වී වගාව
ලෝකය කෘෂිකර්මය අතින් වී වගාවට ඉහළ තැනක් හිමිවේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධානම ආර්ථික බෝගය වශයෙන් වී වගාව සැලකිය හැකිය. ශ්‍රී ලංකාව හැරුණු කොට අනෙකුත් ආසියානු රාජ්‍යයන් වන ඉන්දියාව, චීනය, මැලේසියාව, බංග්ලාදේශය, මියන්මාරය, නේපාලය, ජපානය, ඉන්දුනීසියාව, පාකිස්තානය වැනි රටවල් වල වැඩි වශයෙන් වී වගා කෙරේ. ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරන ආකාරයට වී වගාවේ මුල් බිම වශයෙන් ඔවුන් හඳුන්වා දෙන්නේ චීනයයි.
වී වගාවට හිතකර භෞතික සාධක වශයෙන් මිලිමීටර 1600ත්, මිලිමීටර් 2000ත් අතර වර්ෂාව සහ සෙල්සියස් අංශක 21ත්, 27ත් අතර උෂ්ණත්වය වඩා වැදගත් වේ. තව ද මැටි මිශ්‍ර දියළු පසක් තිබීම ද අදාල භූමිය තැනිතලා වීම ද වී වගා කිරීමේ ප්‍රධාන සාධක බවට පත් වේ.
ආසියාවෙන් පිටත වී වගා කෙරෙන ප්‍රදේශ වශයෙන් මිසිසිපි, නයිල් නිම්න, සැක්‍රමැන්ටෝ, පෝනිම්න, ඊබ්‍රෝ වැනි ප්‍රදේශ හඳුන්වාදිය හැක. ආසියාවේ නිපදවන සහල්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ආසියානු රටවල ම ප්‍රයෝජනයට ගැනේ. එහෙත් ආසියාවෙන් පිට වගා කරන වී ලෝක වෙළඳපොළට යැවේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ සමස්ත වගා භූමියෙන් සියයට හතළිහකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් වී වගාව සඳහා යොදවා ඇත. තනි වගාවක් සඳහා වන ඉහළම ප්‍රතිශතය ද එය වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ වැඩිම භූමි ප්‍රමාණයක් හිමි වී වගා කරන දිස්ත්‍රික්කය කුරුණෑගල ය.
ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන කන්න දෙකකට වී වගා කිරීම සිදු කරනු ලබයි. එනම්,
1. අප්‍රේල් සිට සැප්තැම්බර් දක්වා වූ යල කන්නයත්,
2. ඔක්තෝම්බර් සිට මාර්තු දක්වා වන මහ කන්නයත් ය.
මෙම කන්න බෙදීම සිදු කර ඇත්තේ වර්ෂාපතනය මූලික කරගෙන ය.
ශ්‍රී ලංකාවේ වී වගාව සිදු කරන ප්‍රධාන කලාප තුනක් දක්නට හැකිය. එනම්,
1.පහතරට වියළි කලාපීය බිම්
2.පහතරට තෙත් කලාපීය බිම්
3.කදුරට බිම්
ලෙස එම කලාප තුන සටහන් වේ.
වී වගාව කඳු බෑවුම්වල හෙල්මලු ලෙස ගොඩනගා ගත හැක. ඒවා නිර්මාණය කිරීම සඳහා විශාල ශ්‍රමයක් අවශ්‍යය.
වී වගාකරන ආකාරය අනුවද ප්‍රදේශ බෙදිය හැකි ය. එනම්,
1. වර්ෂා ජලයෙන් වී වගා කරන ප්‍රදේශ.
( තෙත් කලාපයේ වගා බිම් )
2. ජල සම්පාදනයෙන් වී වගා කරන ප්‍රදේශ.
(වියළි කලාපයේ වගා බිම්)
දේශගුණය අනුව සළකා බලන කල ලංකාවේ වී වගාවට යෝග්‍ය ප්‍රධාන ප්‍රදේශය වියළි කලාපයයි. මහ කන්නයේ වී වාගව කෙරෙන්නේ ඊසාන දිග මෝසම් සුළගින් ලැඛෙන වැසි ජලයෙනි. යල කන්නයේ වී වගාව වැවි හා ඇල මාර්ගවලින් සපයන ජලයේ ආධාරයෙන් කරගෙන යයි.
වෙළඳ පොළට එවීමට පෙර වී වගා කරන ප්‍රධාන අවස්ථා තුනක් පවතී. එනම්
1. අස්වනු නෙලීම
2. සැකසීම
3. ගබඩා කිරීම
ඉතිහාසයේ දී සතුන් ලවා වී ගොවිතැනට උදව් ලබා ගත්තද වර්ථමානයේදී ට්‍රැක්ටර යොදා ගැනීම මගින් වී ගොවිතැනට අදාළ කටයුතු සුදු කර ගැනීම බහුලව දැකිය හැකි ය.
මෙරට වාරි මාර්ග පද්ධතිය නිර්මාණය වීමද ඈත අතීතයේ දී වී වගාව හා සම්බන්ධ වී ඇත. මෑත කාලීන මහවැලි යෝජනා ක්‍රම වන වික්ටෝරියා, රන්දෙනිගල, රන්ටැඹේ ආදි යෝජනා ක්‍රම මගින් රජරට වී වගාවට අවශ්‍ය ජලය ලබා දීම මූලික අරමුන කර ගෙන ඇත.
මීට අමතර ව නිරන්තරයෙන් නියඟයට මුහුණ දෙන ප්‍රදේශ වෙනුවෙන් නව වී වර්ගයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට ද කෘෂිකාර්මික අංශය උත්සාහ ගනී.
පොහොර සහනාධාරය ලබා දීම මගින් වී ගොවීන් දිරිගැන්වීමට ද රජය කටයුතු කරමින් සිටී.
වී ගොවියාට වැඩිපුර ලාභයක් ලැබෙන සේ ඉහල මිලකට රජය විසින් වී මිලදී ගැනීමත් වර්තමානයේ දී සුලබව දැකිය.
දියුණු යන්ත්‍රෝපකරණ භාවිතා නොකිරීමත්, පැරණි වගා ක්‍රම අනුගමනය කිරීම හා දියුණු වගා ක්‍රම භාවිතා නොකිරීමත්, පිටරටින් සහල් ආනයනයට කටයුතු කිරීමක් නිසා වී වගාව ඇතැම් අවස්ථා වල යම්කිසි පසුබෑමකට ලක් වී ඇත. කෙසේ වුවද ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදන ආර්ථිකය සැලකූ විට වී වගාව ට සුවිශේෂී ස්ථානයක් හිමි වී ඇත.
