සිංහල භාෂාවේ උක්ත ආඛ්‍යාතය පිළිබඳ ක්‍රමානුකූල විග්‍රහයක්
උක්ත ආඛ්‍යාත සම්බන්ධය
වාක්‍යයක් නිවැරදිව තනා ගැනීමට නීති කිහිපයක් අනුගමනය කළ යුතු ය.
- උක්තය සහ ආඛ්‍යාතය සංඛ්‍යාව අතින් සමාන වීම.
එනම් උක්තය ඒක වචන නම් ආඛ්‍යාතයත් ඒක වචන විය යුතු ය.
උදා:- ළමයා මල් කඩයි.
ගොවියා කුඹුරට යයි.
උක්තය බහු වචන නම් ආඛ්‍යාතයත් බහු වචන විය යුතු ය.
උදා:- ළමයි මල් කඩති.
ගොවියෝ කුඹුරට යති.
- උක්තය සහ ආඛ්‍යාතය පුරුෂය අතින් සමාන විය යුතු ය.
එනම්, උක්තය උත්තම පුරුෂ නම් ආඛ්‍යාතය ද උත්තම පුරුෂ විය යුතු ය.
උදා:- මම මල් කඩමි.
අපි අකුරු උගනිමු.
උක්තය මධ්‍යම පුරුෂ නම් ආඛ්‍යාතය ද මධ්‍යම පුරුෂ විය යුතු ය.
උදා:- නුඹ මල් කඩහි.
තොපි මල් කඩහු.
- උක්තය ප‍්‍රථම පුරුෂ නම් ආඛ්‍යාතය ද ප‍්‍රථම පුරුෂ විය යුතු ය.
උදා:- කුරුල්ලා අහසේ පියඹයි.
වැද්දෝ මුවන් මරති.
- වාක්‍යයක උක්තය සැම විට ම උක්ත රූපයෙන් (ප‍්‍රථමා විභක්තියෙන්) තැබිය යුතු ය.
උදා:- මිනිස්සු වැඩෙහි යෙදෙති.
මුවෝ හිස් ලූ ලූ අත දුවති.
අපි ක‍්‍රීඩාංගනයට යමු.
විශේෂ නීති
උක්තය හා ආඛ්‍යාතය සංඛ්‍යාව අතින් සමාන වීමේ දී උක්තය ඒක වචන නම් ආඛ්‍යාතයත් ඒක වචනයෙන් ද, උක්තය බහු වචන නම් ආඛ්‍යාතයත් බහු වචනයෙන් ද තැබිය යුතු යැයි මුලින් ඉගෙන ගත්තෙමු. එනමුත් අප‍්‍රාණවාචී බහු වචන පදයක් උක්තයට එන විට මේ නීතිය වෙනස් වේ. කොතරම් බහුවචන වුවත් අප‍්‍රාණවාචී නම් අඛ්‍යාතය තැබිය යුත්තේ ඒක වචනයෙනි.
උදා:- ගස් සුළඟට ඒ මේ අත වැනෙයි.
තාරකා අහසේ බබළයි.
කොඩි සුළඟට ලෙළදෙයි.
ගල් කන්දෙන් පහළට පෙරළෙයි.
* එහෙත් මේ අප‍්‍රාණවාචී පදවලට ” ඕ” ප‍්‍රත්‍යය හෝ ”හු” ප‍්‍රත්‍යය එක් කොට ඒවා ප‍්‍රාණවාචී ශබ්ද බවට පත් කරගතහොත් අඛ්‍යාතය බහු වචනයෙන් තැබිය යුතු ය.
උදා:- ගංඟාවෝ සයුර බලා ඇදෙති.
තාරකවෝ අහසේ බබළති.
ගල්හු පහළට පෙරළෙති.
වෘක්ෂලතාවෝ සුළඟට සෙළවෙති.
ආයුධයෝ හිරු එළියෙන් දිලිසෙති.
* නිත්‍ය බහු වචන පදයක් උක්තය වූ විට ආඛ්‍යාතය හැම විට ම බහු වචනයෙන් තැබිය යුතු ය. අයෙක්, කෙනෙක්, සමහරෙක්, ඇතැමෙක්, කිසිවෙක් යන පද නිත්‍ය බහුවචන ලෙස සැලකිය හැකි ය.
උදා:- සමහරෙක් ගීත ගායනා කරති.
ඇතමෙක් නාට්‍ය ශිල්පයෙහි යෙදෙති.
