහිටීම 

*තැනිතලා, ගංගා හා ගංගා නිම්න 

*මධ්‍යම කදුකරය 

*කලපු හා වරායන්  

        ලෙස හදුනා ගත හැකිය.

   ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රධාන දූපතකින් හා ඒ අසල පිහිටි දූපත් කිහිපයකින් යුක්තය. උත්තර අක්ශාංශ 5.55' හා 9.51' සහ දේශාංශ 79.42 ක් 81.52 අතර ඉන්දියන් සාගරයෙන් වෙන්ව පිහිටා ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ භූමි ප්‍රමාණය 65610 km2 කි. පේදුරු තුඩුවේ සිට දෙවුන්දර තුඩුවට ඇති දුර 432 km කි. කොළඹ සිට මඩකලපුව දක්වා ඇති දුර 224km කි. වෙරළ තීරය 1000km ඇති ලංකාව ස්වාභාවික වරායන් හා කලපු යුක්තය. භූ විශමතා කලාප අනූව ශ්‍රී ලංකාව වෙරළබඩ තැන්න, අඩතැන්න, මධ්‍යම කදුකරය, සබරගමු කදුවැටි හා ගල් ඔය වශයෙන් බෙදා දැක්විය හැකිය.

ඈත අතීතයේ සිටම ලංකාව හා ඉන්දියාව සම්බන්ධව පැවති අතර, මේ වන විට ඉන්දියානු අර්ධද්වීපයට දකුණින් එයින් වෙන්ව 32 km පමණ වූ පටු මුහුදු තීරයකින් ලංකාව ඇත.

    ඉන්දියන් සාගරයේ මධ්‍යගතව පිහිටීම නිසා ඈත අතීතයේ සිට පෙරදිග හා අපරදිග මුහුදු වෙළදාමේ නිරත වූ යාත්‍රා ඉන්දියන් සාගරය හරහා ගමන් කිරීමේදී ලංකාව මධ්‍යස්ථානයක්  කොට ගෙන ඇත.

          ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියන් සාගරයෙන් වෙන්ව පිහිටීම මත ඉන්දියානු අධිරාජ්‍යය ට යටත් නොවී ස්වාධීන රාජ්‍යයක් ලෙස කටයුතු කිරීමට අවස්ථාව ලැබිණි. ඉනිරතුරුව ලැබුණද ලංකාවට ආවේණික වූ සංස්කෘතියක් ගොඩනැගීමට හැකියාව ලැබුණේ වෙන්ව පිහිටීම නිසා ය.

        ලංකාව ඉන්දියාවට ආසන්නව පිහිටීම නිසා අනුරාධපුර, පො‍ළොන්න  වශයෙන් බලපෑම් එල්ලකර ඇත.ක්‍රි .පූ.6 වන සියවසේදි ඉන්දියාවේ සිට ආර්ය ජනයා ලංකාවට ගංගා නිම්න ප්‍රදේශවල බවට සාධක ඇත .

  උදා ÷ විජය කුමරු හා පිරිස ලංකාවට පැමිණිම.( අනුරාධගාම, උපතිස්සගා උරුවෙලගාම )

  *භද්දකච්චායනා කුමරිය ඇතුළු පිරිස පැමිණීම (දීඝ ගාම,රෝහණගා , මහාගාම )

     ලංකාවේ පැවති දේශීය සම්ප්‍රදාය ඉවත් කරමින් ඉන්දීය රාජාණ්ඩු සම්ප්‍රදාය අනුව මෙරට පාලන තන්ත්‍රය හා රාජාභිෂේක ක්‍රම, ගෘහ නිර්මාණ ,යුධ හමුදාව ආදී ඉන්දීය සම්ප්‍රදායට අනූව සැකසී ඇත.

   උදා÷ දේවානම්පියතිස්ස රාජාභිෂේකය සදහා අශෝක අධිරාජ්‍යයා රාජ්‍ය භාණ්ඩ එවීම.

 * අරිට්ඨ කුමරු ඇතුළු පිරිසට මෞර්යය තන්ත්‍රයට අනුව තනතුරු පිරිනැමීම.

  ඇතැම් ලාංකීය රජවරු ඉන්දීය රජ දරුවන් පාලනයේදී අනුගමනය කරනු ලැබු අර්ථ ශාස්ත්‍රය ,මානව ධර්ම ශාස්ත්‍රය වැනි ග්‍රන්ථ පරිශීලනය කොට කටයුතු ඇත.

