තාලය
තාලය යනු ........
- භරත මුනිවරයා‍ගේ නාට්‍ය ශාස්ත්‍රය නම් ග්රන්ථයේ තාලය තාල අධ්‍යාය යනු‍වෙන් සඳහන් වේ. එ‍හෙත් එහි ඊට නිර්වචන සපයා නැත.එය සංස්තෘත භාෂා‍වෙන් තාලය යන්නට යෙ‍දෙන පදයයි.
- ක්‍රි.ව. 6 වන සිය ව‍සේ දී අමරසිංහ ආචාරීන් විසින් ලියන ලද අමර‍කෝෂය නම් ග්රන්ථයේ සඳහන් වන්‍ නේ “තාල කාල ක්‍රියා මානම්” යනුවෙනි.එහි අර්ථය වන්නේ ක්‍රියා‍වෙහි කාලය මැනීම තාලය යන්නයි.
- භරතමුනි‍ගේ නාට්‍ය ශස්ත්‍රයට ටීකාවක් සපයන අභිනව ගුප්තාචාරීන් අභිනව භාරතී ග්‍රන්ථ‍යෙහි “තාල ප්‍රතිෂ්ඨාකර‍ණේ ඉති තාලං ”යනු‍වෙන් සඳහන් කර ඇත.තාල වල පිහිටුවීම හෙවත් ප්‍රතිෂ්ඨාකණය තාලය වේ යනු එහි අර්ථයයි.
ඒ අනුව තාලය යනු රිද්මයේ ව්‍යුහගත ස්වරූපය ලෙස හදුනා ගත හැක.කවර ආකාර‍යෙන් තාල දැක්වීමක් කළ ද එහිදී සිදු කරන්‍ නේ තැලීමක් නැත‍හොත් පෘෂ්ඨි දෙකක් එකක් මත එකක් ගැටීමට සැලැස්වීමයි. ඒ අනුව තාලය යන පදය තැලීම යන අරුත ප්‍රකාශ කරයි.ඉහත නිර්වචන දෙස විමසිල්‍‍ලෙන් බලන කළ තැලීම යන අර්ථ‍යෙන් “තාල” යන පදය ගොඩ නැගී ඇති බව පැහැදිලිය. ඒ අනුව ප්‍රාථමික තාල ප්‍රකාශන මාධ්‍ය ලෙස භාවිතා කර ඇත්‍ තේ අත්ලෙන් අත්ලට තැලීමයි.
දේශීය තාල සංකල්ප‍යේ පසුබිම හා විකාශනය
යම් විෂයක් දියුණු වන විට එහි ශාස්ත්‍රීය පදනම ක්‍රමවත් වීම සම්ප්‍රදාය බිඳගෙන යෑමක් නොවේ.එය විෂය සංවර්ධනයට අත්‍යවශ්‍යය වූවකි.දේශිය නර්තනය හා බැඳි තාල සංකල්පය ද කාලයත් සමඟ ක්‍රමවත් වෙමින් පවතින්නක් බව පෙනේ.පාරම්පරික නර්තන ශීල්පීන්, සංගීතඥයින් මෙන්ම අධ්‍යාපන නිලධාරී මට්ට‍මේ සිටි අය‍ගේ දායකත්වය තාල සංකල්පය සංවර්ධනයට හා විකාශනයට බෙ‍හෙවින් බලපා ඇත.නැටුම් විෂය පාසල් පද්ධතියෙහි ආරම්භ වූ මුල් කාල‍‍යේ ශිල්පීන් අතර භාවිතා වූ තිත් ක්‍රමයක් තිබුණි.
- මහනුවර මාදන ගුරු පරපුරට අයත් ජේ. ඊ ගුණ‍සේන ශිල්පියා විසින් සිංහල නාට්‍ය ප්‍රදීප‍යෙහි තිත් රූප 7 කින් යුක්ත තිත් ක්‍රමයක් පිළිබඳව සඳහන් වේ.එය මුල්ම ලිඛිත සටහනයි.(අඩ තිත,තාල තිත,පූර්ණ තිත,මූලාන්ත තිත,මූලාන්ත මධ්‍ය තිත,දීර්ඝ තිත,කණ්ඩිලම් තිත)
- ඉන්පසුව උඩරට නැටුම් පරම්පරා වලින් පත්වීම් ලැබු ශිල්පීන් විසින් පාසල් පද්ධතිය තුළ ඉගැන්වීම් කරන ලද තිත් ක්‍රමයක් ද විය.ඒ අනුව ප්‍රධාන තිත් නාම 05 කි.ප්‍රධාන තිත් නාම 5 යට‍තේ තිත් රූප 11 කි.(තනි තිත,දෙතිත, තුන් තිත,සිව්තිත,පස් තිත)
මින් ප්‍රස්තාර කොට දැක් වී‍මේ පිළි‍වෙතක් එදා සකස්ව නොතිබූ බව “සිංහල තිත් තාල ක්‍රමය “ග්‍රන්ථ‍යෙහි සරත් වි‍‍ජේවර්ධනයන් දක්වා ඇත.පාසල් පද්ධතිය තුළ ගුරු සංඛ්‍යාව ක්‍රම‍යෙන්ඉහළයාමත්,රජයේ කලායතනයේ උගතුන් මෙන්ම භාරතයට ගොස් පැමිණි අය පාසල් වල හින්දුස්ථානී තාල සංකල්පය පාසල් වල ඉගැන්වීමත් සමඟ දේශීය තාල පද්ධ‍තියේ පැවති ගැටලු නිරාකරණය කොට ක්‍රමවත් කිරී‍මේ අධ්‍යාපනික අවශ්‍යතාවක් මතු විය.