කෙනෙක් තූර්ය භාණ්ඩ වාදනය කරති.
අයෙක් කිසිවක් නොකොට නිවෙස් බලා යති.
කිසිවෙක් නිදි කිරා වැටෙති.
* සමූහාර්ථ පදයක් සප‍්‍රණික නාම පදයක් සමග එකතු වී වාක්‍යයක උක්තය බවට පත් වුවහොත් ආඛ්‍යාතය තැබිය යුත්තේ බහු වචනයෙනි. සමූහාර්ථ පද වශයෙන් සැලෙකෙන්නේ පෙළ, කැළ, රැළ, ගණ, කැන්, මුල යන මූල පදයි.
උදා:- ළමා පෙළ අකුරු උගනිති.
සිසු කැළ පාසලට යති.
මුව රැළ පැන් බොති.
සඟ ගණ භාවනා කරති.
බිඟු කැන් ගුමු ගුමු නද දෙති.
සොර මුල ගෙවල් බිඳිති.
* එහෙත් මෙයින් සමූහාර්ථ පදයක් අප‍්‍රාණික නාම පදයක් හා එක් ව උක්ත වූ විට ආඛ්‍යාතය තැබිය යුත්තේ ඒක වචනයෙනි.
උදා:- තුරු පෙළ සුළඟට වැනෙයි.
තරු කැළ අහසේ බබළයි.
රඹ කැන් බිමට පහත් වෙයි.
බත් මුල බිමට වැටෙයි.
ගෞරවාර්ථ බහු වචන
* ගෞරවාර්ථ බහු වචන උක්තය වූ විට ආඛ්‍යාතය හැම විට ම තැබිය යුත්තේ බහු වචනයෙනි. ගෞරවාර්ථ බහු වචන සාදා ගැනීම පිණිස. ඕ, හූ, වහන්සේ, දෑ, පා, ආණ, අණි යන ප‍්‍රත්‍ය හා නාම පද නාම පදයට එක් කරගත හැකි ය.
උදා:-
ඕ මල්ලිකාවෝ කුල දෙටුවන් පුදති.
කමලාවෝ පාසලට යති.
හු බෝසත්හු පාරමී පුරති.
මහසත්හු දහම් දෙසති.
වහන්සේ බුදුන්වහන්සේ පිඩු සිඟා ගිය හ. / ගිය සේක.
තෙරුන්වහන්සේ බණ දෙසති. / පිසන දෑය.
දෑ මෑණියන්දෑ බත් පසිිති. / පිසන දෑය.
බිරින්දෑ ගෙදර යති. / යන දෑය.
පා තවුස් පා මහණ දම් රකිති.
රජ පා පෙරහරින් යති.
ආණ සිටාණෝ වෙහෙරට ගියහ.
පියාණෝ අවවාද දෙති.
අණු මයිලණුවෝ වෙළඳාමේ යති.
මලණුවෝ ක‍්‍රීඩාවෙහි යෙදෙති.
අණි දියණියෝ පාඩම් කරති.
නැගණියෝ ක‍්‍රීඩා කරති.
පහත සඳහන් වාක්‍ය සදොස් නම් පමණක් නිදොස් කරන්න.
- මුහුදු වෙරළේ වූ පොල්ගස් පෙළ මද පවනට ඒ මේ අත වැනෙන්ට වූහ.
- සමහරෙක් පෝදා පන්සල් ගොස් විහුළු තහළු කරමින් විනෝද වෙයි.
- තුරු මුදුන්හි වූ පුෂ්පයෝ දස අත සුවඳ විහිදුවමින් බැබලෙති.
- වෙල අයිනේ වූ කොක් පෙළ මසුන් ගොදුරු කර ගැනීම සඳහා තපස් රකිමින් සිටියි.
- අපි හොඳින් ශිල්ප හදාරන්නා හ.
- බොහෝ රටවල් නියඟ රකුසාට ගොදුරු වෙති.
- නිමලාවෝ මල් කඩා ගෙන ගොස් බුදුන් පුදයි.
- ඇතමෙක් හිමගිිර තරණය කිරීමට දැඩි ආශාවක් දක්වයි.
* ස්ත‍්‍රී ලිංග ඒක වචන පදයක් උක්තය වූ විට අතීත ආඛ්‍යාතය බහු වචනයෙන් තැබිය හැකි ය.
උදා:- සරෝජනී මියුරු ගීයක් ගැයූහ.
