ඉන්දු නිම්නයෙන් හමුවන මූර්ති
පිරිමි කවන්ධ රුව
නව දිල්ලියේ ජාතික කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කොට ඇති හරප්පාවෙන් හමු වූ රතු හුණු ගලින් නෙළන ලද අගල් 3 ½ උස් වූ මෙම පිරිමි කවන්ධ රුව ඉන්දු නිම්න වැසියන් තුළ මානව රුව නිර්මාණය පිළිබද ව දක්ෂතාව හා කුසලතාව මැනවින් පිළිබිඹු කරයි. පිරිපුන් දේහ ලක්ෂණ ස්වභාවිකත්වය හා මටසිලිටි නිමාව නිසා උසස් ශිල්පීය නිපුණතාව පැහැදිළි කරයි. මෙසපොතේමියානු කලා ශිල්පවල ආභාසය මෙම නිර්මාණ කෙරෙහි බලපා ඇතැයි සමහර විචාරකයෝ අදහහස් කරති. මෙවැනි උසස් මූර්තිමය ලක්ෂණ නිරූපිත මූර්ති මීට පෙර ඉන්දියාවේ හමු වී නොමැත.
මෙය නිරුවත් මූර්තියක් වීම තවත් හේතුවකි. පසු කාලයේ දී ජෛන ආගමේ මහා වීරගේ මූර්තිය වැනි නිරුවත් රූ දක්නට ලැබුණු අතර ඉන් පසු ව කජුරාවෝ කෝණාරක් වැනි සම්ප්‍රදායන්ගේ ද නිරුවත් රූ දක්නට ලැබිණි. ඒවා හුදෙක් ආගමික දර්ශනයත් මත අනුරාගි සිද්ධි නිරුපණය කිරීම සදහා නිම වූ ඒවා විය. මෞර්ය යුගයේ දී හමු වී ඇති මූර්තියේ ද මේ ලක්ෂණ දක්නට ඇත. කවන්ද රුවේ උරහිස් හා ගෙලෙහි දක්නට ලැබෙන සිදුරු සහිත හැඩ කුමක් සදහා කරන ලද ද යන්න ගැටලු සහගත හේතුවකි. අත් හා හිස සම්බන්ධ කිරීම සදහා එසේ සිදුරු සකස් කරන්නට ඇති බව විශ්වාස කෙරේ. මෙසේ කෑලි ගළවා සවි කිරීමේ මූර්ති සම්ප්‍රදාය ඉන්දියාවේ ආවේණික ලක්ෂණයක් නොවන අතර එය මධ්‍යධරණි ප්‍රදේශ ආශ්‍රිත ග්‍රීක කලා සම්ප්‍රදායන් තුළ දක්නට ලැබෙන ලක්ෂණ බව හෙලනිස්ටික් යුගයේ මූර්ති වලින් පෙනේ. මෙය ආගමික සංසිද්ධියක් මත පූජනීය ආධ්‍යාත්මක අවස්ථාවක් නිරූපණය කෙරෙන බව වැඩිදෙනාගේ මතය යි. එසේ ම මෙහි ඇති ප්‍රාණ පූර්ණ බව,
සංකේතමය නැඹුරුව හා පරිණත ලක්ෂණ නිසා කිසියම් දෙවියකු මූර්තිමත් කළ අවස්ථාවක් ලෙස ද සිතිය හැකි ය.
පූජක රුව
ඉන්දීය පකිස්ථාන් ජාතික කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කොට ඇති මොහෙන්ජො-දාරෝවෙන් හමු වූ සුදු හුණුගලින් නෙළන ලද පූජකයාගේ රුව ඉතා වැදගත් මුර්තියකි. අගල් 6 7/8 ක් උස වූ මෙම කුඩා මූර්තියෙන් භාවනායෝගි ඉරියව්වක් දැක්වේ. උඩු රැවුල දක්වා නැතත් ඝන ව වැඩුණු යටි රැවුල රේඛාමය රටාවක් සහිත ව පෙන්වා ඇත. එක් උරයක් වැසෙන සේ පොරවා ඇති වස්ත්‍රය තුන් පෙති මල් රටාවකින් සරසා ඇත. මෙම පිළිරුවේ දළ මූර්තියමය නිමාව වෙස් මුහුණක අයුරුවක් සිහිපත් කරවයි. දෙනෙත්වල ස්වභාවය රැවුලේ දැක්වෙන ව්‍යුක්තමය රේඛා රටාව හා නිමාවේ ජ්‍යාමිතික ආකෘතිය නිසා මෙය තාත්වික නිරූපණයට වඩා සංකේතමය කල්පිත ස්වරූපයක් උසුලයි. මෙහි මෙන්ගෝලියානු වර්ගයට අයත් මිනිස් රුවක අයුරුවක් දක්නට ලැබෙතැ යි විශ්වාස කෙරේ. මෙන්ගෝලියන් ජාතිකයන් මෙම ශිෂ්ටාචරයේ විසූ බව කිය වේ.
නළගන රුව
මොහෙන්ජො-දාරෝ වෙන් හමු ව දැනට නව දිල්ලියේ ජාතික කෞතුකාගාරයේ තැන්පත් කොට ඇති ලෝකඩ රුව, නළගන රුව ඉන්දු නිම්න වැසියන් තුළ වූ ලෝහමය වස්තු නිර්මාණය පිළිබද පරිණත බව විදහා දැක්වෙන මුර්තියකි. උස අගල් 5 ½ න් පමණ වූ මෙය කුඩා මුර්තියකි. වම් කකුල දනෙන් මදක් ඉහළට නවා දකුණු පාදයෙන් සිටගෙන සිටින අයුරින් නිම කොට ඇති මෙම පිළිරුව නිරුවත් ය .අවුල් වූ වරලස පිටුපසකට බැද තිබේ. දකුණත නවා ඉගටිය මත තබාගෙන ඇති එහි වැලමිටෙන් ඉහළත්, මැනික් කටුව අසලත්, වලලු දෙක බැගින් යොදා ඇති වම් අතෙහි මැනික් කටුවේ සිට උරහිස දක්වා වළලු පලදා ඇත. අලංකාර මාලයකින් ගෙල සැරසේ. මෙය ඉන්දීය ලෝකඩ මූර්ති ශෛලීයට නෑකම් කියයි.