  අභ්‍යන්තර වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන වියවුල් හෝ ගැටුම් පැවති බොහෝ  අවස්ථාවල දකුණු ඉන්දියානු  ආක්‍රමණ එල්ල වී ඇත .

උදා ÷ අසේල රජ දවස එලාර ආක්‍රමණය 

        * වලගම්බා රජ දවස ගුලහත්, භාගිය, පණයමාර, කීලය මාර, දාඨිය ඇතුළු පිරිසගේ ආක්‍රමණය 

ඇතැම් ලාංකීය රජවරු දේශපාලන බලය ලබාගැනීමට දකුණු ඉන්දීය රාජ්‍යය වල සහාය ලබාගෙන ඇත.

උදා ÷ ඉලනාග රජු ,අභයනාග රජු,I මුගලන්, මානවම් වැනි රජවරු දේශපාලන බලය ලබාගැනීම සදහා දකුණු ඉන්දීය සේනාවගේ පිහිට පැතිම.

     ඇතැම් අවස්ථාවල  ලාංකීය ප්‍රභල රජවරුන් දකුණු ඉන්දීය රාජ්‍ය වලට අභියෝග කළ අවස්ථා හදුනා ගත හැක.

උදා ÷ දෙවන සේන හා ගජබාහූ දකුණු ඉන්දියාව ආක්‍රමණය කිරීම ..( අනුරාධපුර යුගය )

  ලංකාව ඉන්දියාවට ආසන්නව පිහිටීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලැබුණු විශාලතම  දායාදය වනුයේ බුදු දහමයි.මේ තුලින් ලාංකීය රාජ්‍ය බෞද්ධ රාජ්‍ය වීම හා බුදුදහම පදනම් කොට ගත් කලාව හා සංස්කෘතියක් බිහිවීමට මග පෑදී ඇත.

උදා ÷ ගමයි පන්සලයි වැවයි දාගැබයි නිල් ගොයමයි කහ සිවුරයි 

   ඉන්දියාවේ මෞර්යය, ගුප්ත වැනි අධිරාජ්‍යය බිහිවූ අතර එහි බලපෑමට හසු නොවී වෙනම ජාතියක් වශයෙන් හා සංස්කෘතියක්  ගොඩ නගා ගැනීමට හැකි වුයේ මෙම වෙන්ව පිහිටීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය .

   ක්‍රි .ව  8 - 10 සියවස් වන විට ඉන්දීය අර්ධද්වීපයේ බුදුදහම පිරිහීමට ලක්වූ අතර, ලංකාවේ බුදුදහම  දියුණු වීමට මුල් වූයේද මෙම වෙන්ව පිහිටීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය .ඉන්දීය රාජ්‍ය වල කලා සම්ප්‍රදායයන් දියුණු වූ අතර එහි ප්‍රතිඵල ලෙස ලංකාවේ ද කලා නිර්මාණය කිරීමට පෙළඹ වූයේ වෙන්ව පිහිටීමේ සාධක පදනම් කොට ගෙනය.

  ශ්‍රී ලංකා මුහුදු මාර්ග සන්ධිස්ථානයක්ව පිහීටීම නිසා ද විවිධ බලපෑම් එල්ල වී ඇත.ක්‍රි .පූ යුගයේ පටන් ලංකාව අන්තර්ජාතික  වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයකි .මෙහිදි මහාතිත්ථ, දේව නගර, ගෝකණ්ණ, ගොඩවාය, ජම්බුකෝලපට්ටනය ආදී වරායන් ජාත්‍යන්තර කීර්තියට පත්ව ඇත.රෝමය,චීනය, පර්සියාව ,ඉතිලොසියාව, ඉන්දියාව, බුරුමය වැනි රටවල් පිළිබඳ වාර්තා තබා ඇත .මුහුදු මාර්ග සන්ධිස්ථානයක පිහිටීම නිසා අනුරාධපුර යුගයේදී ලංකාව සමෘද්ධිමත් වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත්කර ඇත.