- මෙවන් වකවානුවක දී වින්සන්ට් සෝමපාල නම් සංගීතඥයා 1959 වර්ෂයේ දී උත්තර භාරතීය හින්දුස්ථානී හා දක්ෂිණ භාරතීය කර්ණාටක තාල පද්ධතිය ආභාසයෙන් මූලික තිත් රූප 05 ක් සිය තාල ඥානය නම් ග්රන්ථයේ දක්වා ඇත.(සිව්මත් දෙබෑ තිත,පස්මත් දෙබෑ තිත,සමත් දෙබෑ තිත,සමත් තුන්බෑ තිත,සත්මත් දෙබෑ තිත) මෙම තිත් රූප පහට අදාළ එක් එක් තිත් රූප පෙර තිත හා පසු තිත ලෙස දක්වමින් තිත් රූප 10 ක් ගොඩ නඟා ඇත.
- 1958න් පසු තිත් ක්‍රමය පිළිබඳ සංශෝදනය 1962 වර්ෂයේඳී හෙළ ගී මඟ ග්‍රන්ථය මගින් ප්‍රකාශ කරනුයේ එවකට අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශයේ සංගීතය හා නැටුම් විෂයන් භාරව සිටි අධ්‍යාපනික නිළධාරියා ලෙස කටයුතු කළ ඩබ්ලිව්. ඩී.මකුලොලුව මහතායි.ඊට හේතුව ලෙස ඔහු දක්වන්නේ මේ වන විට තිත් ක්‍රමය පිළිබඳව මනා අවබෝධයක් විභාග සඳහා ඉදිරිපත් වන්නන් තුළ නොවන බවයි.මෙම ප්‍රතිසංස්කරණයේදී මෙතෙක් නොතිබූ ප්‍රස්තාරකරණය නර්තන පද්ධතියට එක්වීම සිදු විය. ප්‍රස්තාරකරණයේ දී භාවිතා කරන සංඥා හඳුන්වා දුන්නේ ද මෙතුමාය.තිත් යන අප්‍රාණික ආඝාතය දැක්වීමට (^) යන තාල සංඥාව ද තෙයි යන සප්‍රාණික ආඝාතය දැක්වීමට (/) යන තාල සංඥාව ද භාවිතය හඳුන්වා දුන්නේ මෙතුමාය.
- 1994 වර්ෂයේදී පර්යේෂණාත්මක අධ්‍යයයෙහි යෙදුණු සරත් විජේවර්ධන මහතා සිංහල තිත් තාල ක්‍රමය නැමති ග්රන්ථයේ තිත් තාල රූප උපදවන මූල සාධක දෙක ලෙස තුන් මත් ගණය හා සිව් මත් ගණය දක්වා ඇත.එම ගණ දෙක මත කේවළ, මිශ්‍ර,සංකීර්ණ හා භින්න යන චතුර්න්‍යායෙන් තිත් තාල රූප 12ක් බිහිවන බව ප්‍රකාශ කරයි.
- මෙම වකවානුත් ගෙවී ගිය පසු අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශයේ විෂයමාලා සංවර්ධන කටයුතු පිළිබඳව තීන්දු තීරණ හා සැළසුම් සකස් කිරීමට නිර්මාණය වූ ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනයේ සෞන්දර්ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මිරැන්ඩා හේමලතා මහත්මියගේ උපදේශනය හා නායකත්වය මත ඉහත වසර 40 ක් පමණ සිට තිබූ තාල පිළිබඳ අධ්‍යාපන විද්‍යාත්මක පදනමින් යුතුව තාල නාම හදුන්වා දී ඇත.ඉගෙනුම් ඉගැන්වීම් සහ ඇගයීම් ක්‍රියාවලියේ දී උඩරට පහතරට සබරගමු නර්තන සම්ප්‍රදායන් තුළ තිබිය යුතු ප්‍රමාණාත්මක හා ගුණාත්මක මෙන්න විශ්වසනීයත්වය ආරක්ෂා වන පරිදි තාල සංකල්පය පාසල් පද්ධතියෙහි ක්‍රියාත්මක කිරීමට හඳුන්වා දී ඇති එම තාල රූප නාම පහත දැක්වේ.
ඉහත දක්වා ඇති කරණු පිළිබඳ අවධානය යොමු කළ විට තාල සංකල්පය වසර 40 කට අධික කාලයක් පද්ධතිය තුළ විවිධ හැලහැප්පීම් වලට භාජනය වෙමින් එක් එක් මතිමතාන්තර ඔස්සේ විවිධාකාරයට පාසල් පද්ධතියෙහි ක්‍රියාත්මක වී ඇති බව පෙනේ.