මහමායා දේවිය ස්හ්නයක් දුටුහ./ දුටු.
කමලා මලක් කැඩූහ./කැඩූ.
ගීතා වාදනයක් වැයූහ./වැයූ.
* ”ද” නිපාතයෙන් හෝ ”ත්” හෝ පුරුෂ තුනෙන් ම උක්ත පද එකට බැදෙන්නේ නම් එබඳු වාක්‍යයක ආඛ්‍යාතය සැම විට ම උත්තම පුරුෂ බහුවචනයෙන් තැබිය යුතු ය.
උදා:- ළමයා ද මම ද නුඹ ද පාඩම් කරමු.
ළමයාත් මමත් නුඹත් පාඩම් කරමු.
එහෙත් මධ්‍යම පුරුෂ හා ප‍්‍රථම පුරුෂ උක්ත පද පමණක් මේ නිපාතවලින් එකට බැඳෙන්නේ නම් එවිට ඒක වාක්‍යයෙහි ආඛ්‍යාතය තැබිය යුත්තේ මධ්‍යම පුරුෂ බහු වචනයෙනි.
උදා:- ළමයා ද නුඹ ද මල් කඩහු.
ළමයාත් නුඹත් මල් කඩහු.
* මධ්‍යම පුරුෂයත්, උත්තම පුරුෂයත් දෙකම නැති ව ප‍්‍රථම පුරුෂ උක්ත පද පමණක් මේ නිපාතවලින් එකට බැඳෙන්නේ නම් එවැනි අවස්ථාවක දී ආඛ්‍යාතය තැබිය යුත්තේ ප‍්‍රථම පුරුෂ බහු වචනයෙනි.
උදා:- ළමයා ද පියා ද මල් කඩති.
ළමයාත් පියාත් මල් කඩති.
* ”හෝ” නිපාතයෙන් උක්ත කිහිපයක් එකට බැඳෙන්නේ නම් එබඳු වාක්‍යයක ආඛ්‍යාතය තැබිය යුත්තේ ආඛ්‍යාතයට ඉතා සමීපයේ ඇති උක්ත පදයේ ස්වරූපය අනුවයි.
උදා:- මම හෝ ළමයා හෝ මල් කඩයි.
ළමයා හෝ මම හෝ මල් කඩමි.
ගුරුවරයා හෝ ළමයි හෝ ඒ වැඩය කරති.
ළමයි හෝ ගුරුවරයා හෝ ඒ වැඩය කරයි.
* ”ව” (වීමෙහි) ධාතුවෙන් සෑදෙන ඕනෑ ම ක‍්‍රියා පදයකට මුලින් තිබෙන නාම පදය හැම විට ම උක්ත විභක්තියෙන් (උක්ත රූපයෙන්) තැබිය යුතු ය.
උදා:- දම් සෝ රජතුමා දැහැමි පාලකයෙක් විය.
අපි බුදුන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකයෝ වෙමු.
මහත්මාගාන්ධි ඉන්දියාවේ සිටි ජනප‍්‍රිය නායකයෙක් විය.
* සැකයක් හෝ වාර්තාවක් ප‍්‍රකාශ කරන අන්තර් වාක්‍යයක් ”යි” නිපාතයෙන් ප‍්‍රධාන වාක්‍යය හා එකට බැඳෙන්නේ නම් ඒ අන්තර් වාක්‍යයෙහි කතට හැම විට ම අනුක්ත විභක්තියෙන් (රූපයෙන්) තැබිය යුතු ය. එසේ ම ඒ අන්තර් වාක්‍යයේ ක‍්‍රියාව හැම විට ම ප‍්‍රථම පුරුෂ බහු වචනයෙන් තැබිය යුතු ය.
උදා:- ”මා පාඩම් නොකරතියි” අම්මා සිතුවා ය.
සොරුන් පොල් කඩතියි පියා සැක කළේ ය.
පහත සඳහන් වාක්‍ය සදොස් නම් නිදොස් කරන්න.
- අද ළමයා හෙට නායකයකු වෙයි.
- නැන්දාගේ ආරාධනය පරිදි මමත් අම්මාත් තාත්තාත් නංගිත් ඒ උත්සවයට සහභාගි වූහ.
- රජතුමා දැහැමින් සෙමින් රට පාලනය කළහ.
- චන්ඩ කුණාටුව නිසා ගස්වල පිපී තිබුණු සියලූ පුෂ්පයෝ බිම විසිරී ගියේ ය.
