දෝලන හා තරංග - තරංග වල ගුණ
දෝලන හා තරංග
- තරංග වල ගුණ -
ඕනෑම වර්ගයක තරංගයක් ප්‍රචාරණය වීමේ දී විවිධ ගුණාංග පෙන්නුම් කරන අතර එක් එක් තරංග වර්ගය අනුව මේවා අඩු වැඩි වශයෙන් නිරීක්ෂණය කිරීමේ හැකියාව පවතී. තරංග වල ගුණ අතර ප්‍රකට ගුණාංග ලෙස පහත දැක්වෙන ගුණ සඳහන් කළ හැක
- පරාවර්තනය
- වර්තනය
- විවර්තනය
- නිරෝධනය
- ධ්‍රැවණය
තරංග පෙරමුණු
මාධ්‍යයක් තුළ තරංගයක් ප්‍රචාරණය වන විට යම් අවස්ථාවක එකම කලාවේ පවතින මාධ්‍ය අංශු යා කිරීමෙන් ලැබෙන ජ්‍යාමිතික රූප සටහන් තරංග පෙරමුණක් ලෙස හැඳින්වේ.
විවිධ ආකාරයේ ප්‍රභවයන් මගින් ඇති වන තරංග පෙරමුණු විවිධ හැඩයන් ගනී.
තරංග වල පරාවර්තනය
යම් තරංගයක් ප්‍රචාරණයේ දී එයට බාධකයක් හෝ මායිමක් හමු වූ විට එය අන්තර් මුහුණතෙහි ගැටී නැවත මුල් මාධ්‍යය තුලටම ගමන් කරයි. මෙය තරංග පරාවර්තනය නම් වේ. තරංග පරාවර්තනය පරාවර්තන නියම වලට අනුකූලව සිදුවේ.
ආලෝක තරංග පරාවර්තනය වීම නිසා ප්‍රතිබිම්බ සෑදෙන අතර ධ්වනි තරංග පරාවර්තනය වීම නිසා දෝංකාරය ඇති වේ.
පරාවර්තන නියම
පතන කිරණයත් පරාවර්තන කිරණයත් පතන ලක්ෂ්‍යයේ දී ඇඳි අභිලම්බයත් එකම තලයක පිහිටයි
පතන කෝණය පරාවර්තන කෝණයට සමාන වේ.
තරංග වල පරාවර්ගනය බොහෝවිට එදිනෙදා කටයුතු වල දී යොදා ගනී.
තරංග වර්තනය
තරංගයක් එකිනෙතට වෙනස් මාධ්‍යයන් දෙකක් අතර ගමන් කිරීමේ දී කිරණයේ ගමන් මාර්ගය වෙනස් වීමේ ක්‍රියාවලිය තරංගයේ වර්තනය නමින් හැඳින්වේ.
තරංග වර්තනය වර්තන නියම වලට අනුව සිදුවේ.
වර්තන නියම
පතන කිරණයත් පරාවර්තන කිරණයත් පතන ලක්ෂ්‍යයේ දී ඇඳි අභි ලම්බයත් එකම තලයක පිහිටයි
පතන කෝණයේ සයිනයත් වර්තන කෝණයේ සයිනයත් අතර අනුපාතය නියතයක් වේ.
*** මෙම කොටස පසුව වැඩිදුරටත් විස්තර කෙරේ.
පූර්ණ අභ්‍යන්තර පරාවර්තනය
ගහනතර මාධ්‍යයක සිට විරලතර මාධ්‍යයකට ගමන් කිරීමේ ආලෝක කිරණයක් අභිලම්භයෙන් ඉවතට නැවී ගමන් කරයි. පතන කෝණය කුමයෙන් වැඩිකරගෙන යාමේ දී එක් අවස්ථාවක වර්තන කිරණය මාධ්‍යය 2 වෙන් කරන පෘෂ්ඨය ඔස්සේ ගමන් කරයි. මෙම අවස්ථාවට අනුරූප පතන කෝණයට විරලතර මාධ්‍යයට සාපේක්ෂව ගහතර මාධ්‍යයේ අවධි කෝණය නමින් හඳුන්වයි. පතන කෝණය තවදුරටත් වැඩිකිරීමේ දී තරංගය දෙවන මාධ්‍යය තුලට ගමන් නොකර නැවත ගහනතර මාධ්‍යය (මුල් මාධ්‍යය) තුලටම ගමන් කරයි. මෙම ක්‍රියාවලිය පූර්ණ අභ්‍යන්තර පරාවර්තනය නම් වේ. මිරිගුව ඇති වීම මෙම සංසිද්ධියේ ප්‍රතිඵලයකි.
තරංග විවර්තනය
විවර තුලින් ගමන් කිරීමේ දී සහ බාධක අසලින් ගමන් කිරීමේ දී තරංග විසිරීමේ ප්‍රතිඵලය තරංග විවර්තනය ලෙස හැඳින්වේ. මෙය ද විවරයේ ස්වභාවය හෝ බාධකයේ ස්වභාවය මත වෙනස් වේ.
තරංග නිරෝධනය
තරංග දෙකක් එකම අවස්ථාව් එකම ස්ථානයකට පැමිණි විට ඇතිවන සම්ප්‍රයුක්ත ප්‍රතිඵලය තරංග නිරෝධනය නම් වේත තරංග නිරෝධනය තරංග අධිස්ථාපන මූල ධර්මයට අනුව සිදුවේ.
තරංග අධිස්ථාපන මූල ධර්මය
මාධ්‍යයක් තුල එකම ස්ථානයක් හරහා තරංග දෙකක් ගමන් කරන විට එම ස්ථානයෙහි වූ ඕනෑම ලක්ෂ්‍යයක දී තරංග නිසා ඇති වන සම්ප්‍රයුක්ත විස්ථාපනය තරංග දෙක මගින් එම ස්ථානයේ වෙන වෙනම ඇති කරනු ලබන විස්ථාපන වල වීජීය එකතුවට සමාන වේ.
නුගැසුම් ඇති වීම සහ ස්ථාවර තරංග ඇතිවීම තරංග අධිස්ථාපනය මත පදනම් වන සංසිද්ධි වේ.
තරංග නිරෝධනය නිර්මානකාරී සහ නාශක නිරෝධනය ලෙස ආකාර දෙකකි.
