විභක්ති සමාසය
සිදත් සගරාවට අනුව විභක්ති සමාසය මෙසේ හැදින්විය හැකිය.
“පෙර පසු විබත් හැර
සෙසු සත් විබත් අන් පද
පර පද හා සමස් වන
විබත් සමස් එවියු”
ප්‍රථමා සහ ආලපන විභක්ති හැර ඉතිරි විභක්ති හතට අයත් වන පදයක් පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් එය විභක්ති සමාසය වේ.ඒ අනුව විභක්ති හත ඇසුරු කොට විභක්ති සමාසය කොටස් හතකට බෙදා දැක්වීමට පුළුවන.එනම්,
1.කර්ම විභක්ති සමාසය
2.කතෘ විභක්ති සමාසය
3.කරණ විභක්ති සමාසය
4.සම්ප්‍රධාන විභක්ති සමාසය
5.අවධි විභක්ති සමාසය
6.සම්බන්ධ විභක්ති සමාසය
7.ආධාර විභක්ති සමාසය
1.කර්ම විභක්ති සමාසය
කර්ම විභක්තියට අයත් පදයක් මුලින් යෙදී පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් එය කර්ම විභක්ති සමාසය වේ.
නිදසුන්:
වැඩ කරනුයේ - වැඩකරු
කම් කරනුයේ - කම්කරු
මී බොනුයේ - මිපා
තන බොනුයේ - තනපා
ගත කරනුයේ - ගත්කරු
ගව පල්නේ - ගොපලු
සිත කරනුයේ - සිත්කරු
මීය පල්නේ - මී පල්
දළ දෙනුයේ - දළදා
2.කතෘ විභක්ති සමාසය
කතෘ විභක්තියට අයත් පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් කතෘ විභක්ති සමාසය වේ.
නිදසුන්:
දෙවියන් විසින් දෙන ලද්දේ - දෙව්දත්
බඹුන් විසින් දෙන ලද්දේ - බඹදත්
වේයන් විසින් තැනු පස් - වේපස්
ගෙරින් විසින් තැනු පස් - ගෙරිපස්
පරා විසින් පුටු වුයේ - පරපුටු
බුදුන් විසින් දෙසූ බණ - බුදුබණ
3.කරණ විභක්ති සමාසය
කරණ විභක්තියට අයත් පදයක් මුලින් යෙදී පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් එය කරණ විභක්ති සමාසය වේ.
නිදසුන්:
කිරෙන් පිසූ බත් - කිරි බත්
දියෙන් තැනු බත් - දිය බත්
රනින් කල මාලය - රන්මාලය
ලියෙන් තැනු පුටුව - ලි පුටුව
මලින් කල මාලය - මල් මාලය
සෙලින් කල පිළිම - සෙල්පිලිම
මැටියෙන් කල බදුන - මැටි බදුන
4.සම්ප්‍රධාන විභක්ති සමාසය
සම්ප්‍රධාන විභක්තියට අයත් පදයක් මුලට යෙදී පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් එය සම්ප්‍රධාන විභක්ති සමාසය වේ.
නිදසුන්:
බුදුන්ට කල පුජා - බුද්ධ පුජා
දෙවියන්ට කල පුජා - දේව පුජා
ගුරුන්ට කල පුද - ගුරු පුද
බුදුන් සදහා කල මැදුර - බුදු මැදුර
සංඝයා සදහා කල ආරාමය - සංඝාරාමය
සිවුරු පිණිස පිළි -සිවුරුපිළි
හැට්ට පිණිස රෙදි - හැට්ට රෙදි
5.අවධි විභක්ති සමාසය
අවධි විභක්තියට අයත් පදයක් මුලට යෙදී පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් එය අවධි විභක්ති සමාසය වේ.
නිදසුන්:
මුහුදෙන් හමන සුළං - මුහුදු සුළං
ගොඩින් හමන සුළං - ගොඩ සුළං
අහසින් යන යානා - අහස්යානා
රටින් එන බඩු - රට බඩු
ජනයාගේ මුවින් ගිලිහෙන කවි - ජන කවි
මුහුදෙන් යන යාත්‍රා - මුහුදු යාත්‍රා
අහසින් වැටෙන දිය - අහස් දිය
ගියෙන් එන රාවය - ගී රාවය
7.ආධාර විභක්ති සමාසය
ආධාර විභක්තියට අයත් පදයක් මුලට යෙදී පසු පදයක් හා සමාස වේ නම් එය ආධාර විභක්ති සමාසය වේ.
නිදසුන් :
වනයෙහි පිපි මල් - වන මල්
රටයෙහි වැසි - රට වැසි
අතෙහි වැසි - අත වැසි
මුහුදේ වැලි - මුහුදු වැලි
ගගෙහි වතුර - ගංවතුර
දියෙහි සුළි - දිය සුළි
සරා කල්හි සද - සරා සද
පොලෙහි තෙල් - පොල් තෙල්
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
076-6557372 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