- රූපා කෙක්කෙන් නාට්‍ය නැරඹීමට යන්නේ ය.
- මම හුනුවටයේ නාට්‍ය නැරඹීමට යන්නෙමි.
- අපි නාට්‍ය ශිල්පය හදාරතියි වැඩිහිටියෝ සිතූහ.
- අපි ඒ පාසලේ වැඩිමහලූ ම ශිෂ්‍යාවන් වෙමු.
- මහ නා හිමියෝ ගුවන් විදුලියෙන් දම් දෙසුමක් පවත්වති.
- අද බාලිකාවෝ හෙට රට දැය සමය බබල වන නායිකාවන් වෙති.
උක්තය සම්පූර්ණ කරන පදය ද උක්ත විභක්තියෙන් ම තැබිය යුතු ය.
උදා:- ශිෂ්‍යාවෝ දෙදෙනෙක් විභාගයෙන් සමත් වූහ.
බාලිකාවෝ පස් දෙනෙක් ක‍්‍රීඩා කරති.
මිනිස්සු දහ දෙනෙක් පාරේ වැඩ කරති.
ළමයි කීපදෙනෙක් සංගීතය හදාරති.
අසම්භාව්‍යයක් ක‍්‍රියාවෙහි කතෘ හැම විට ම අනුක්ත රූපයෙන් තැබිය යුතු ය.
උදා:- කොල්ලන් සෙල්ලම් කරද්දි බල්ලෝ බිරූහ.
ශිෂ්‍යාවන් පාඩම් කරද්දි දෙමාපියෝ ශ‍්‍රමදානයෙහි යෙදුනහ.
අප ගෙදර යද්දී රිය අනතුරක් සිදු විය.
ආඛ්‍යාතය වෙනුවට සමහර විට ඇත / නැත යන පද වාක්‍යවල යෙදේ. එබඳු වාක්‍යවල පවා උක්තය උක්ත විභක්තියෙන්/රූපයෙන් තැබිය යුතු ය.
උදා:- සඳෙහි මිනිස්සු නැත.
එහි මිනිස්සු නැත.
විත්තිකරුවෝ විත්ති කූඩුවෙහි ඇත.
ඇතැම් ග‍්‍රහලෝකවල මිනිස්සු නැත.
ක‍්‍රීඩාංගනයෙහි වැඩිහිටියෝ ද ඇත.
පහත සඳහන් වාක්‍ය සදොස් නම් නිදොස් කරන්න.
- විභාගයෙන් සමත් වූ බැවින් මා බෙහෙවින් සතුටට පත්වීමි.
- පියදාසත් පියසේනත් පියවතීත් මමත් නුඹත් ඒ වැඩය කළහ.
- චන්ඩ මාරුතය කරණ කොට ගෙන බොහෝ ගස්වැල් ඉදිරි වැටුණහ.
- ඇතමෙක් ගී ගයා මුදල් උපයයි.
- බඹදත් රජතුමා මහ පෙරහරින් උයන් කෙලියට ගියහ.
- සියොත් කැළ දුටු දුටුවන් මත නෙත් පිනවයි.
- නුඹගේ මිතුරා හෝ නුඹ හෝ එහි යයි.
- මහත් වෑයමින් ඉගෙන ගත් ඒ ළමයා පසු ව දක්ෂ විද්‍යාඥයකු විය.
- ක‍්‍රීඩා තරගයෙන් ගත් ජය නිසා ළමයින් බොහෝ සෙයින් උද්දාමයට පත් වූහ.
- පරසතුරෝ දැන් දැන් එතියි සැක කළ පණ්ඩිතයෝ ආරක්ෂා සංවිධාන තර කළහ.
- මම ගෙදර එද්දී පාලම අසල අන්ධයෙක් වැටී සිටියේ ය.
- කුණාටුව නිසා අහසේ වැහි වලා පෙළ නොපෙනී ගියහ.
පිළිතුරු ඊළඟ ලිපියෙන් බලාපොරොත්තුවන්න.
මාලා ජයසේකර
සිංහල භාෂා උපදේශක
දිවුරුම් දුන් භාෂා පරිවර්තක/ සහතිකලත් භාෂා පරිවර්තක
ත්‍රිභාෂා ශබ්දකෝෂ කර්තෘ - රාජ්‍ය භාෂා දෙපාර්තමේන්තුව
