ව්‍යාපාර සංකල්ප
ව්‍යාපාර සංකල්ප.....
ව්‍යාපාර යන සංකල්පයට පොදුවේ පිලිගත් නිර්වචනයක් මෙතෙක් ප්‍රකාශයට පත් වී නොමැත.. එය විවාදයට භාජනය වෙමින් පවතී . ව්‍යාපාර යන පදයේ නිරුක්තිය වන්නේ කාර්‍යබහුල තත්වයක සිටීමයි. (State of being busy)
- මිනිස් අවශ්‍යතා හා උවමනා ඉටු කිරීම සදහා ක්‍රියාත්මක වන ඕනාම ආර්ථික කටයුත්තක් ව්‍යාපාරයක් ලෙස හැදින්වේ.
- ව්‍යාපාර පැවතීම සදහා ලාභය අනිවාර්‍ය නොවේ.
- මේ අනුව ව්‍යාපාර පැවතීම සදහා පදනම වන්නේ මිනිස් අවශ්‍යතා හා උවමනා පැවතීමයි.
ව්‍යාපාර පිලිබද අද්‍යනය අපිට පැති කීපයකින් වැදගත් වේ.
- දක්ශ කලමනාකරුවකු වීම සදහා.
- තාර්තික පාරිබෝගිකයකු වීම සදහා.
- රටට යහපත් පුරවැසියකු වීම සදහා.
- සාර්තක ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කිරීම සදහා .
- උසස් ව්‍යාපාර වලට මුහුන දීම සදහා .
ව්‍යාපාර එහි අරමුණ මත වර්ග දෙකකට බෙදා දැක්විය හැක
01] ලාභ අරමුණින් ක්‍රියාත්මක වන ව්‍යාපාර (වාණිජමය ව්‍යාපාර ) eg:- වාණිජමය බැංකු,සුපිරි වෙලදසැල්,ෆාමසි.
02] ලාභ අරමුනකින් තොරව ක්‍රියාත්මක වන ව්‍යාපාර (වාණිජමය නොවන ව්‍යාපාර ) eg:- මහජන පුස්තකාල, රජයේ පාසලක්, ක්‍රීඩා සංගමයක්. *මෙම ව්‍යාපාර වලට ලාභ අරමුණක් නොතිබුනද අරමුදල් අවශ්‍ය විය හැක eg:- සේවක වැටුප් ගෙවීමට, නඩත්තු වියදම් සදහා.
ව්‍යාපාරයක සත්‍ය සාර්තකත්වය ප්‍රකාශ කරන ලක්ශණ
-පාරිභෝගික අවශ්‍යතා හා උවමනා ඉටු වන ආකාරයට නිශ්පාදිත ඉදිරිපත් කිරීම .
-නිරන්තරයෙන් නව්‍යතා ඉදිරිපත් කිරිම.
-සමාජ වගකීම් ඉටු කිරීම .
-තෘප්තිමත් සේවකයින් සිටීම.
-මූල්‍යකාර්‍ය සාදනය.
-නීතිරීති වලට අනුගත වීම.
ව්‍යාපාර වලට පදනම් වු මූලික සංකල්ප (හර සංකල්ප)
ව්‍යාපාර පිලිබද කතා කිරීමේදී වැදගත් වන මූලික සංකල්ප ව්‍යාපාර හර සංකල්ප වේ.
Eg:- අවශ්‍යතා හා උවමනා , ඉල්ලුම , නිශ්පාදිතය, නිශ්පාදනය,වෙළෙඳපොළ
මිනිස් අවශ්‍යතා.
මිනිසෙකු ලෙස ජීවත් වීමට පුද්ගලයකු විසින් සපුරා ගත යුතු අත්ත්‍යවශ්‍ය කායික හා මානසික තත්ත්වයක් මිනිස් අවශ්‍යතා වේ.
වුවමනා
අවශ්‍යතා සපුරා ගත හැකි විවිධ ආකාරයන් උවමනා වේ. Eg:- ආහාර අවශ්‍යතාවක් වන අතර එම අවශ්‍යතාව සපුරාගත හැකි බත්,පාන්,රොටී වනි දෑ උවමනා වේ.
අවශ්‍යතා සම්පූර්න කරගත හැකි විවිධ ක්‍රම
-තමාට අවශ්‍ය දෑ තමා විසින් නිපදවා ගැනීම.
-බලහත්කාරයෙන්
-හිගමන් යැදීමෙන්
-හුවමාරුවෙන්
උවමනා තීරණය කරන සාදක
-ආර්තික පරිසරය
-දේශපාලන පරිසරය
-වෙළද ප්‍රවර්දන
-තාක්ශනික පරිසරය
ඒබ්‍රහිම් මැස්ලෝගේ අවශ්‍යතා දූරාවලිය
ඇමරිකානු ජාතිකයකු වූ ඒබ්‍රහම් මැස්ලෝ නම් මනෝවිද්‍යානයාට අනුව මිනිසාගේ අවශ්‍යතා දූරාවලියක් ලෙස පවතින බවත් එය පහල මට්ටමේ සිට ඉහලට ගමන් ගන්න බවත් පෙන්වා දෙන ලදී.මෙසේ අවශ්‍යතා මට්ටම් පහක් හදුන්වා දී ඇත .
