ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය 1 (ප්‍රශ්න පත්‍රය)
ආර්ථික විද්‍යා මුලධර්ම
ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය
කාලය විනාඩි 30 යි
මුළු ලකුණු 40 යි
අරමුණ - වෙළදපොලක භාණ්ඩ මිල වෙනස් වීමකට අනුකුලව සිදුවන වෙනස්කම් සහ භාණ්ඩ ඉල්ලුම කෙරෙහි බලපාන අනෙකුත් සාධක වෙනස් වීම තුලින් ඇතිවන ප්‍රති විපාක පිළිබද න්‍යායාත්මක සහ ප්‍රයෝගික දැනුමක් ලබා දීම.
1. ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය, මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය, හරස් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය සහ ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය යන නම්‍යතා සංකල්ප හදුන්වන්න. (ලකුණු 20)
2. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය කොටස් දෙකකි. එනම් ලක්ෂයක නම්‍යතාවය හා චාප නම්‍යතාවයයි. විග්‍රහ කරන්න. (ලකුණු 10)
3. පහත සදහන් දෑ කවර භාණ්ඩ වර්ගයකට අයත් වේද? (ලකුණු 10)
i. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය අනම්‍ය වන භාණ්ඩ.
ii. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය නම්‍ය වන භාණ්ඩ.
iii. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන වන භාණ්ඩ.
iv. හරස් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන වන භාණ්ඩ.
v. හරස් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ඍන වන භාණ්ඩ.
vi. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ඍන වන භාණ්ඩ.
vii. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන වන භාණ්ඩ.
viii. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය එකට වැඩ වැඩි වන භාණ්ඩ.
ix. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය එකට වැඩ අඩු වන භාණ්ඩ.
x. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන හෝ ඍන වන භාණ්ඩ.
පිළිතුරු
1. ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය යනු ඉල්ලුමට බලපාන සාධකයන්ගේ වෙනසට ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය දක්වන සංවේදීතාවය මනින මිනුමයි.
මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය යනු දෙන ලද කාල සීමාවක් තුලදී ඉල්ලුමට බලපාන අනෙකුත් සාධක ස්ථාවරව තිබියදී සලකා බලන භාණ්ඩයේ මිල පමණක් බලපාන විට මිලෙහි වෙනස් වීමට සලකා බලන භාණ්ඩයේ ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය දක්වන සංවේදීතාවය මනින මිනුමයි. මෙය පහත සදහන් සුත්‍ර මගින් සෙවිය හැකිය.
Edp= ΔQd/ΔP*p/Qd හෝ Edp= ΔQd/ΔP*p1+p2/Qd1+Qd2
හරස් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය යනු දෙන ලද කාල සීමාවක් තුලදී ඉල්ලුමට බලපාන අනෙකුත් සාධක ස්ථාවරව තිබියදී ආදේශක හෝ අනුපූරක භාණ්ඩයේ මිල පමණක් බලපාන විට ආදේශක හෝ අනුපූරක භාණ්ඩයේ මිලෙහි වෙනස් වීමට සලකා බලන භාණ්ඩයේ ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය දක්වන සංවේදීතාවය මනින මිනුමයි.
මෙය පහත සදහන් සුත්‍ර මගින් සෙවිය හැකිය
Edc= ΔQdx/ΔPy*py/Qdx හෝ Edc= ΔQdx/ΔPy*py1+py2/Qdx1+Qdx2
Edc= ΔQdx/ΔPz*pz/Qdx හෝ Edc= ΔQdx/ΔPz*pz1+pz2/Qdx1+Qdx2
ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය යනු දෙන ලද කාල සීමාවක් තුලදී ඉල්ලුමට බලපාන අනෙකුත් සාධක ස්ථාවරව තිබියදී ආදායම වෙනස් වීමට අනුකුලව සලකා බලන භාණ්ඩයේ ඉල්ලුම් ප්‍රමාණය දක්වන සංවේදීතාවය මනින මිනුමයි.
මෙය පහත සදහන් සුත්‍ර මගින් සෙවිය හැකිය.
Edp= ΔQd/Δy*y/Qd හෝ Edp= ΔQd/Δy*y1+y2/Qd1+Qd2
2. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය කොටස් දෙකකි. එනම් ලක්ෂයක නම්‍යතාවය හා චාප නම්‍යතාවයයි.
ලක්ෂයක නම්‍යතාවය යොදා ගනු ලබන්නේ එක් මිලකදී එනම් එක් ලක්ෂයකදී පවතින මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ගණනය කිරීමටය.
චාප නම්‍යතාවය යොදා ගනු ලබන්නේ ලක්ෂ දෙකකදී පවතින මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ගණනය කිරීමටය.
ලක්ෂ්‍ය නම්‍යතාවය Edp= ΔQd/ΔP*p/Qd සුත්‍රයෙන් ගණනය කල හැකි අතර චාප නම්‍යතාවය ගණනය කිරීමට Edp= ΔQd/ΔP*p1+p2/Qd1+Qd2 සුත්‍රය යොදා ගනී.
ලක්ෂයක නම්‍යතාවය වමේ සිට දකුණට පහල බසින සරල රේඛිය ඉල්ලුම් වක්‍රයක එක් ලක්ෂයක සිට ඉල්ලුම් වක්‍රයේ පහල කොටසේ දුර ප්‍රමාණය ඉල්ලුම් වක්‍රයේ ඉහල කොටසේ දුර ප්‍රමාණයෙන් බෙදීම මගින්ද ගණනය කල හැකිය.
3.
i. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය අනම්‍ය වන භාණ්ඩ - අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ
ii. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය නම්‍ය වන භාණ්ඩ - සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩ
iii. මිල ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන වන භාණ්ඩ - ගිෆන් භාණ්ඩ
iv. හරස් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන වන භාණ්ඩ - ආදේශක භාණ්ඩ
v. හරස් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ඍන වන භාණ්ඩ - අනුපුරක
vi. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ඍන වන භාණ්ඩ -බාල භාණ්ඩ
vii. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන වන භාණ්ඩ - සාමාන්‍ය භාණ්ඩ
viii. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය එකට වඩා වැඩි වන භාණ්ඩ - සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩ
ix. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය එකට වැඩ අඩු වන භාණ්ඩ - අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ
x. ආදායම් ඉල්ලුම් නම්‍යතාවය ධන හෝ ඍන වන භාණ්ඩ - ගිෆන් භාණ්ඩ
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
