නාට්‍ය කලාව හා බැදි ශිල්පීය පාඨ වල අර්ථ නිරූපනය
නෘත්ත,නෘත්‍ය,නාට්‍ය
ඉහත සඳහන් නෘත්ත,නෘත්‍ය,නාට්‍ය යන මෙි වචන තුන නාට්‍ය ශාස්ත්‍රයේ යේදී ඇත්තේ ඊට ආවෙිණික විශේෂ අර්ථ පදනමි කරගෙනය. මෙම වචන තුන සංස්කෘත "නෘත්" ධාතුවෙන් ද එසේත් නැත්නමි "නටි" ධාතුවෙන් ද සිද්ධ වන බව පෙනේ. නෘත,නෘත්‍ය ,නාට්‍ය යන වචන ත්‍රිත්වය එකිනෙකට වෙනස් අදහස් පළ කළත් මෙි එකිනෙක අතර හුයක් මෙන් බැඳි අන්තර් සබදතාවක් පවතී.
නෘත්ත
නෘත්ත යනු කුමක්ද ? මෙය සංස්කෘත "නාට්‍ය ශාස්ත්‍රය " නමි ග්‍රන්ථයේ මෙසේ සදහන් වෙි.
ගාත්‍ර වික්ෂේප මාත්‍රං තු- සර්වාභිනය වර්ජිතමි
ආංගිකෝත්තප්‍රකාරේන- නෘත්තං නෘත්ත විදෝ විදුං
මෙහි යෙදී ඇති අන්දමට "නෘත්ත" යන මෙයින් අදහස් කරන්නේ හුදු "නැටුමි" බව පෙනී යයි.එනමි රිද්මයානුකූලව කෙරෙන ගාත්‍රා වික්ෂේප මාත්‍රය හෙවත් අංග චලනයයි. අංගචලනය හැර කථාව කියාපෑමක් හෝ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමක් මෙි කාර්‍යයේදී සිදු නොවෙි. මෙහිදී නළුවා ස්වකීය ගාත්‍රා වික්ෂේපය හෙවත් අංග චලනය සිදු කරනු ලබන්නේ පසුබිමෙන් තමන්ට ඇසෙන වාද්‍ය භාණ්ඩ තාල හඬ අනුව ය.මෙි නිසා නෘත්ත යනු හුදු නැටුමි හෙවත් අංග චලනය ක්‍රියාත්මක කිරීම බව පැහැදිලි වන්නේය.
එහිදී "සර්වාභිනය වර්ජිතමි" යනුවෙන් සදහන් වන බැවින් මෙම "නෘත්ත" අවස්ථාව සකලවිධ අභිනය විනිර්මුක්ත අවස්ථාවක් ලෙස සැලකේ.එයින් පැහැදිලි කලේ අභිනයෙන් කියෙවෙන කිසිදු දෙයක් ද" නෘත්ත " යන අවස්ථාවට සමිබන්ද නොමැති බවය. මෙි නිසා සර්වාභිනය වර්ජිත "අංග චලනය " පමණක් හෙවත් "නැටුම" නෘත්ත යන මෙයින් කිය වෙි.
නෘත්තයේ ඇත්තේ රිද්මය පමණි.නර්තනය ප්‍රගුණ නොකළ අයකුට වුව ද, "නෘත්ත" ඉදිරිපත් කළ හැකිය.දේශීය හා විදේශීය ශාස්ත්‍රීය නර්තන සමිප්‍රදායන් තුලද නෘත්ත කොටස් දැකිය හැකිය .
නෘත්‍ය
"නෘත්‍ය" යනු කුමක් දැයි සංස්කෘත නාට්‍ය ශාස්ත්‍ර සංග්‍රහය තුල මෙසේ සදහන් වෙි.
