ප්‍රත්‍යර්ථ නාම
ප්‍රත්‍ය වලින් අර්ථ ගැන්වෙන්නා වූ නාම යන අර්ථයෙන් ප්‍රකෘර්තියේ අර්ථයට වඩා ප්‍රත්‍යහි අර්ථය ප්‍රභල වීමෙන් ප්‍රත්‍යර්ථ නාම නිර්මාණය වෙයි.වෙනත් නාම පද වල සහ ක්‍රියා පද වල ප්‍රකෘර්තියෙන් ප්‍රත්‍ය අර්ථ ගැන්නුවද ප්‍රත්‍යර්ථ නාම වලදී සිදු වන්නේ ප්‍රකෘර්තියට වඩා ප්‍රභල අර්ථයක් ඇති ප්‍රත්‍ය තුලින් ප්‍රකෘර්තිය අර්ථ ගැන්වීමයි.
උදාහරණ:
ගම් + ඉ = ගැමි
තොට + ඉ = තොටි
ඉහත පද වල :ලි: යන ප්‍රත්‍යර්ථ නාමය තුල නියුක්ත වුයේය යන්න බලවත් අර්ථයෙන් ගමෙහි නියුක්ත වුයේ සහ තොටෙහි නියුක්ත වුයේ යන අර්ථ ලැබී ඇත.එයින් පැහැදිලි වන්නේ ප්‍රකෘර්තියට වඩා ප්‍රත්‍යය බලවත් වී ඇති බවයි. ප්‍රත්‍යර්ථ නාම කොටස් දෙකකි.
1.තද්ධිත නාම
2.කෘදන්ත නාම
1.තද්ධිත නාම
නාමයකට අගින් අර්ථවත් ප්‍රත්‍යය යෙදී සෑදෙන්නා වූ පද තද්ධිත නාම නම් වේ.තද්ධිත යන පදයෙහි අර්ථය එයටම හිතවත් වුයේ යන අර්ථයයි.එනම් ප්‍රත්‍යට හිතවත් වූ බවයි.නැතහොත් ප්‍රත්යෙහි අර්ථයට හිතවත්ව සෑදෙන පද බවයි.
සිංහල භාෂාවේ විවිධාර්ථවත් තද්ධිත ප්‍රත්‍ය රාශියක් යෙදෙන අතර ඒවා හදුනා ගත යුතුය.භාෂාවේ බහුල වශයෙන් යෙදෙන තද්ධිත පද මෙසේ දැක්විය හැකිය.
ඉ, මුවා, මය, වත්, මත්, තර, තම, අටි, අටු, අස්, අන්, බ, තා, අණ, අණු, අණ්ඩ, , අණ්ඩි, ඉති, ය, නු, වන්න, වේදී, ආ, අළ, උ, උතු, වන, ඇටි
මිශ්‍ර ප්‍රත්‍ය
ඉක, ඉකා, ඉෂ්ට, ඊය, තන, ඉන, ඉක, කාමී, ධර, ඊන
දැන් අප ඉහත ප්‍රත්‍ය යෙදෙන අයුරු විමසා බලමු.
“ඉ” ප්‍රත්‍යය
නියුක්ත වුයේය, සුදුසු වුයේය, යුක්ත වුයේය යන අර්ථ වල යෙදෙයි.
නිදසුන් :
ගම් + ඉ = ගැමි
තොට + ඉ = තොටි
නැව් + ඉ = නැවි
සබා + ඉ = සැබි
දහම් + ඉ = දැහැමි
සස + ඉ = සිසි
දෙගොඩ + ඉ = දෙගිඩි
මුවා/මය ප්‍රත්‍යය
එයින්ම කරන ලද්දේය යන අර්ථයෙන් යෙදේ.
රන් + මුවා = රන්මුවා
ස්වර්ණ + මය = ස්වර්ණමය
රිදී + මුවා = රිදිමුවා
රජත + මය = රජතමය
සෙල් + මුවා = සෙල්මුවා
ශෛල + මය = ශෛලමය
දැව + මුවා = දැවමුවා
දාරු + මය = දාරුමය
වත්/මත් ප්‍රත්‍යය
ඇත්තේය යන අර්ථයෙන් යෙදේ.මෙහිදී නාම ප්‍රකෘර්ති අග ඉ, ඊ, උ, ඌ යන ස්වර ඇත්නම් මත් ප්‍රත්‍ය ද එසේ නොමැති විට වන් ප්‍රත්‍ය ද යෙදේ.
නිදසුන් :
ධන + වත් = ධනවත්
ගුණ + වත් = ගුණවත්
කුල + වත් = කුලවත්
සිල් + වත් = සිල්වත්
පින් + වත් = පින්වත්
ප්‍රාණ + වත් = ප්‍රාණවත්
රස + වත් = රසවත්
සිරි + මත් = සිරිමත්
දිරි + මත් = දිරිමත්
ප්‍රිති + මත් = ප්‍රීතිමත්
රූ + මත් = රූමත්
ශ්‍රී + මත් = ශ්‍රීමත්
තර/තම ප්‍රත්‍යය
වඩා වැඩි සහ අතිශයෙන්ම වැඩි යන අර්ථ වල යෙදේ.මෙහිදී වඩා වැඩි යන අර්ථය සදහා තර යන ප්‍රත්‍ය ද අතිශයෙන්ම වැඩි යන අර්ථය සදහා තම ප්‍රත්‍ය ද යෙදේ.
ගරු + තර = ගරුතර
ප්‍රිය + තම = ප්‍රියතම
බාල + තර = බාලතර
මහලු + තර = මහලුතර
සුහද + තම = සුහදතම
බාල + තර = බාලතම
කුඩා + තම = කුඩාතම
පුරාණ + තම = පුරාතම
නව + තම = නවතම
ඔබේ අමතර දැනුමට :
පහත සදහන් පද කාලාර්ථයේ හා අනියමාර්ථයේ අසම්භාව්‍ය ක්‍රියා පද ලෙස සකසන්න.
ප්‍රශ්න අංක 01
1.කියයි = කියද්දී - කිවුවොත්
2.අරබයි = අරබද්දී - ඇරබුවොත්
3.වදියි = වදිද්දී - වැන්දොත්
4..පෙරලෙයි = පෙරළෙද්දී - පෙරලුවොත්
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
076-6557372 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්ව විද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