 අභ්‍යන්තර විශමතා අනූව ලංකාව පුරා දිවයන ගංගා පද්ධති ලංකාවේ ජීවනාලය බදුය. ආර්යයන් තම මුල් ජනාවාස පිපිහිටුවාගත් ගත්තේද ගංගා ආශ්‍රිතවය 

උදා ÷ මල්වතු ඔය ~ උපතිස්සගාම 

         කලා ඔය ~ උරුවෙලගාම 

         මහවැලි ගග  ~ විජිත ගාම 

  අතීතයේ ලංකාව පාලනයේදී රුහුණු, මායා, පිහිටි ලෙස බෙදීම්  කිරීම සදහා භූ විශමතා  බලපා ඇත. ප්‍රධාන නගර නිර්මාණය වීමේදිද ගංගා ඇසුරු කොට බිහිවූ බව හැකිය. දේශසීමා වෙන් කිරීම, ආරක්ෂක කටයුතු, ගමනාගමන කටයුතු සදහාද ගංගා පදනම් කොට ගෙන ඇත. ගංගා මුහුදට වැටෙන සීමාව පදනම් කොට ගෙන ගංගා මුවදොර වල තොටුපොළ වල් හා වෙළඳ මධ්‍යස්ථාන පිහිටා ඇත.

    දිවයින වටා ගලා බසින ගංගා හරස්කොට අමුණු බැද වාරි කර්මාන්තය සිදු කොට ඇත. මෙමගින් රටේ කෘෂිකාර්මික  කටයුතු අවශ්‍ය ජල පහසුව ලබාගෙන ඇත. මෙම වැව් පදනම් කොට ගෙන වැව් ගම්මාන බිහිවූ අතර වැව් පද්ධති සම්බන්ධකොට වැව් නිර්මාණය වී ඇත.

 උදා = සුමනවාපී ගාම

 කඩහවාපිගාම 

හුන්දරී වාපිගාම

   ලංකාවේභූ විශමතා අතර  මධ්‍යම  කදුකරයේ පිහිටීම ඉතිහාසය කෙරෙහි ප්‍රබල බලපෑම් සිදුකොට ඇත .මුහුදු මට්ටමේ සිට 800 km වැඩි උසකින් රටට මැද දකුණ හා නිරිත දෙසට බරව මෙය පිහිටයි. මෙහි ගිරිදුර්ග, ජල දුර්ග, වන දුර්ග, පංකජ දුර්ග ආදියෙන් ආරක්ෂා වී පැවතීම නිසා ආපදා අවස්ථාවලදී රජුන්ට වාසස්ථාන වි පැවතුණි. විදේශ සංක්‍රමණ හා සිවිල් අරගල හමුවේ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයක් වු නිසා දේශපාලන වියවුල් පැවති කාලවලදී කදුකරයේ ආරක්ෂව පතා යාම නිසා රට තුළට පැමිණි ආක්‍රමණිකයන් ට මුළු රටම අල්ලා ගැනීම දුෂ්කර කාර්යයක් විය..

උදා = දුටුගැමුණු කුමරු මලය දේශයට පලායාම 

       * වළගම්බා රජු මධ්‍යම කදුකරයේ ආරක්ෂව පැතිම  

         * පළමු විජයබාහු රජු මුහුණ දීම සදහා ආරක්ෂක ස්ථානයක් ලෙස මධ්‍යම කදුකරය කිරීම

 * පළමු පරාක්‍රමබාහු රජු ලංකාව එක්සේසත් කිරීමට පෙර මධ්‍යම කදුකරය අල්ලා ගැනීම.

 * පෘතුගීසි ලන්දේසි ඉංග්‍රීසි පාලකයන්ට එරෙහිව කන්ද උඩරට රාජ්‍ය යුධ කටයුතු කිරීම.

*1818,1848 විමුක්ති සටන් මධ්‍යම කදුකරය මුල් කොට ගෙන ඇතිවීම ..

මධ්‍යම කදුකරයේ පැවති ස්වාභාවික ආරක්ෂාව මත රුහුණු ප්‍රදේශ ආරක්ෂා වු බව මහාවංශයේ සදහන් කොට ඇත.

  උක්ත කරුණු අනූව ලංකාවේ අභ්‍යන්තර හා බාහිර භූගෝලීය පිහිටීම ඉතිහාසය කෙරෙහි ප්‍රබල බලපෑම් සිදුකල බව හදුනාගත හැකිය..

     කතෲ ✍️ සදුනී නිසංසලා..