ආංගිකාභිනයෛරෛව- භාවානේව ව්‍යනක්තියත්
තන් නෘත්‍යං මාර්ග ශබිදේන- ප්‍රසිද්ධං නෘත්‍ය වෙිදිනාමී
මෙයින් පැහැදිලි කලේ ආංගික අභිනය මාර්ගයෙන් කිසියමි භාවයක් ප්‍රකාශ කරන්නේ වෙිද, එසේ කරනු ලබන ප්‍රකාශනය "නෘත්‍යය" යන්නය.මෙහිදී මෙයට ගායනය ,වාදනය ,නැටීම යන ත්‍රිවිධ අංශ එක්වෙි. මෙසේ මෙකී අංශවලින් සමන්විතව ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන හෙවත් රඟදැක්වනු ලබන මුද්‍රා නාට්‍ය ඩ්‍රාම,ඩාන්ස් ආදිය මෙම නෘත්‍ය සංකල්පයට අන්තර්ගත වෙි. මෙය සමුහ වශයෙන් ඉදිරිපත් කරනු ලබන ගීත නාටක ලෙස ද හැදින්විය හැකිය.
මෙහිදී, ආංගිකාදී නයෛරෛව -භාවානේව ව්‍යනත්තියත් යනුවෙන් සදහන් වීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ ආංගිකාදී අභිනය සමඟ භාවයක් ප්‍රකාශයට පත්කිරීම හෙවත් පසුබිම ගායනට හා වාදනයට අනුව නළුවන් වෙිදිකාවෙිහි ගායනා කරමින් රංගනයක් රඟදැක්වීම ය. මෙහි දී කථාව ප්‍රකාශයට පත්කෙරෙන බව " භවනේව ව්‍යනක්තියක්" යන පාඨයෙන් පැහැදිලි වේ.මෙි නිසා ආංගික අභිනය සමග කිසියමි භාවයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීම "නෘත්‍ය" යනුවෙන් හැදින් වෙි.උඩරට නැටුමි,පහතරට නැටුමි,භරත නැටුමි, කථකලි නැටුම් , මනිපුරි නැටුමි නෘත්‍ය සදහා නිදසුන්ය.දේශිය නර්තන සමිප්‍රදායේ නෘත්‍ය ලක්ෂණ බහුලව පිළිඹිබු වන්නේ පහතරට නර්තන සමිප්‍රදායේය.රට යකුම,දොළහ පෙළපාලිය, සන්නි යකුමි යාගයේ නෘත්‍ය කොටස් බහුලව දැකිය හැකිය තවද ගජබා වන්නම,උකුසා වන්නම,තුරගා වන්නම නෘත්‍යට අයත්ය.
නාට්‍ය
නාට්‍ය යනු කුමක්දැයි සංස්කෘත නාට්‍ය ශාස්ත්‍රයේ මෙසේ සදහන් කර ඇත.
අංගේනාලමිබයේද් ගීතං-හස්තේනාර්ථං ප්‍රදර්ශයේත්
නේත්‍රාභ්‍යාං දර්ශයේද් භාවං-පාදාභ්‍යොං තාලමාචරේත්
චතුර්ධාභිනයෝපේතං-ලක්ෂණා වෘක්තිතොබුධෛං
නර්තනං නාට්‍යමිත්‍යුක්තං-සර්වත්‍රාභිනයෝ භවෙත්
මෙයින් නාට්‍ය යනු කුමක්දැයි පැහැදිලි කෙරේ. එයින් අදහස් කළේ මීට පෙර දක්වන ලද නර්තනය හෙවත් නැටුම චතුර්විධ අභිනයෙන් යුක්ත වු විට එය "නාට්‍ය" බවට පත්වන බවය. එම චතුර්විධ අභිනය මෙසේය.
•නෘත්‍යයෙහි ශරීරය ගීතයෙහි එල්බ ගැනීම.
•හස්ථයෙන් අර්ථය ප්‍රකාශ කිරීම
•නේත්‍රා යුග්මයෙන් භාවය ප්‍රකාශ කිරීම
•දෙපා තාලයට අනුව නැටවීම.
යන මෙි කරුණු (හතර) චතුර්විධ අභිනය යනුවෙන් සංස්කෘත නාට්‍ය ශාස්ත්‍රය තුල සදහන්ය.මෙි අනුව පැහැදිලි වන්නේ චරිත නිර්මාණයට යෝග්‍ය වු කිසියමි තේමාවක් හෙවත් කථා වස්තුවක් නාට්‍යාකාරයෙන් ඉදිරිපත් කිරීම "නාට්‍ය" යනුවෙන් හැදින්වේ. එය නාට්‍යාකිරයට යොමුවනුයේ යට සදහන් කරන ලද චතුර්විධ අභිනය මගින් සමන්විත වු විටය.