01] ශාරිරික අවශ්‍යතා (ආහාරපාන,ඇදුම් පැලදුම්,ප්‍රජනනය )
02]ආරක්ශන අවශ්‍යතා (රැකියා සුරක්ශිතබව, රැකවරණය )
03]සමාජීය අවශ්‍යතා (ආදරය ,මිත්‍රත්වය ,සුහද බව)
04]මමත්ව අවශ්‍යතා (පිලිගැනීම, තත්වය)
05]ආත්ම පරිපූර්ණ අවශ්‍යතා (තමාට හැකි ඉහලම ස්තානයට පත්)
ඉල්ලුම
යම් නිශ්පාදිතයක් පිලිබද පාරිභෝගිකයන් තුල ඇතිකැමැත්තත් එය මිලදී ගැනීමේ හැකියාවත් ඉල්ලුමයි.
මේ අනුව ඉල්ලුමක් ඇතිවීමට බලපාන සාදක දෙකකි
01]කැමැත්ත/උවමනාව
02]මිලදීගැනීමෙ හැකියාව/ක්‍රයශක්තිය
නිශ්පාදිතය
මිනිස් අවශ්‍යතා හා උවමනා තෘප්තිමත් කිරීම උදෙසා නිපදවා වෙලදපලට ඉදිරිපත් කරන ඕනෑම යමක් නිශ්පාදිතයක් වේ. මෙය භාන්ඩයක් පමනක් නොව සේවාවක්,පුද්ගලයකු ,ස්තානයක් විය හැක. නිශ්පාදිත යනු අවශ්‍යතාවය කට ඇති විසදුමක් ලෙස හදුන්වයි.
නිශ්පාදනය
යෙදවුම් මගින් නිමවුමක් ලබා ගැනීමේ ක්‍රියාවලියයි. එනම් නිශ්පාදිත බිහි කිරීම නිශ්පාදනයයි.
වෙළදපොල
ගැනුම්කරුවන් සහ විකුනුම්කරුවන් ගනුදෙනුවක් සදහා සම්බන්ධ වන ඕනෑම තත්ත්වයක් වෙළෙඳපොළකි.මෙය ස්තානයක් හෝ අවකාශයක් විය හැක.
වෙළදපොල ස්තාන
ගැනුම්කරුවන් සහ විකුනුම්කරුවන් මුනගැසෙන නිශ්චිත භූමියකි. Eg:- සති පොළ,කඩයක්.
වෙළදපොල අවකාශ
ගැනුම්කරුවන් සහ විකුනුම්කරුවන් ඩිජිටල් තාක්ශනික ක්‍රමවේද ඔස්සේ අන්තර්ජාලය තුලදී ගනුදෙනුවකට සම්බන්ද වීමයි. Eg:-ebay.com, ikman.lk
අවකාශ වෙළෙඳපොළවල් වර්තමානයේ ජනප්‍රිය වීමට හේතු.
-වෙළදපොල්ට පිවිසීම පහසු වීම
-පැය 24 පුරාම ගනුදෙනු කල හැකි වීම.
-විශාල වෙළෙඳපොළක් විවෘත වීම.
-කාලය ඉතුරු වීම
-පිරිවය අඩු වීම
අවකාශ වෙළෙඳපොළක අවාසි
-විදුලිය විසන්ධි වීම
-වංචා සිදු වීමට ඉඩකඩ තිබීම
හුව්මාරුව
තමතමාට වටිනා යමක් ලබා ගැනීම සදහා තමා සතු වටිනායමක් තවත් පාර්ශවයකට පිරිනැමීම හුවමාරුවයි
ගනුදෙනුව
මුදල් මත පදනම්ව සිදු වන හුවමාරුව ගනුදෙනුවයි
ගනුදෙනුකරු වටිනාකම
පාරිභෝගික අවශ්‍යතා හා උවමනා ඉටු කර ගැනීම සදහා නිශ්පාදිතයකට ඇති හැකියාව පිලිබද පරිභෝගිකයා කරනු ලබන තක්සේරව ගනුදෙනුකරු වටිනාකමයි.
ගනුදෙනුකරු තෘප්තිය
සිය අපේක්ෂා ඉටු වීම පිලිබද ගනුදෙනුකරු තුල ඇති වන හැගීම ගනුදෙනුකරු තෘප්තියයි.
අවදානම
ව්‍යාපාරිකයකු සිය ව්‍යාපාර කටයුතු වලින් අනාගත ලාභ නොලැබී යාමටත් යෙදව්ම් ප්‍රාග්ධනය අහිමි වී යාමටත් ඇති ඉඩකඩ අවදානමයි. අවධානම වැඩි වන විට ප්‍රතිලාභ ඉහල යයි.
